Việc các chính phủ tăng cường vay nợ có nguy cơ gây ra sự hỗn loạn mới trên thị trường trái phiếu

IMF cho biết, thuế quan của Tổng thống Trump dự kiến sẽ buộc các chính phủ phải vay nợ nhiều hơn để đối phó với nguy cơ suy thoái kinh tế toàn cầu. Tuy nhiên, một loạt đợt phát hành nợ mới có thể gây ra nhiều bất ổn hơn trên thị trường nợ.

Trong Báo cáo ổn định tài chính toàn cầu, IMF cảnh báo rằng "Sự hỗn loạn hơn nữa có thể xảy ra trên thị trường trái phiếu chính phủ, đặc biệt là ở các khu vực pháp lý có mức nợ chính phủ cao".

Cảnh báo này được đưa ra sau hơn 2 năm khi thị trường trái phiếu chính phủ của Anh bị ảnh hưởng sau kế hoạch Ngân sách nhỏ vay nợ cao của cựu Thủ tướng Liz Truss, làm sụp đổ niềm tin vào khả năng quản lý tài chính của Anh và sau khi Pháp thay bốn thủ tướng vào năm 2024 trong bối cảnh căng thẳng về kế hoạch ngân sách và thị trường nợ của nước này.

Một số nhà quan sát thị trường đã cảnh báo rằng Mỹ có nguy cơ rơi vào thời điểm tương tự như kế hoạch Ngân sách nhỏ của Anh, khi tổng thống Trump có nguy cơ đẩy nền kinh tế lớn nhất thế giới vào suy thoái bằng thuế quan đối với hàng nhập khẩu từ các nước khác trên thế giới.

Những nỗ lực định hình lại nền kinh tế thế giới của tổng thống Trump đã dẫn đến sự sụt giảm mạnh trên thị trường chứng khoán, đồng đô la Mỹ giảm và ngày càng lo ngại rằng trái phiếu kho bạc Mỹ có thể mất đi vị thế là tài sản an toàn nhất trong thời kỳ kinh tế toàn cầu hỗn loạn.

IMF lưu ý rằng nợ chính phủ đã tăng lên 93% GDP toàn cầu, tăng từ mức 78% của một thập kỷ trước, gây ra nguy cơ "biến động gia tăng" trên thị trường trái phiếu. IMF cho biết mức nợ ở Mỹ và Đức gây ra những rủi ro đặc biệt.

IMF cảnh báo rằng "thâm hụt tài chính dai dẳng" của Mỹ trong thời điểm "chi phí lãi suất tăng" có nguy cơ khiến chi phí đi vay tăng theo vòng xoáy.

Trên hết, Mỹ đang ở trong tình thế khó khăn khi chiến tranh thương mại đẩy lạm phát lên cao nhưng lại ảnh hưởng đến tăng trưởng, khiến ngân hàng trung ương bị mắc kẹt giữa việc cắt giảm lãi suất để hỗ trợ nền kinh tế hoặc tăng lãi suất để kiềm chế giá cả tăng.

Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) phải đối mặt với "một sự đánh đổi đầy thách thức…trong việc hạ thấp áp lực lạm phát và củng cố nền kinh tế đang chậm lại", IMF cho biết.

Jerome Powell, Chủ tịch Fed đã nói rõ trong tuần qua rằng ông có kế hoạch ưu tiên giải quyết lạm phát trước khi hỗ trợ nền kinh tế.

IMF cho biết: "Các nền kinh tế tiên tiến lớn có khả năng sẽ phát hành nhiều trái phiếu hơn để tài trợ cho thâm hụt tài chính ngày càng tăng vào thời điểm hoạt động của thị trường trái phiếu trở nên khó khăn hơn. Mối lo ngại của các nhà đầu tư về tính bền vững của nợ công và các yếu tố mong manh khác trong lĩnh vực tài chính có thể trở nên tồi tệ hơn theo cách củng cố lẫn nhau…Trong khu vực đồng euro, việc phát hành trái phiếu chính phủ ròng cũng sẽ tăng lên, chủ yếu do nhu cầu tài trợ cho chi tiêu quốc phòng và cơ sở hạ tầng cao hơn”.

Cụ thể, Đức đã có kế hoạch đi vay nhiều hơn trong nỗ lực tái vũ trang quân đội và thúc đẩy nền kinh tế nói chung. Kết quả của điều này dẫn tới chi phí vay sẽ cao hơn ở nơi thường được xem là thị trường nợ an toàn nhất của khu vực đồng euro. Điều này cũng lần lượt thiết lập lãi suất thị trường trên toàn bộ khu vực đồng euro.

"Với vai trò là chuẩn mực định giá chính cho nợ có chủ quyền của châu Âu của Bund, lợi suất Bund cao hơn sẽ chuyển thành chi phí vay cao hơn trên toàn khu vực đồng euro…"Trong tương lai, các rủi ro tiềm ẩn từ chi phí vay cao hơn đối với các quốc gia có chủ quyền của khu vực đồng euro nên tiếp tục được theo dõi", IMF cho biết.

Bên cạnh đó, vẫn còn có thêm nhiều mối nguy hiểm trên thị trường chứng khoán. IMF cảnh báo rằng "Định giá cổ phiếu Mỹ vẫn còn cao và có thể điều chỉnh giá thêm. Mức định giá hiện tại đòi hỏi phải tăng trưởng mạnh mẽ liên tục về lợi nhuận trong trung hạn, một kỳ tích ngày càng khó khăn trong bối cảnh bất ổn kinh tế và thương mại gia tăng".

IMF cũng cảnh báo rằng các ngân hàng, đang phải đối mặt với áp lực từ tình trạng hỗn loạn trên thị trường tài chính, có thể không mạnh như vẻ bề ngoài của chúng.

Có nguy cơ là các khoản đệm vốn được xây dựng kể từ cuộc khủng hoảng tài chính có thể dựa trên các tính toán "đánh giá thấp mức độ rủi ro thực sự và khiến các ngân hàng có vẻ an toàn hơn thực tế", IMF cho biết.

Hạc Hiên / Theo báo chí nước ngoài