Vị tướng đứng sau 'cú lừa' địch ngoạn mục trong Chiến dịch Tây Nguyên 1975

Người chắp bút viết bản kế hoạch nghi binh hoàn hảo này là Trung tướng - Anh hùng lực lượng vũ trang Khuất Duy Tiến (1931-2024), nguyên Trưởng phòng Tác chiến mặt trận Tây Nguyên.

Trung tướng Khuất Duy Tiến sinh ra trong gia đình cố nông ở xã Đại Đồng, huyện Thạch Thất, Sơn Tây (nay thuộc Hà Nội). Khi cách mạng tháng Tám năm 1945 nổ ra, ông tích cực tham gia tuyên truyền, vận động quần chúng và diệt ác, trừ gian tại địa phương. Không may ông bị địch bắt, tra tấn, giam cầm ở Sơn Tây và nhà tù Hỏa Lò nhưng vẫn giữ vững khí tiết.

Ông tiếp tục tham gia hoạt động và nhập ngũ tháng 9/1950 ở Trung đoàn 48, Đại đoàn Đồng bằng 320, liên tục chiến đấu trên địa bàn các tỉnh Sơn Tây, Hòa Bình, Hà Đông, Hà Nam, Ninh Bình, Nam Định và Thái Bình, cùng đơn vị lập nhiều chiến công xuất sắc.

Trung tướng Khuất Duy Tiến. (Ảnh: VOV)

Chiến dịch ở Đường 9 - Nam Lào năm 1971, ông tham gia với vai trò Trung đoàn trưởng Trung đoàn 64 (Sư đoàn 320), chỉ huy các tiểu đoàn đánh vào điểm cao 543 tiến tới tiêu diệt căn cứ 31 của lữ đoàn dù số 3 (lực lượng thiện chiến nhất của quân Việt Nam Cộng hòa lúc bấy giờ).

Chiến dịch Xuân Hè 1972 của Mặt trận Tây Nguyên, ông cùng đơn vị đánh trận mở màn chiến dịch trên điểm cao 1049 (Delta) và trận then chốt thứ nhất của chiến dịch trên điểm cao 1015 (Charlie), tiêu hao nhiều sinh lực địch.

Đầu tháng 11/1973, ông Khuất Duy Tiến được cấp trên điều về làm Tham mưu phó Sư đoàn 320. Chưa tròn một tuần sau, ông lại được bổ nhiệm làm Trưởng phòng Tác chiến Mặt trận Tây Nguyên. Lúc này, Bộ Tư lệnh Mặt trận nhận nhiệm vụ chuẩn bị mở Chiến dịch Tây Nguyên nhằm tiêu diệt địch theo Đường 14, mở hành lang chiến lược nối liền Tây Nguyên với Đông Nam Bộ.

Phòng Tác chiến Mặt trận tham mưu, đề xuất xây dựng kế hoạch mang tên Chiến dịch tháng 2/1975. Nhưng do tình hình thay đổi, sau chiến thắng Phước Long, Trung ương đánh giá Mỹ không có khả năng can thiệp, phương án tác chiến trong năm 1975 hướng tấn công chính lại là các thành phố, thị xã. Vậy là từ tháng 10/1974, Trưởng phòng Khuất Duy Tiến lại cùng anh em trợ lý bắt tay vào xây dựng kế hoạch khác.

Sau 2 tuần soạn thảo, kế hoạch mới hoàn hảo, gọi tắt là kế hoạch B do Trung tướng Khuất Duy Tiến viết tay, tổng hợp trên 10 trang giấy chính thức được thông qua.

Theo lời kể của Trung tướng Khuất Duy Tiến, các đơn vị được phổ biến quy định khi nhận kế hoạch tác chiến có chữ "kế hoạch B" thì chỉ huy đơn vị cần lưu ý: Không làm theo. Việc nghi binh được triển khai trong khoảng thời gian 4 tháng (từ tháng 11/1974 tới đầu tháng 3/1975).

Bản kế hoạch nghi binh của Trung tướng Khuất Duy Tiến. (Ảnh: Quân khu 7)

Kế hoạch nghi binh đánh lừa, cho địch lầm tưởng ta chuẩn bị đánh Kon Tum, Gia Lai, nhưng thực tế quân ta lại điều quân đi xuống phía Nam Tây Nguyên, chuẩn bị đánh vào Buôn Ma Thuột.

Ngày 9/3/1975, khi quân ta đang đánh vào Đức Lập, cách Buôn Ma Thuột 10km nhưng địch vẫn không hề hay biết về kế hoạch của ta. Về phía địch, sau khi bị những đòn đánh bất ngờ, địch hoảng loạn, đẩy chúng đến quyết định phải rút khỏi Tây Nguyên.

Cuộc nghi binh hoàn hảo tạo ra chiến thắng thần tốc "1 ngày bằng 20 năm". Đây được xem là cú lừa ngoạn mục, để quân ta tiếp tục những trận đánh nối tiếp chiến công, cho đến ngày toàn thắng 30/4/1975.

Bản thảo kế hoạch nghi binh được Trung tướng Khuất Duy Tiến lưu giữ cẩn thận suốt gần 40 năm. Đầu năm 2009, hưởng ứng cuộc vận động Sưu tầm và giới thiệu những kỷ vật kháng chiến, ông đem kỷ vật ấy tặng lại Bảo tàng Lịch sử quân sự Việt Nam.

Thiên Bình