Vì sao ký ức trước 3 tuổi thường biến mất? Sự thật kỳ lạ về trí nhớ con người

Ảnh cắt từ clip.

Lý do chính nằm ở não bộ của trẻ sơ sinh chưa phát triển hoàn chỉnh, đặc biệt là vùng hồi hải mã – khu vực chịu trách nhiệm hình thành và lưu trữ ký ức dài hạn. Trong giai đoạn từ sơ sinh đến khoảng 3 tuổi, cấu trúc này vẫn đang trong quá trình hoàn thiện nên các ký ức thường không được mã hóa đầy đủ hoặc không bền vững để lưu giữ lâu dài.

Ngoài ra, khả năng ngôn ngữ cũng đóng vai trò cực kỳ quan trọng. Những ký ức dài hạn ở người lớn thường được tổ chức thành các câu chuyện có logic, có mốc thời gian và nhân vật rõ ràng – điều mà trẻ nhỏ chưa làm được do chưa biết nói hoặc chưa hiểu ngôn ngữ một cách sâu sắc. Không có từ ngữ, trẻ không thể "gọi tên" trải nghiệm của mình, nên ký ức cũng khó được lưu lại theo cách thông thường.

Một yếu tố khác là quá trình tái cấu trúc não mạnh mẽ sau 3 tuổi. Khi trẻ lớn lên, não trải qua nhiều thay đổi về kết nối thần kinh, làm "xóa mờ" hoặc ghi đè lên những ký ức sơ khai như cách một hệ điều hành mới xóa sạch dữ liệu cũ.

Tóm lại, chúng ta từng cảm nhận, từng khóc cười, từng biết yêu thích hay sợ hãi từ rất sớm, nhưng những trải nghiệm ấy như bị khóa lại trong một căn phòng không cửa – bởi bộ não chưa sẵn sàng lưu giữ chúng như những câu chuyện rõ ràng mà ta có thể nhớ đến sau này. Và đó là điều khiến tuổi thơ sơ khai luôn bí ẩn, như một mảnh ghép thiếu vắng trong hành trình làm người.

Thanh Lam (t/h)