Vì sao các chuỗi trà sữa, đồ ăn Trung Quốc 'bành trướng' ở Đông Nam Á?

Haidilao là chuỗi nhà hàng lẩu Trung Quốc được yêu thích tại nhiều nước Đông Nam Á. Ảnh: Reuter.

Các chuỗi F&B Trung Quốc đang ngày càng gia tăng sự hiện diện tại thị trường Đông Nam Á nhờ những thuận lợi về vị trí cùng các điểm tương đồng trong văn hóa ẩm thực.

Báo cáo từ công ty tư vấn Momentum Works có trụ sở tại Singapore cho thấy tính đến cuối tháng 12/2024, khoảng 60 thương hiệu Trung Quốc, bao gồm Mixue, Luckin Coffee và chuỗi lẩu Haidilao, đã mở hơn 6.100 cửa hàng tại Đông Nam Á, tăng hơn 3 lần so với khoảng 1.800 cửa hàng vào năm 2022.

"Đông Nam Á là điểm đến lý tưởng cho các thương hiệu Trung Quốc nhờ sự gần gũi về địa lý và văn hóa”, ông Jianggan Li, CEO của Momentum Works, chia sẻ.

Mảnh đất màu mỡ

Trên thị trường đồ uống, Mixue - chuỗi trà sữa lớn nhất Trung Quốc - đã mở rộng ra 11 quốc gia với hơn 4.000 cửa hàng tính đến tháng 9/2023. Hành trình này bắt đầu từ năm 2018 với cửa hàng nước ngoài đầu tiên tại Việt Nam.

Mixue đã nhượng quyền hơn 1.000 cửa hàng ở Việt Nam. Ảnh: Quỳnh Danh.

Việt Nam và Indonesia là hai thị trường chiếm tới 70% doanh thu của Mixue trong năm 2024. Nhà đầu tư cũng tỏ ra lạc quan về chuỗi này khi giá cổ phiếu liên tục tăng.

"Nhìn chung, nhiều công ty Trung Quốc chọn nhượng quyền khi mở rộng ở Đông Nam Á. Bên cạnh đó, vẫn có các chuỗi điều hành trực tiếp", bà Lin Tan, nhà sáng lập kiêm CEO PayInOne, một công ty cung cấp dịch vụ tuyển dụng và trả lương cho các công ty Trung Quốc hoạt động ở nước ngoài, nói với Nikkei Asia.

"Hầu hết sẽ chọn các khu vực Đông Nam Á trước, chủ yếu vì chi phí nhân sự thấp hơn và quản lý dễ dàng hơn, trước khi dần dần mở rộng sang châu Âu, Bắc Mỹ, Australia, Nhật Bản và Hàn Quốc”, bà nói thêm.

Theo báo cáo của Momentum Works, dù chỉ bằng khoảng 17% quy mô thị trường Trung Quốc, Đông Nam Á lại là "miền đất hứa" với mức độ cạnh tranh thấp hơn, đồng thời sở hữu thị trường tiêu dùng đang phục hồi mạnh mẽ sau đại dịch Covid-19.

Dữ liệu cho thấy chi tiêu cho lĩnh vực này tại Singapore, Việt Nam, Thái Lan, Indonesia, Philippines và Malaysia đã tăng lên 127 tỷ USD vào năm 2023, vượt mức 115,7 tỷ USD trước đại dịch năm 2019 và 80,7 tỷ USD vào năm 2021. Tuy nhiên, tốc độ tăng trưởng dự kiến chậm lại vào năm 2024, đạt khoảng 132,9 tỷ USD.

Trong khi đó, tại Trung Quốc đại lục, nhiều doanh nghiệp F&B đang phải vật lộn với hoạt động kinh doanh trì trệ.

Theo dữ liệu từ Canyandata, hơn 140.000 cửa hàng F&B tại thị trường Trung Quốc đã đóng cửa trong năm 2024, trong khi 127.700 địa điểm mới được khai trương.

Theo tờ Nikkei Asia, ngành F&B của Trung Quốc đã phải trả giá sau khoảng thời gian bùng nổ.

"Cạnh tranh gay gắt đã thúc đẩy các thương hiệu F&B Trung Quốc phát triển năng lực cạnh tranh trong mọi khía cạnh của hoạt động kinh doanh và tìm kiếm cơ hội tăng trưởng bên ngoài thị trường nội địa", Nikkei Asia nhận định.

Xuất khẩu ẩm thực

Tờ The Straits Times của Singapore khẳng định sự phổ biến của ẩm thực Trung Quốc tại Đông Nam Á còn có ý nghĩa trong việc củng cố ảnh hưởng văn hóa và cải thiện hình ảnh của nước này với công chung trong khu vực.

Tiến sĩ Lê Hồng Hiệp, Nghiên cứu viên cao cấp và Điều phối viên Chương trình Nghiên cứu Việt Nam tại Viện Nghiên cứu Đông Nam Á (ISEAS-Yusof Ishak Institute, Singapore) nói với The Straits Times rằng thực phẩm là chiến lược mà Trung Quốc có thể và nên sử dụng để cải thiện danh tiếng trong khu vực. Việc này giống như cách họ đã làm với phim ảnh và chương trình truyền hình - những mặt hàng xuất khẩu văn hóa phổ biến.

Thương hiệu Qin Ji Rougamo đã mở cửa hàng đầu tiên ở nước ngoài tại Singapore vào năm 2019 và hiện có 7 cửa hàng tại nước này. Ảnh: TST.

Dinah Wong, 35 tuổi, một chuyên gia tài chính tại Singpaore cho biết ẩm thực thúc đẩy cô đi du lịch đến Trung Quốc để tìm hiểu, thưởng thức thêm các món ăn địa phương.

Theo thống kê, trung tâm thương mại lớn nhất nước này có ít nhất 9 thương hiệu F&B từ Trung Quốc đại lục.

Không chỉ có các món ăn phổ biến như lẩu và súp cay (ma la tang) tăng vọt, các món ăn từ những vùng ít quen thuộc hơn của Trung Quốc, chẳng hạn như các vùng Thiểm Tây, Cam Túc và Tân Cương, cũng đã du nhập vào đây.

Một đại diện của Qin Ji Rougamo cho biết họ hy vọng sẽ sử dụng Singapore làm trụ sở chính để phát triển thị trường ở các quốc gia xung quanh và đã thảo luận về việc thâm nhập các thị trường như Malaysia, Indonesia, Thái Lan và Mỹ.

Trong khi đó, Western Mahua Group, công ty sở hữu Western Mahua và Alijiang, cũng hy vọng sẽ mang các sản phẩm halal Trung Quốc của mình đến nhiều quốc gia Đông Nam Á hơn.

Diệu Thanh