Về nhà cúng ma rồi ở với nhau hơn 20 năm, giờ có được ly hôn?

Ảnh minh họa

Câu hỏi này phản ánh thực trạng phổ biến ở nhiều vùng đồng bào dân tộc thiểu số: Hôn nhân theo phong tục, không đăng ký kết hôn và hệ lụy kéo dài nhiều năm sau. Vậy trong trường hợp này, người phụ nữ cần làm gì để bảo vệ quyền lợi chính đáng của mình?

Hôn nhân không đăng ký: Không được công nhận là vợ chồng hợp pháp

Theo quy định của Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2014, chỉ khi nam, nữ đăng ký kết hôn tại cơ quan có thẩm quyền (thường là UBND xã/phường), thì quan hệ hôn nhân mới được pháp luật công nhận.

Do đó, nếu vợ chồng sống chung theo phong tục mà không đăng ký kết hôn, thì pháp luật không công nhận là vợ chồng. Trong trường hợp này, không thể ly hôn theo thủ tục ly hôn thông thường, vì pháp luật chưa từng công nhận họ là vợ chồng.

Tuy không phải ly hôn, nhưng được chấm dứt việc sống chung nếu cuộc sống chung không hạnh phúc và ít nhất một bên có nhu cầu.

Khi một bên không muốn tiếp tục cuộc sống chung, người đó có quyền đơn phương chấm dứt mối quan hệ sống chung như vợ chồng.

Người phụ nữ trong trường hợp nêu trên có thể:

Làm đơn đề nghị chấm dứt quan hệ sống chung như vợ chồng gửi UBND xã nơi cư trú;

Yêu cầu tổ chức hòa giải (nếu cần);

Và đặc biệt, nếu có tranh chấp con cái hoặc tài sản, có thể gửi đơn yêu cầu Tòa án giải quyết theo thủ tục dân sự.

Con cái và tài sản có được giải quyết không?

Về con chung:

Dù không đăng ký kết hôn, nhưng nếu có con chung và con chung đó chưa đủ 18 tuổi, thì cả cha và mẹ đều có quyền, nghĩa vụ với con như nhau. Nếu không thỏa thuận được, người mẹ có thể:

Làm đơn yêu cầu Tòa án xác định quyền nuôi con;

Đề nghị cấp dưỡng cho con (nếu người kia không nuôi con).

Về tài sản chung:

Nếu hai người cùng nhau tạo lập tài sản trong thời gian sống chung thì có thể yêu cầu chia tài sản chung, dù không phải vợ chồng hợp pháp. Tòa án sẽ xem xét:

Công sức đóng góp của mỗi bên;

Nhu cầu sử dụng hợp lý;

Quyền lợi của con cái.

Vấn đề tuổi kết hôn và hôn nhân trái luật

Cũng cần lưu ý rằng, pháp luật hiện hành quy định độ tuổi kết hôn là: Nam đủ 20 tuổi, nữ đủ 18 tuổi,

Việc lấy nhau khi cả hai mới 15-16 tuổi là hôn nhân không hợp pháp ngay từ đầu, càng cần đăng ký kết hôn để pháp luật bảo vệ (khi đã đủ tuổi đăng ký kết hôn). Tuy nhiên, nếu sau nhiều năm vẫn chưa đăng ký mà một bên muốn chấm dứt, thì chỉ cần chấm dứt việc sống chung, không cần làm thủ tục ly hôn.

Lời khuyên dành cho phụ nữ dân tộc thiểu số

Nếu cuộc sống hôn nhân không hạnh phúc, bị bạo hành, bị bỏ bê... bạn hoàn toàn có thể quyết định chấm dứt việc sống chung. Đừng để việc không có giấy tờ hợp pháp làm bạn lo sợ hay chần chừ. Pháp luật luôn bảo vệ quyền lợi của bạn và con cái.

Hãy liên hệ:

Hội Phụ nữ địa phương.

Phòng Tư pháp xã, huyện.

Trung tâm trợ giúp pháp lý nhà nước của tỉnh.

Hoặc Tòa án nhân dân cấp huyện nơi bạn sinh sống để được hỗ trợ.

PV