'Vẽ' đường đi cho cây sâm Lai Châu

Dân bản đổi đời nhờ du lịch

Ông Lý A Chư, Bí thư Đảng ủy, kiêm Chủ tịch HĐND xã Tả Lèng, huyện Phong Thổ, tỉnh Lai Châu cho biết, Tả Lèng trước kia là một vùng đất yên bình, nhưng cũng nhiều khó khăn. Người dân chủ yếu làm nông nghiệp thô sơ, thu nhập bình quân đầu người chỉ đạt khoảng 15 triệu đồng/năm, cuộc sống vất vả.

Người dân xã Tà Lèng đổi đời nhờ biết cách làm du lịch.

"Nếu muốn đổi đời, thanh niên thường nghĩ đến việc rời xa quê hương, đến những thành phố lớn để tìm kiếm cơ hội. Bởi vậy, Tả Lèng lúc nào cũng vắng bóng thanh niên, chỉ còn lại người già và trẻ nhỏ, tỷ lệ người trẻ trong độ tuổi lao động chỉ chiếm khoảng 20% dân số", ông Chư cho hay.

Nhưng giờ đây, du lịch đã mang đến cho Tả Lèng một luồng gió mới. Từ khi du lịch cộng đồng được triển khai, thu nhập bình quân đầu người đã tăng lên đáng kể, khoảng 45 triệu đồng/năm vào năm 2024 và dự kiến xã sẽ đạt nông thôn mới vào cuối năm 2025.

"Nhiều gia đình đã có thể xây dựng nhà cửa khang trang, mua sắm tiện nghi sinh hoạt. Số lượng du khách đến Tả Lèng cũng tăng lên nhanh chóng, đạt hơn 10.000 lượt khách trong năm vừa qua", ông Chư hào hứng kể.

Theo ông, người dân ngày càng nhận thấy vai trò của du lịch trong việc phát triển kinh tế - xã hội của địa phương: "Chúng tôi không còn lo lắng về việc con em mình phải rời xa quê hương nữa. Nhiều thanh niên thay vì đi rừng, nay đã trở thành hướng dẫn viên du lịch rừng, cùng làm kinh tế bền vững, bảo vệ rừng để phát triển du lịch".

Kết hợp du lịch và bán sâm

Hoạt động du lịch mà ông Chư nhắc tới do Tập đoàn Archi đầu tư từ khá lâu. Chia sẻ với PV Báo Giao thông, ông Nguyễn Thành Trung, Tổng giám đốc Công ty Cổ phần Tập đoàn Archi (Archi Group) cho biết, sâm Lai Châu sinh trưởng ở độ cao trên 1.600m. Thời gian thu hoạch sâm 6 năm là tối ưu, cây sâm lúc này đạt chất lượng nhất. Hai năm qua, ông đã đổ vào dự án này hàng chục tỷ đồng để mua giống, phát triển vùng trồng.

Hình ảnh trải nghiệm thực tế tại Vườn sâm Archi Group trong một dự án du lịch cộng đồng.

Dự án của ông tại huyện Phong Thổ được hình thành từ ý tưởng phát triển giống sâm quý, đưa vào thị trường, hiện diện trên kệ các siêu thị trong và ngoài nước. Đồng thời, đây cũng là một trong những cách làm góp phần phát triển rừng bền vững.

Quá trình hiện thực hóa ý tưởng, ông gặp nhiều khó khăn như chính sách, văn hóa địa phương để phát triển vùng trồng nguyên liệu lớn, đủ nguồn cung ra thị trường. Chưa kể, trên thị trường xuất hiện nhiều sản phẩm nhái, kém chất lượng, hàng giả...

Vì thế, ông đã chuyển hướng sang phát triển du lịch nghỉ dưỡng kết hợp bán sâm tại vườn, khởi đầu bằng homestay giá trung bình và rẻ. Mục tiêu nhằm thu hút khách du lịch lên thẳng Lai Châu thay vì khách đến Sa Pa leo núi sang Lai Châu như trước đây.

Ông tính toán, việc miễn phí homestay là một cách thu hút khách và các công ty lữ hành dẫn khách đến Lai Châu khi lợi nhuận doanh nghiệp lữ hành tăng, chi phí du lịch của khách hàng không tăng. Kết quả năm qua cho thấy, lượng khách đổ về đây tăng lên trông thấy.

Tới nay, ông có hệ thống 18 phòng và nhà gỗ xây dựng trong rừng thông trên cơ sở hợp tác với người dân địa phương. Lượng khách du lịch tăng, chợ bản truyền thống nằm giữa trung tâm bản Tả Lèng cũng được người dân di dời dần ra cổng khu homestay để bán sản vật địa phương, nhờ thế đời sống người dân cũng được cải thiện.

Giúp người dân có tư duy làm du lịch

Hiện, trong bản đã có 3 nhà làm homestay. Ông Trung kể, ông tài trợ cho người trong bản 50 suất học bổng để xuống Hà Nội học làm du lịch, bao cả ăn ở. Trong 50 suất, có 5 người đi học, 1 người trở về làm homestay. Số người khác vẫn ở Hà Nội để thực hành và học thêm.

Ngay tại bản, những hoạt động truyền thống địa phương cũng đang dần chuyển hướng sang du lịch. Xã Tà Lèng thường xuyên tổ chức chương trình du lịch như giải leo núi, văn hóa, thể thao... đó là những hoạt động tích cực nhằm chuyển hóa từ thuần nông sang phục vụ du lịch.

Hay như trước đây, lễ hội đầu năm thường làm trong bản ở quy mô địa phương, nay được chính quyền và dân bản mời địa phương khác cùng tham gia nhằm giao lưu, học hỏi lẫn nhau. Hoạt động lễ hội truyền thống như đua ngựa tổ chức thường xuyên, mang tính trình diễn, thu hút đông đảo người dân và du khách.

Tại vườn sâm Lai Châu do ông phát triển, du khách được thỏa mãn kiến thức về quá trình sinh trưởng, được trải nghiệm nhổ, thu hoạch sâm và mua sâm tại vườn. Sâm trở thành món quà vô giá mà du khách mang về cho người thân, món quà mà họ tự tay nhổ lên, không còn lo hàng giả, hàng nhái.

"Tôi tin khách hàng bỏ ra 5 triệu đi du lịch nhưng sẵn sàng bỏ thêm 50 triệu để mua sâm cho gia đình, người thân. Tôi quan niệm, dược liệu và du lịch là cặp bài trùng. Dược liệu là nguyên liệu làm cho du lịch hấp dẫn. Du lịch quảng bá cho sâm phát triển", ông Trung bày tỏ.

Nguyễn Hùng