Vàng đang khan thật hay ảo?

Nguyên nhân được các cửa hàng đưa ra là hiện vàng đang rất khan hiếm. Lượng cầu tăng đột biến thời gian qua đã khiến nguồn cung vàng của cửa hàng ngày càng hạn hẹp. "Từ sau Tết đến nay, ngày nào cũng có hàng dài người dân đến chờ mua vàng, trong khi rất ít người bán ra. Vì thế lượng vàng của cửa hàng không còn nhiều, phải khống chế việc bán ra để nhiều khách được mua hơn", một nhân viên nói.

Khan thật hay ảo?

Theo ông Nguyễn Quang Huy - CEO Khoa Tài chính - Ngân hàng trường Đại học Nguyễn Trãi (NTU), việc khan hiếm vàng tại các cửa hàng là điều có thể hiểu được. Nguồn cung vàng bị hạn chế, đặc biệt là vàng miếng, do việc nhập khẩu và phân phối chịu sự kiểm soát chặt chẽ. Các đơn vị kinh doanh vàng phụ thuộc vào nguồn vàng hiện có và khả năng nhập mới, do đó khi nhu cầu tăng đột biến, có thể xảy ra tình trạng cung không đáp ứng kịp cầu.

Bên cạnh đó, khi giá vàng biến động mạnh, một số doanh nghiệp kinh doanh vàng cần điều tiết lượng bán ra để đảm bảo thanh khoản và giảm thiểu rủi ro biến động giá. Một số đơn vị có thể tạm thời điều chỉnh lượng cung ứng để chờ thị trường ổn định hơn, thay vì bán ra trong giai đoạn giá biến động mạnh.

Ngoài ra, khi giá vàng tăng nhanh, tâm lý của nhà đầu tư có thể bị tác động, dẫn đến nhu cầu mua tăng đột biến trong thời gian ngắn. Hiệu ứng “sợ bỏ lỡ cơ hội” (FOMO) có thể làm gia tăng áp lực cầu, khiến thị trường có dấu hiệu mất cân đối tạm thời.

Lượng khách mua nhiều khiến cửa hàng khan hiếm vàng nhẫn. (Ảnh minh họa: Minh Đức).

Trong khi đó, theo ông Huỳnh Trung Khánh, Phó Chủ tịch Hiệp hội Kinh doanh vàng Việt Nam, nguyên nhân khiến thị trường vàng khan hiếm là do nguồn cung nguyên liệu hạn chế.

Ông Khánh phân tích, từ khi thực hiện Nghị định 24/2012 về quản lý thị trường vàng, doanh nghiệp không được cấp phép nhập khẩu vàng nguyên liệu mà chỉ có thể mua vàng trên thị trường để sản xuất vàng trang sức mỹ nghệ.

"Việc mua vàng trôi nổi trên thị trường lại không bảo đảm yêu cầu về hóa đơn, bảng kê hàng hóa dịch vụ và rủi ro có thể mua phải vàng lậu. Việc cơ quan quản lý siết các vụ buôn lậu vàng gần đây khiến nhiều doanh nghiệp trong nước không dám mua vàng trôi nổi trên thị trường càng làm cho nguồn cung vàng nguyên liệu thêm hạn chế", ông Khánh nói.

Ngoài ra, việc kinh doanh vàng nhẫn trơn mang về biên lợi nhuận thấp hơn so với các mặt hàng nữ trang khác có tiền gia công. Vì thế, nhẫn tròn trơn không phải là mặt hàng được ưu tiên đẩy mạnh kinh doanh khi nguồn nguyên liệu hạn chế.

Đại diện một doanh nghiệp vàng thì cho rằng, tình trạng vàng, đặc biệt là vàng nhẫn khan hiếm thời gian gần đây là do nhu cầu của người mua tăng quá mạnh. Cùng với việc tích trữ vàng miếng SJC thì nắm giữ vàng nhẫn trơn 24k cũng là thói quen của nhiều người Việt Nam.

Đối với vàng nhẫn, thời điểm trước và sau Tết Nguyên đán, nhiều người tổ chức đám cưới, nhu cầu loại vàng này tăng cao. Vì vậy, trong những tháng đầu năm, giá vàng nhẫn và vàng trang sức đang có xu hướng leo cao hơn so với vàng miếng SJC.

Cần sớm bỏ độc quyền nhập khẩu vàng

TS. Nguyễn Trí Hiếu, chuyên gia kinh tế cho rằng, cơ quan quản lý cần sớm cân nhắc bỏ độc quyền nhập khẩu vàng và xem xét việc thiết lập sàn giao dịch vàng chính thức. “Sàn giao dịch vàng sẽ giúp liên thông giá vàng trong nước và quốc tế, tạo điều kiện để vàng có thể giao dịch một cách minh bạch, hợp pháp”, ông Hiếu nói.

Sáng 18/3, giá vàng đắt nhất lịch sử, người dân xếp hàng dài chờ mua vàng. (Ảnh: Minh Đức).

Việc thành lập sàn giao dịch vàng cũng được cho là sẽ hỗ trợ quản lý chặt chẽ hơn, giảm thiểu các giao dịch vàng qua "chợ đen" và tăng cường minh bạch cho thị trường. Ông Hiếu nhấn mạnh, đây không chỉ là cách để quản lý thị trường vàng hiệu quả mà còn là xu hướng mà nhiều quốc gia trên thế giới đã áp dụng.

Trên thực tế, các quốc gia như Trung Quốc, Thái Lan đã triển khai quản lý thị trường vàng gắn liền với thị trường tài chính hàng hóa. Việc quản lý này giúp nhà nước dễ dàng huy động vàng trong dân và giảm thiểu tình trạng tích trữ vàng vật chất. Theo TS. Hiếu, Việt Nam có thể tham khảo kinh nghiệm này và áp dụng thí điểm một số chính sách phù hợp với điều kiện thực tế trong nước.

Sự thiếu hụt nguồn cung vàng hiện tại là một "điểm nghẽn" lớn mà các giải pháp tạm thời chưa thể giải quyết triệt để. Việc thiết lập một sàn giao dịch vàng chính thức và xây dựng cơ chế liên thông giá vàng với quốc tế sẽ là giải pháp mang tính căn cơ, không chỉ giúp người dân an tâm trong các giao dịch mà còn đảm bảo an ninh tài chính cho quốc gia.

Theo các chuyên gia, đã đến lúc cần sửa đổi Nghị định 24, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp kinh doanh vàng trang sức, mỹ nghệ nhập khẩu nguyên liệu đầu vào.

TS Lê Xuân Nghĩa đề xuất, Chính phủ có thể sử dụng các công cụ thuế, trong đó có thuế hải quan, thuế nội địa để quản lý các doanh nghiệp kinh doanh xuất nhập khẩu vàng. Ngân hàng Nhà nước có thể giám sát xem xuất nhập khẩu rồi mua bán vàng trên thị trường có minh bạch không.

Hiệp hội Kinh doanh vàng Việt Nam (VGAT) cũng cho biết, nhập khẩu vàng sẽ giúp thị trường phong phú hơn. Khi đó, giá vàng trong nước sẽ giảm, chênh lệch giá vàng trong nước - quốc tế được rút ngắn lại, người dân được hưởng lợi và thị trường vàng sẽ bình ổn. Đặc biệt, với nguồn cung nguyên liệu dồi dào, các doanh nghiệp có thể tập trung sản phẩm trang sức và vàng mỹ nghệ, từ đó thúc đẩy sự phát triển của ngành kinh doanh đặc biệt này cũng như toàn nền kinh tế.

Đưa ra lời khuyên cho các nhà đầu tư thời điểm này, ông Nguyễn Quang Huy cho rằng, giá vàng đang ở vùng mua cao, điều này đồng nghĩa với việc rủi ro điều chỉnh trong ngắn hạn là rất lớn.

"Nhà đầu tư cần tránh tâm lý FOMO, không chạy theo xu hướng mua đỉnh bán đáy. Để tối ưu hóa lợi nhuận và giảm rủi ro, nên đa dạng hóa danh mục đầu tư, cân nhắc các cơ hội kinh doanh và khởi nghiệp thay vì chỉ tập trung vào vàng", ông Huy đưa ra lời khuyên.

Ngọc Vy