Vai trò, vị thế mới của kinh tế tư nhân

Lô xe điện VinFast xuất khẩu sang Indonesia tại cảng Mipec, thành phố Hải Phòng. (Ảnh TÂM VÕ)

Tiềm lực và sự năng động của doanh nghiệp tư nhân Việt Nam ngày càng lớn. Nếu biết khai thác và tạo điều kiện môi trường kinh doanh thuận lợi, tháo gỡ kịp thời các trở ngại, doanh nghiệp tư nhân sẽ vươn mình rất nhanh và trở thành trụ cột quan trọng hàng đầu của nền kinh tế.

Đóng góp khoảng 51% GDP

Trong bài viết “Phát triển kinh tế tư nhân - đòn bẩy cho một Việt Nam thịnh vượng”, Tổng Bí thư Tô Lâm nêu rõ: Nếu như trong giai đoạn đầu đổi mới, kinh tế tư nhân chỉ giữ vai trò thứ yếu, nền kinh tế chủ yếu dựa vào khu vực nhà nước và vốn đầu tư nước ngoài, thì trong hai thập niên trở lại đây, nhất là khi Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết 09 năm 2011 và Trung ương ban hành Nghị quyết 10 năm 2017 về phát triển kinh tế tư nhân, khu vực kinh tế này đã trỗi dậy mạnh mẽ, trở thành một trong những trụ cột quan trọng hàng đầu của nền kinh tế và ngày càng thể hiện là động lực quan trọng nhất để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế quốc gia.

Từ một nền kinh tế nghèo nàn lạc hậu, thu nhập bình quân đầu người năm 1989 chỉ đạt 96 USD/người, đến nay, Việt Nam đã vươn lên, lọt vào tốp 40 nền kinh tế hàng đầu thế giới. Tính đến cuối năm 2024, thu nhập bình quân đầu người đã tăng lên gần 4.700 USD/năm, quy mô tổng sản phẩm trong nước (GDP) đạt 476,3 tỷ USD. Trong thành tựu chung của đất nước, có sự đóng góp rất quan trọng của khu vực kinh tế tư nhân.

Số liệu thống kê cho thấy, tính đến ngày 31/12/2024, khu vực kinh tế tư nhân có hơn 940 nghìn doanh nghiệp, khoảng 5,2 triệu hộ kinh doanh cá thể, đóng góp khoảng 51% GDP, hơn 30% ngân sách nhà nước, tạo ra hơn 40 triệu việc làm (chiếm hơn 82% tổng số lao động trong nền kinh tế). Mặc dù đối mặt nhiều khó khăn nhưng kinh tế tư nhân liên tục duy trì tốc độ tăng trưởng khá, tiếp tục là lực lượng nòng cốt tạo ra của cải vật chất, đóng góp quan trọng vào tăng trưởng kinh tế, giải quyết việc làm cho người lao động, góp phần ổn định xã hội.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, khu vực kinh tế tư nhân vẫn đang bộc lộ những hạn chế, bất cập. Phần lớn doanh nghiệp tư nhân Việt Nam có quy mô nhỏ và siêu nhỏ, kỹ năng quản trị chưa được nâng cao, năng lực cạnh tranh và hiệu quả hoạt động còn yếu. Đã xuất hiện một số doanh nghiệp lọt vào danh sách doanh nghiệp tỷ USD toàn cầu nhưng số lượng chưa nhiều, chưa trở thành động lực dẫn dắt cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa. Trong khi đó, khu vực hộ kinh doanh cá thể có số lượng lớn nhưng còn manh mún, hoạt động chủ yếu trong lĩnh vực thương mại, dịch vụ và buôn bán nhỏ lẻ.

Nguyên nhân khiến khu vực kinh tế tư nhân Việt Nam chưa phát huy hết tiềm năng, sức mạnh là do hệ thống pháp luật, cơ chế, chính sách khuyến khích phát triển kinh tế tư nhân còn bất cập, thiếu đồng bộ và việc triển khai thực hiện còn nhiều hạn chế. Bên cạnh đó, thủ tục hành chính còn rườm rà, phức tạp, tạo nên những điểm nghẽn kìm hãm sự phát triển của kinh tế tư nhân. Theo các chuyên gia kinh tế, về cơ bản, đến nay chưa có chiến lược phát triển một cách đúng nghĩa cho khu vực kinh tế tư nhân để định vị, làm cơ sở thiết kế chính sách phù hợp đối với từng nhóm doanh nghiệp, nhóm hộ kinh doanh cá thể theo quy mô hoặc theo ngành nghề sản xuất, kinh doanh.

Chiến lược “kiềng 3 chân”

Điểm bán và tư vấn sản phẩm dịch vụ du lịch tại trụ sở Công ty du lịch Viettravel, số 190 đường Paster, phường Võ Thị Sáu, quận 3, Thành phố Hồ Chí Minh.

Cũng trong bài viết “Phát triển kinh tế tư nhân - đòn bẩy cho một Việt Nam thịnh vượng”, Tổng Bí thư Tô Lâm khẳng định, một nền kinh tế cường thịnh không thể chỉ dựa vào khu vực nhà nước hay đầu tư nước ngoài, mà phải dựa vào nội lực là khu vực tư nhân vững mạnh, đóng vai trò tiên phong trong đổi mới và phát triển đất nước. Trên tinh thần đó, Tổng Bí thư Tô Lâm chỉ đạo cần phải quán triệt lại định hướng quan điểm và nhận thức trong cả hệ thống chính trị về vai trò của kinh tế tư nhân như là động lực tăng trưởng quan trọng hàng đầu của đất nước. Điều này đòi hỏi một sự thay đổi căn bản trong hoạch định chính sách, khắc phục những hạn chế và phát huy tính ưu việt của cơ chế thị trường để hỗ trợ khu vực kinh tế tư nhân nâng cao năng suất lao động và đổi mới sáng tạo…

Để khơi dậy, phát huy tiềm năng, sức mạnh của khu vực kinh tế tư nhân trong kỷ nguyên mới, dự kiến sắp tới, Bộ Chính trị sẽ ban hành nghị quyết khuyến khích, hỗ trợ và định hướng sự phát triển của kinh tế tư nhân với những cải cách đột phá về thể chế, chính sách và môi trường kinh doanh để kinh tế tư nhân trở thành động lực tăng trưởng quan trọng hàng đầu của đất nước. Đây là thông tin được cộng đồng doanh nghiệp tư nhân rất mong chờ.

Ông Nguyễn Quốc Kỳ, Chủ tịch Hội đồng quản trị Tập đoàn Du lịch-Hàng không Vietravel cho rằng, đây là thời điểm đang diễn ra sự thay đổi có tính chất bước ngoặt trong tư duy, nhận thức của Đảng và Nhà nước về vị thế, vai trò của kinh tế tư nhân. Các doanh nghiệp mong mỏi tinh thần này sẽ được chuyển hóa vào nội dung nghị quyết mới của Bộ Chính trị và được thực hiện một cách thực chất, hiệu quả trong thực tiễn cuộc sống, khắc phục những điểm nghẽn đang kìm hãm sự phát triển của khu vực kinh tế tư nhân.

“Doanh nghiệp chính là nội lực, là sức mạnh của nền kinh tế. Doanh nghiệp trong nước có khỏe, nền kinh tế mới vững mạnh. Tư duy chính sách cần tiếp cận từ góc độ công bằng giữa doanh nghiệp nhà nước, doanh nghiệp tư nhân, hộ kinh doanh gia đình. Cả ba loại hình kinh doanh này có vị trí, vai trò như nhau, cùng tạo nên thế kiềng 3 chân vững chắc của nền kinh tế để phát triển bền vững”, ông Nguyễn Quốc Kỳ nhấn mạnh.

Ông Nguyễn Ngọc Hòa, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp Thành phố Hồ Chí Minh (HUBA) cho rằng, để đẩy mạnh cải cách thể chế, khơi thông nguồn lực trong khu vực tư nhân, cần tập trung vào ba vấn đề cốt lõi: Cải thiện môi trường pháp lý với các giải pháp đơn giản hóa quy trình cấp phép đầu tư, đăng ký kinh doanh và các thủ tục thuế. Bên cạnh đó, giảm rào cản tiếp cận vốn cho doanh nghiệp thông qua việc tăng cường minh bạch trong xét duyệt tín dụng, tiếp tục cải thiện quỹ bảo lãnh tín dụng đi vào thực chất hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa. Đồng thời, phải có cơ chế bảo vệ quyền lợi doanh nghiệp, cụ thể là nâng cao hiệu quả hệ thống pháp luật để bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ, chống gian lận thương mại, bảo đảm sự cạnh tranh công bằng,…

Chủ tịch HUBA kỳ vọng, với sự quyết đoán cải cách, mạnh mẽ trong chỉ đạo và tầm nhìn của Tổng Bí thư, nghị quyết mới về phát triển kinh tế tư nhân sẽ có định hướng chiến lược rõ ràng, đột phá về vai trò của kinh tế tư nhân trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, tháo bỏ các điểm nghẽn thể chế đang ngáng trở sự phát triển của doanh nghiệp.

NHÓM PHÓNG VIÊN KINH TẾ