Vai trò bất thường của Nhà Trắng trong thương vụ mua bán TikTok ở Mỹ

Sean Cooksey (cựu Chủ tịch Ủy ban Bầu cử Liên bang, cố vấn chính cho ông JD Vance) là đầu mối liên lạc chính với các nhà thầu mua lại tài sản của TikTok tại Mỹ. Ông cung cấp phản hồi và đề xuất điều chỉnh cho các đề nghị mua lại, theo lời Reid Rasner - doanh nhân ở bang Wyoming (Mỹ) đang tham gia đấu giá.

Tổng thống Mỹ Donald Trump cho biết bốn nhóm khác nhau đang đấu giá TikTok, ứng dụng chia sẻ video ngắn có hơn 170 triệu người dùng tại Mỹ và đang phải đối mặt với việc bị cấm tại nước này vào tháng 4 tới nếu tập đoàn ByteDance (Trung Quốc) không tìm được người mua ở Mỹ.

"Rất nhiều người muốn có nó và quyết định là ở tôi", ông Trump tuyên bố vào ngày 9.3.

Dù Mỹ can thiệp vào các giao dịch tư nhân của các công ty niêm yết vì lý do chiến lược không phải là chuyện hiếm, việc Nhà Trắng giám sát trực tiếp quá trình đấu thầu TikTok là điều bất thường, theo Richard Briffault - luật sư đạo đức chính phủ đang giảng dạy tại Trường Luật Columbia.

"Tôi thực sự chưa từng thấy điều gì tương tự như thế này. Đây là vấn đề ở cấp cao nhất của chính phủ, và không rõ liệu TikTok có phải là một công ty quan trọng về mặt chiến lược hay không?", Richard Briffault thắc mắc.

Nhà Trắng không trả lời khi được hỏi về JD Vance hoặc đội ngũ của ông trong thương vụ mua bán TikTok ở Mỹ. TikTok cũng không trả lời khi Reuters đề nghị phản hồi.

Nhóm các nhà đầu tư Mỹ vào ByteDance (công ty mẹ TikTok) gồm Susquehanna International Group của Jeff Yass, General Atlantic, Kohlberg Kravis Roberts và Sequoia Capital.

Thương vụ này cũng thu hút sự quan tâm của các tỷ phú và doanh nhân khác. Tỷ phú Frank McCourt, người sáng lập Project Liberty, đang hợp tác với nhà đầu tư Kevin O'Leary (Canada) và đồng sáng lập Reddit Alexis Ohanian trong một đề xuất mua lại TikTok ở Mỹ. Ngôi sao YouTube MrBeast (tên thật là Jimmy Donaldson) cũng đang đàm phán để tham gia nhóm này, theo một nguồn tin quen thuộc với kế hoạch của ông.

Frank McCourt là ông trùm bất động sản sở hữu CLB bóng đá Olympique Marseille (Pháp) và chủ cũ đội bóng chày L.A Dodgers (Mỹ).

Ông Trump từng gợi ý rằng chính phủ Mỹ có thể nắm giữ 50% cổ phần trong doanh nghiệp TikTok tại Mỹ.

Frank McCourt cho biết quá trình đấu thầu này không hề bình thường. Hiện không có danh sách tài sản rõ ràng, không có định giá TikTok cụ thể và ByteDance chưa thuê ngân hàng đầu tư nào để dẫn dắt thương vụ, Frank McCourt tiết lộ với Reuters.

Theo Frank McCourt, Trung Quốc có tiếng nói trong việc bán TikTok và ByteDance có thể đóng cửa ứng dụng này tại Mỹ. Ông cho biết ByteDance đang tham gia đàm phán nhưng không tích cực như một bên bán có động cơ rõ ràng.

Một số người mua tiềm năng nói các cuộc đàm phán đang diễn ra và họ có thời hạn đến ngày 5.4 để đạt được thỏa thuận. Các quan chức Mỹ cho biết Phó tổng thống JD Vance kỳ vọng các điều khoản chung của thỏa thuận sẽ được thống nhất trước thời hạn này.

Một người phụ nữ tạo dáng với smartphone hiển thị trang tài khoản TikTok của ông Trump - Ảnh: Reuters

Những lần Mỹ can thiệp vào giao dịch tư nhân trước đây

Các quan chức Mỹ từng can thiệp vào các giao dịch tư nhân trước đây, nhưng chủ yếu để ngăn chặn các công ty trở thành độc quyền, đảm bảo nhà đầu tư nước ngoài không kiểm soát doanh nghiệp Mỹ hoặc ngăn chặn sự sụp đổ của các tổ chức tài chính.

Bộ Tài chính Mỹ cũng thường xuyên xem xét các khoản đầu tư nước ngoài vào các công ty Mỹ sở hữu hoặc kiểm soát công nghệ, dữ liệu hoặc cơ sở hạ tầng nhạy cảm, chẳng hạn đề xuất mua lại nhà sản xuất thép U.S. Steel trị giá 14,9 tỉ USD của Nippon Steel (Nhật Bản). Trong cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008, Cục Dự trữ Liên bang (Fed) đã làm trung gian cho một số giao dịch, gồm cả thương vụ ngân hàng JPMorgan (Mỹ) mua lại công ty môi giới đang trên bờ vực phá sản Bear Stearns.

Tuy nhiên, động cơ của Nhà Trắng trong thương vụ TikTok vẫn chưa rõ ràng, theo luật sư Richard Briffault. Quốc hội Mỹ đã thông qua luật cấm TikTok trong thời chính quyền Biden sau khi ứng dụng này bị coi là mối đe dọa an ninh quốc gia, yêu cầu ByteDance bán tài sản TikTok tại Mỹ cho một người mua trong nước này. Tổng thống Trump đã ký lệnh hành pháp gia hạn thời hạn chót đáng ra vào hôm 19.1 thêm 75 ngày. Không những thế, ông nói rằng có thể gia hạn thêm.

"Điều khiến tình huống này khác biệt là dường như TikTok không có ý nghĩa chiến lược đáng kể tại Mỹ, hoặc sẽ không có tác hại đáng kể về tài chính hoặc chiến lược với nền kinh tế hoặc đất nước nếu công ty này rời đi", Richard Briffault nói.

Trump không ngần ngại bảo vệ các công ty mà ông thích, cảnh báo rằng hành vi phá hoại các đại lý Tesla sẽ bị coi là khủng bố trong nước. Trump đã ghi nhận TikTok giúp ông giành được sự ủng hộ của cử tri trẻ tuổi trong cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ năm 2024 dù từng tìm cách cấm nó trong nhiệm kỳ đầu tiên.

Giá trị TikTok ở Mỹ

Giá trị thương vụ bán TikTok, với mức định giá khác nhau đáng kể, sẽ phụ thuộc vào việc liệu nó có bao gồm cả thuật toán cốt lõi không. Một số nhà phân tích chứng khoán ước tính TikTok có thể trị giá từ 50 tỉ đến 100 tỉ USD nếu gồm cả thuật toán đề xuất video, vốn thu thập dữ liệu người dùng và được coi là nền tảng cốt lõi của doanh nghiệp.

ByteDance nói với các nhân viên trong tháng 3 rằng chương trình mua lại cổ phiếu mới nhất của họ định giá toàn bộ công ty ở mức hơn 315 tỉ USD, theo hai người quen thuộc với vấn đề này. Ông Trump từng cho rằng ByteDance có thể trị giá tới 1.000 tỉ USD.

Dan Ives, nhà phân tích nổi tiếng của hãng Wedbush, ước tính nếu không có thuật toán, TikTok ở Mỹ sẽ được bán với giá từ 40 đến 50 tỉ USD.

Doanh nhân Reid Rasner đã nộp hồ sơ dự thầu trị giá 47,45 tỉ USD cho các hoạt động và thuật toán của TikTok ở Mỹ. Reid Rasner cho biết các luật sư của ông đã liên hệ với các nhà vận động hành lang của ByteDance tại Washington, cố vấn pháp lý của công ty này và Nhà Trắng.

"Chúng tôi muốn làm mọi thứ cần thiết để hoàn tất thương vụ này. Và chúng tôi sẵn sàng làm bất cứ điều gì", ông chia sẻ với Reuters.

Reid Rasner từ chối tiết lộ danh tính các nhà đầu tư hậu thuẫn cho mình, nhưng cho biết họ gồm cả các quỹ đầu tư tư nhân.

"Có rất nhiều cá mập trong vùng nước này. Chúng tôi đang chèo lái qua những vùng nước rất gập ghềnh và có rất nhiều yếu tố thay đổi liên tục", Reid Rasner nói về quá trình đấu thầu đầy cạnh tranh.

Sơn Vân