Ukraine gây bất ngờ khi lắp bệ phóng Patriot của Mỹ trên xe tải thời Liên Xô

Bức ảnh được công bố ngày 2/4 đã thu hút sự quan tâm của giới quân sự lẫn các nhà phân tích. Bức ảnh cho thấy hệ thống tên lửa M901 Patriot của Mỹ được lắp trên xe tải KrAZ-260 của Ukraine, nêu bật cách Kiev tích hợp thiết bị phương Tây với các phương tiện sẵn có, cũng như nỗ lực thay đổi hình thức phòng thủ của nước này trong cuộc xung đột với Nga.

Hệ thống tên lửa M901 Patriot của Mỹ được lắp trên xe tải KrAZ-260 của Ukraine. Ảnh: X

Hệ thống tên lửa M901 Patriot và xe tải KrAZ-260

Ngoài ra, sự kết hợp giữa hệ thống tên lửa tinh vi của Mỹ với phương tiện cũ có từ thời Liên Xô cho thấy cách các lực lượng Ukraine đang vượt qua những thách thức của cuộc chiến trong bối cảnh viện trợ quân sự của phương Tây ngày càng giảm dần.

M901 là thành phần chính của tổ hợp tên lửa phòng không MIM-104 Patriot hiện đại do Mỹ phát triển. Tổ hợp được thiết kế để đánh chặn máy bay, máy bay không người lái và tên lửa đạn đạo. Patriot vốn nổi tiếng về độ tin cậy và độ chính xác kể từ khi ra mắt vào những năm 1980.

Cụ thể, M901 đóng vai trò là bệ phóng cho tên lửa Patriot, có khả năng mang theo tối đa bốn tên lửa PAC-2 hoặc 16 tên lửa đánh chặn PAC-3. Bệ phóng nặng khoảng 25 tấn khi được nạp đầy, lắp đặt trên khung gầm chắc chắn và thường được ghép nối với các xe tải hạng nặng của Mỹ như Oshkosh HEMTT.

Oshkosh HEMTT là xe tải chiến thuật cơ động hạng nặng mở rộng, có khả năng mang tải trọng 11 tấn và khả năng vượt địa hình tiên tiến. Hệ thống được tích hợp radar AN/MPQ-53 hoặc các biến thể nâng cấp, có phạm vi phát hiện hơn 160km. Tên lửa của hệ thống phòng không MIM-104 Patriot có thể tấn công mục tiêu ở độ cao lên đến 24.000m, với khoảng cách hơn 100km, tùy thuộc vào biến thể. Ở Ukraine, Patriot đã chứng minh được hiệu quả trong việc đối phó với các tên lửa tiên tiến của Nga như tên lửa siêu thanh Kinzhal.

Trong khi đó xe tải KrAZ-260, do Nhà máy ô tô Kremenchuk của Ukraine sản xuất, là phương tiện có nguồn gốc từ thời Liên Xô, lần đầu tiên được ra mắt vào năm 1979 như một phương tiện vận tải hạng nặng cho Hồng quân. Xe có tải trọng lượng khoảng 9 tấn, sử dụng động cơ diesel V8 14,9 lít sản sinh công suất 300 mã lực. Thiết kế của phương tiện ưu tiên tính bền bỉ hơn là tốc độ. KrAZ-260 đạt tốc độ tối đa khoảng 80km/h trên đường bằng phẳng.

KrAZ-260 dài khoảng 9m, rộng 2,7m và được thiết kế để chuyên chở hàng tiếp tế, pháo binh hoặc binh lính qua địa hình phức tạp như đồng lầy hay băng tuyết. Với hệ dẫn động 6×6 và khoảng sáng gầm xe cao, KrAZ-260 từng là trụ cột vận tải quân sự của nhiều quốc gia thuộc khối Liên Xô cũ.

Mặc dù việc sản xuất gần như ngừng hẳn sau khi Liên Xô tan rã, xe tải KrAZ-260 vẫn là một phần quan trọng trong kho quân sự của Ukraine nhờ thiết kế đơn giản và dễ bảo trì.

Các yếu tố dẫn tới sự kết hợp bất thường này

Điều khiến sự kết hợp này trở nên đáng chú ý là cách thức Ukraine xử lý về mặt kỹ thuật. Việc tích hợp một bệ phóng công nghệ cao như M901 với một phương tiện đã có từ nhiều thập kỷ như KrAZ-260 không phải điều đơn giản. Hệ thống Patriot đòi hỏi một khung gầm ổn định, chịu lực nặng để chịu được trọng lượng của nó và đảm bảo căn chỉnh chính xác trong quá trình phóng tên lửa.

KrAZ-260, mặc dù chắc chắn, nhưng không có khả năng mang tải trọng và các tiêu chuẩn kỹ thuật hiện đại như xe tải HEMTT của Mỹ. Các kỹ sư Ukraine có thể phải gia cố khung gầm xe tải, nâng cấp hệ thống treo, thậm chí điều chỉnh hệ thống lắp của M901 để phù hợp với khung gầm của KrAZ-260.

Việc sửa đổi này thể hiện mức độ linh hoạt, xuất phát từ nhu cầu cấp thiết, khi Ukraine phải đối mặt với một cuộc chiến kéo dài hơn 3 năm, vắt kiệt chuỗi cung ứng và hậu cần của nước này. Vẫn chưa rõ việc tích hợp bệ phóng tên lửa M901 Patriot vào xe tải KrAZ-260 có làm giảm hiệu quả hoạt động của bệ phóng hay không và liệu tên lửa có tăng cường khả năng cơ động trên địa hình đầy thách thức của Ukraine hay không.

Sự kết hợp bất thường này cũng phản ánh những thách thức về hậu cần mà Ukraine phải đối mặt. Kể từ khi xung đột nổ ra vào tháng 2/2022, Ukraine đã phụ thuộc rất nhiều vào viện trợ quân sự của phương Tây. Kiev đã tiếp nhận ít nhất sáu khẩu đội Patriot do Mỹ, Đức, Romania và Hà Lan tài trợ.

Tuy nhiên, việc duy trì hoạt động của các hệ thống này rất khó khăn. Phụ tùng thay thế cho các phương tiện của Mỹ như HEMTT không có sẵn ở Ukraine và cơ sở hạ tầng xuống cấp của quốc gia này làm phức tạp thêm việc cung cấp linh kiện hay trang thiết bị thay thế. Trong khi đó, xe tải KrAZ-260 lại có các cơ sở sửa chữa và phụ tùng sẵn có tại Ukraine.

Tổng thống Ukraine Zelensky đã nhấn mạnh đến tình trạng thiếu hụt các nguồn lực phòng không vào đầu năm nay. Hồi tháng 2/2025, ông cho biết kho tên lửa Patriot đang cạn kiệt một cách nghiêm trọng. Việc ghép nối M901 với một chiếc xe tải từ thời Liên Xô có thể là biện pháp tạm thời để duy trì hoạt động của các hệ thống quan trọng này, đặc biệt là sau những tổn thất mà Ukraine phải gánh chịu như vụ hai bệ phóng M901 bị phá hủy gần Pokrovsk vào tháng 3/2024.

Bên cạnh các chi tiết kỹ thuật, hình ảnh này còn mang ý nghĩa tượng trưng. Hệ thống Patriot thể hiện sự ủng hộ của phương Tây dành cho Ukraine nhằm chống lại các cuộc tấn công trên không không ngừng nghỉ của Nga. Trong khi đó, KrAZ-260 là sản phẩm của ngành công nghiệp Ukraine, bắt nguồn thời Liên Xô nhưng được tái sử dụng cho cuộc chiến. Việc kết hợp 2 hệ thống này phản ánh sự thuộc thuộc vào viện trợ nước ngoài và động lực tự cung tự cấp của Kiev.

Hồng Anh/VOV.VN Theo Bulgaria Military