UAV không thể gây nhiễu của Nga càn quét chiến trường, Ukraine tìm cách đối phó

Một UAV cáp quang của Ukraine được nhìn thấy trong chuyến bay thử nghiệm ở khu vực Kiev vào tháng 12/2024. Ảnh: Getty.

Nỗi kinh hoàng mới trên chiến trường

Máy bay không người lái (UAV) được điều khiển bằng sợi quang ngày càng xuất hiện nhiều hơn trên chiến trường và đã trở thành một thách thức đối với quân đội Ukraine. Những chiếc UAV này rất nguy hiểm vì chúng không thể bị gây nhiễu bởi chiến tranh điện tử truyền thống và rất khó đối phó, điều này khiến Ukraine phải có một giải pháp.

Những chiếc UAV kiểu này là "một vấn đề thực sự" bởi vì "chúng tôi không thể phát hiện và đánh chặn chúng" bằng phương tiện điện tử, Yury, một thiếu tá trong đơn vị tác chiến điện tử của Lực lượng Vệ binh Quốc gia Ukraine, cho hay. "Nếu chúng ta có thể nhìn thấy, chúng tôi mới có thể chiến đấu", ông nói.

Kara Dag, một công ty công nghệ Mỹ-Ukraine đang phát triển phần mềm và phần cứng để bảo vệ quân đội trước UAV của Nga, hiện đang nghiên cứu một giải pháp đối phó.

Giám đốc công nghệ của công ty, người chỉ nêu tên là John vì mục đích an ninh, cho biết cuộc xung đột đang diễn ra là một “cuộc chiến của UAV”. Ông nói rằng Ukraine đã quản lý tốt cuộc chiến này bằng kỹ thuật gây nhiễu, nhưng Nga đã tìm ra cách để vượt qua một số hệ thống phòng thủ của Ukraine.

UAV sợi quang mà Nga bắt đầu sử dụng từ đầu năm ngoái, là UAV góc nhìn thứ nhất, còn gọi là FPV. Thay vì dựa vào kết nối tín hiệu, chúng được nối bằng dây cáp để duy trì kết nối ổn định. Kết quả là, những chiếc UAV này có khả năng chống lại tác chiến điện tử, như thiết bị gây nhiễu tần số vô tuyến, và tạo ra khả năng truyền video chất lượng cao.

Vào tháng 8/2024, các cảnh quay chiến đấu từ UAV cáp quang của Nga bắt đầu được lan truyền, cho thấy sự hiện diện lâu dài hơn trên chiến trường. Hiện tại, cả hai phe đều đang sử dụng những chiếc UAV kiểu này.

John cho biết, UAV cáp quang rất nguy hiểm vì chúng có thể bay trong đường hầm, gần mặt đất, xuyên qua thung lũng và ở những khu vực khác mà các UAV khác có thể bị mất kết nối với người điều khiển. Chúng cũng khó phát hiện hơn vì không phát ra bất kỳ tín hiệu vô tuyến nào.

Ông nói Nga có thể sử dụng những UAV này để tiêu diệt xe bọc thép của Ukraine và nghiên cứu các vị trí phòng thủ của nước này. Vì không gặp vấn đề về băng thông nên những chiếc UAV này “có thể truyền hình ảnh chất lượng rất cao và chúng thực sự nhìn thấy mọi thứ”.

Một người lính Nga phóng máy bay không người lái FPV tại một địa điểm không được tiết lộ vào tháng 11/2024. Ảnh: Getty.

Nhược điểm

Tuy nhiên, UAV loại này không phải không có nhược điểm. Yury chia sẻ rằng UAV dùng cáp quang chậm hơn FPV không dây và không thể thực hiện những thay đổi rõ ràng về hướng. Ông nói rằng Nga cũng không có quá nhiều UAV loại này và cũng không sử dụng chúng ở mọi khu vực của tiền tuyến. Nhưng ở bất cứ đâu chúng được đem ra sử dụng, chúng đều gây vấn đề cho Ukraine.

Bởi việc gây nhiễu không có tác dụng với UAV cáp quang nên Ukraine đang nỗ lực khám phá những biện pháp mới để chặn chúng, chẳng hạn như phát hiện bằng âm thanh và hình ảnh. Nhưng loại công nghệ này có thể đắt tiền và khó sản xuất.

John cho biết công ty ông đã phát triển một giải pháp chi phí thấp để tìm kiếm UAV cáp quang. Một thành phần của hệ thống này là một dãy hàng chục micrô có thể tập trung vào một điểm trên bầu trời để lắng nghe bất kỳ UAV nào gần đó. Yếu tố thứ hai là tia laser hồng ngoại có thể làm nổi bật bất kỳ vật thể nào trong một khu vực nhất định trên bầu trời trong khi máy ảnh ghi lại bất kỳ ánh sáng phản xạ nào quay trở lại.

Thiết bị này có thể được đặt cách các vị trí quân sự khoảng 1 km. John cho biết thiết bị này đang được thử nghiệm trong phòng thí nghiệm và bước tiếp theo là triển khai nó trong điều kiện chiến đấu thực tế ở tiền tuyến vào tháng tới. Kế hoạch cuối cùng là sản xuất vài nghìn thiết bị này mỗi tháng.

Một UAV cáp quang của Ukraine được nhìn thấy trong chuyến bay thử nghiệm ở khu vực Kiev vào tháng 12/2024. Ảnh: Getty.

“Mèo vờn chuột”

Việc đưa UAV cáp quang vào chiến đấu - và những nỗ lực tiếp theo của Ukraine để chống lại chúng - cho thấy cả Moscow và Kiev đang không ngừng cố gắng đổi mới các hệ thống không người lái trước khi kẻ thù có thể thích nghi, một xu hướng đã thể hiện rõ trong suốt cuộc xung đột.

Trong một cuộc phỏng vấn trước đây, ông Mykhailo Fedorov, Bộ trưởng chuyển đổi kỹ thuật số của Ukraine, đã mô tả cuộc đua công nghệ và UAV diễn ra trong cuộc chiến này như một “trò chơi mèo vờn chuột”. Ông nói rằng Kiev luôn cố gắng đi trước Moscow vài bước.

Quân đội Ukraine hồi tháng trước cho biết họ đang thử nghiệm UAV dùng cáp quang, đồng thời nói thêm rằng "máy bay không người lái FPV cùng với công nghệ này đang trở thành một vấn đề lớn đối với kẻ thù ở tiền tuyến".

Hôm thứ Ba tuần trước, một nền tảng của chính phủ Ukraine chuyên thúc đẩy đổi mới trong ngành công nghiệp quốc phòng của nước này đã chia sẻ những đoạn phim mới về các cuộc trình diễn UAV bằng cáp quang trên mạng xã hội. Nga có thể sẽ phải sớm tìm cách chống lại những chiếc UAV mới này.

Huyền Chi