Tỷ phú nhận 50.000 thư xin tiền trong một tháng

Khối lượng thư từ càng lúc càng dồn dập đổ về. Chỉ riêng một chuyến tàu hơi nước đã mang tới 5.000 lá thư cầu xin từ châu Âu. Sau khi thông báo về một món quà lớn liên quan tới giáo dục, Rockefeller đã nhận được 15.000 bức thư trong tuần đầu tiên và 50.000 bức thư vào cuối tháng. Ông cần một nhân viên chỉ để sàng lọc những lời khẩn cầu này.

Những nhân viên quá tải của ông đã mở từng phong bì và cố gắng xác định các trường hợp thật sự cần thiết, nhưng họ chỉ có thể thỏa mãn một phần rất nhỏ trong vô vàn hy vọng. Nhiều yêu cầu thật sự ích kỷ, như Rockefeller đã chua chát nhận xét: “Tuy nhiên, 4/5 những bức thư này là yêu cầu tiền bạc phục vụ mục đích cá nhân, không có nội dung nào khác đáng cân nhắc mà người viết xứng đáng được nhận.”

Dù Rockefeller không nhận ra điều này ngay từ đầu, nhưng có thể khẳng định cuộc khủng hoảng cá nhân này dễ khiến ông suy nhược hơn bất cứ điều gì mà ông từng gặp trong kinh doanh. Vào đầu năm 1882, ông than thở với Đức cha Edward Judson rằng ông đã bị nhấn chìm trong những lời kêu gọi từ thiện, nhiều trong số đó liên quan đến Baptist. “Tôi sắp rời Cleveland và có vô vàn lời kêu gọi đổ về từ khắp mọi nơi... Tôi đã thức đến 11 giờ đêm qua và đêm trước nữa để suy nghĩ về đặc điểm chung của công việc này nhằm cố gắng tìm ra cách thức và phương tiện hỗ trợ.”

Tổ chức từ thiện cá nhân từ lâu đã là niềm vui, niềm tự hào, thói quen của ông, thứ ông không thể giao phó cho cấp dưới, và ông nhận ra rất khó phá vỡ những thói quen đáng trân trọng này, đặc biệt là giữa vô số tranh cãi về phương pháp kinh doanh của ông. Như Gates đã nhận xét về những năm đầu kinh doanh của ông: “Ông ấy thường gặp gỡ mọi người, đọc thư, cân nhắc những lời thỉnh cầu, gửi ngân phiếu và nhận hồi âm cảm ơn, chính ông ấy đã làm tất cả.”

Khối lượng thư xin tiền khổng lồ đổ về khiến Rockefeller thay đổi tư duy từ thiện. Ảnh: Freepik.

Đối với một người cầu toàn như vậy, việc trao tặng tiền bạc luôn mang nặng sức ép tinh thần hơn việc kiếm ra tiền. Ông đánh giá rất cao tiền bạc nên không thể phân phát nó hời hợt và muốn xem xét mọi yêu cầu trước khi phản hồi. Là người nhận ủy thác của Chúa, ông chịu trách nhiệm quan sát tiền bạc được đầu tư chính xác. Ông từng nói vào năm 1886: “Tôi không đặt hết tiền vào mối quan tâm này hay mối quan tâm khác trừ khi tôi hoàn toàn hài lòng rằng đó là cách tốt nhất mà tôi có thể làm với số tiền ấy.”

Giờ đây, khi khối tài sản khổng lồ của ông đã khiến phương pháp quen thuộc ấy trở nên lỗi thời, ông thất vọng vì không thể trao tặng tiền bạc đủ nhanh để bắt kịp với nguồn thu nhập ngày càng tăng của mình. Phải mất một vài năm trước khi ông học được cách quyên góp tiền có hệ thống, thói quen khoa học phù hợp với quy mô tài sản của ông. Ông cần đưa ra một bộ nguyên tắc làm việc cho tổ chức từ thiện của mình, và chính việc thành lập Đại học Chicago cho thấy ông đã tiến đến xác định danh hiệu tương lai của mình là một nhà từ thiện.

Ron Chernow/Alphabooks-NXB Thế giới