Tỷ lệ hút thuốc giảm nhưng Việt Nam vẫn nằm trong nhóm các nước có số người hút thuốc lá cao trên thế giới

Khách tham quan khu trưng bày tại Hội nghị

Với những gánh nặng về bệnh tật do sử dụng thuốc lá gây ra, công tác phòng chống tác hại của thuốc lá đang trở thành vấn đề y tế công cộng được ưu tiên hàng đầu trên thế giới. Sử dụng thuốc lá đang chuyển nhanh từ các nước phát triển sang các nước đang phát triển, gây ra những tác hại đối với sức khỏe, kinh tế và môi trường cho các nước, trong đó có Việt Nam.

Các giải pháp PCTHTL hiệu quả mà các quốc gia đang nỗ lực ưu tiên thực hiện gồm: thực hiện môi trường 100% không khói thuốc; In cảnh báo sức khỏe bằng hình ảnh chiếm diện tích lớn trên bao bì sản phẩm thuốc lá; Tăng thuế thuốc lá; Thực thi cấm toàn diện quảng cáo, khuyến mại và tài trợ thuốc lá, hỗ trợ cai nghiện thuốc lá...

Bà Đào Hồng Lan - Bộ trưởng Bộ Y tế phát biểu tại Hội nghị

Tổ chức Y tế thế giới đã khởi xướng xây dựng Công ước Khung về kiểm soát thuốc lá. Việt Nam là nước thứ 47 trong tổng số 182 quốc gia đã sớm phê chuẩn Công ước. Để nội luật hóa các cam kết khi tham gia Công ước và ngăn chặn nạn dịch thuốc lá, Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam đã ban hành Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá. Luật này đã đánh đấu bước ngoặt lớn trong công tác phòng chống tác hại thuốc lá tại Việt Nam. Luật PCTHTL được Tổ chức Y tế thế giới đánh giá là khá toàn diện và phù hợp với Công ước Khung, thể hiện cam kết mạnh mẽ của Việt Nam trong việc bảo vệ các thế hệ hiện tại và tương lai khỏi các tác hại về sức khỏe, kinh tế và môi trường do việc sử dụng thuốc lá gây ra.

Tiểu phẩm về phòng chống tác hại thuốc lá

Bà Đào Hồng Lan, Bộ trưởng Bộ Y tế cho biết, với sự ủng hộ, giám sát của Quốc hội, sự chỉ đạo của Chính phủ, thời gian qua, Bộ Y tế với vai trò là cơ quan đầu mối đã phối hợp chặt chẽ với các Bộ ngành, các tổ chức Chính trị xã hội và UBND các tỉnh, thành phố tổ chức thực hiện Luật PCTHTL, thực hiện đồng bộ các giải pháp về PCTHTL như: tăng cường truyền thông nâng cao nhận thức trong cộng đồng về tác hại của việc sử dụng các sản phẩm thuốc lá, xây dựng môi trường không khói thuốc, in cảnh báo sức khỏe bằng hình ảnh trên bao bì sản phẩm thuốc lá; tăng thuế thuốc lá; thực thi cấm toàn diện quảng cáo, khuyến mại và tài trợ thuốc lá, hỗ trợ cai nghiện thuốc lá... đặc biệt là ngăn chặn việc sử dụng thuốc lá và thuốc lá điện tử trong thanh niên, thiếu niên Việt Nam.

Tuy nhiên, công tác PCTHTL vẫn còn những khó khăn, tồn tại, cụ thể là tỷ lệ hút thuốc đã giảm nhưng Việt Nam vẫn còn nằm trong nhóm các nước có số người hút thuốc lá cao trên thế giới, với 38,9% nam giới trên 15 tuổi tại Việt Nam hút thuốc. Tình trạng phơi nhiễm với khói thuốc còn khá phổ biến tại các nhà hàng, quán bar và một số nơi tập trung đông người.

Thuế thuốc lá của Việt Nam còn rất thấp, gần thấp nhất trong khu vực ASEAN, giá các sản phẩm thuốc lá rẻ trong khi thu nhập bình quân đầu người tăng; Các sản phẩm thuốc lá được bày bán khắp nơi, tạo điều kiện dễ dàng cho người dân tiếp cận với các sản phẩm thuốc lá, đặc biệt là lứa tuổi thanh thiếu niên. Bên cạnh đó, trong những năm gần đây xuất hiện các sản phẩm được gọi là thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, shisa. Với các chiêu thức quảnq cáo qua các kênh trên mạng xã hội, do đó việc sử dụng thuốc lá điện tử đang tăng nhanh đặc biệt trong lứa tuổi học sinh.

Những khó khăn này ảnh hưởng lớn tới các nỗ lực phòng, chống tác hại của thuốc lá của chúng ta và là những nguyên nhân quan trọng dẫn đến nguy cơ làm cho tỷ lệ hút thuốc gia tăng trở lại, nếu chúng ta không tiếp tục có các biện pháp quyết liệt và kịp thời.

Để góp phần thực hiện các cam kết của Việt Nam khi tham gia Công ước Khung về kiểm soát thuốc lá và cam kết về phát triển bền vững đến năm 2030, Bộ Y tế kêu gọi các Bộ, ngành, UBND các tỉnh, thành phố tiếp tục quan tâm, chỉ đạo và tăng cường hơn nữa việc thực thi Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá, thực hiện một cách đồng bộ các giải pháp về PCTHTL, như: thường xuyên truyền thông thay đổi nhận thức, hành vi của cộng đồng đối với việc sử dụng thuốc lá; thực hiện tốt việc xây dựng môi trường không khói thuốc lá; tiếp tục ủng hộ việc tăng thuế và giá các sản phẩm thuốc lá,… để bảo vệ sức khỏe cho chính bản thân mình, cho gia đình và cộng đồng.

Đề nghị các Bộ, ngành và UBND các cấp tiếp tục quan tâm và đẩy mạnh công tác kiểm tra, thanh tra và xử lý vi phạm đối với các hành vi vi phạm trong lĩnh vực PCTHTL của thuốc lá; Đề nghị Quỹ PCTHTL tiếp tục phát huy hiệu quả trong việc hỗ trợ cho các Bộ, ngành, các cơ quan, đơn vị và các tỉnh, thành phố thực tốt Luật PCTHTL…- Bộ trưởng Bộ Y tế nhấn mạnh.

Bài và ảnh: An Khê