Tương lai mù mịt của ngành công nghiệp xe tự lái

Một chiếc taxi robot Waymo rời khỏi lề đường dọc theo một con phố ở San Francisco. Công ty hiện có hơn 600 chiếc taxi robot được triển khai tại San Francisco và Phoenix.

Sau nhiều năm trì hoãn, các vụ tai nạn nghiêm trọng và sự cố kỹ thuật, các nhà lãnh đạo ngành công nghiệp xe tự lái nhận ra rằng vẫn còn nhiều việc phải làm để chuẩn bị cho sự xuất hiện của chúng.

"Một tương lai mà xe tự hành được triển khai rộng rãi trên thị trường, cứu sống nhiều người mỗi ngày, không phải là điều chắc chắn", Steve Kenner, giám đốc an toàn tại Cruise, công ty con của General Motors, cho biết vào tháng 7 tại Hội nghị chuyên đề về Giao thông đường bộ tự động, một cuộc họp thường niên của các nhà lãnh đạo doanh nghiệp, quan chức chính phủ và các nhà nghiên cứu tham gia vào ngành công nghiệp xe tự hành của Mỹ.

15 năm sau nỗ lực phát triển xe tự hành hiện đại, ông và những người khác đã xác định những thách thức to lớn vẫn còn ở phía trước: Các tiêu chuẩn và thông lệ tốt nhất vẫn đang được phát triển, các quy định còn mơ hồ và chưa đầy đủ, và các tiêu chuẩn an toàn chưa tồn tại.

Và đó là trước khi xem xét đến sự phản đối của công nhân khiến xe tự hành trở thành một quả bóng chính trị hướng đến cuộc bầu cử tháng 11 sắp tới tại Mỹ, hoặc 2/3 người tiêu dùng sợ xe tự hành, theo một cuộc khảo sát vào tháng 3 của Hiệp hội ô tô Mỹ AAA.

"Họ có thể không hiểu được những lợi ích hoặc, thành thật mà nói, họ không nghĩ các công ty AV đang nói sự thật về vấn đề an toàn", Kenner cho biết.

Nhưng "vấn đề lớn nhất cho đến nay", Jeff Farrah, Tổng giám đốc điều hành của Hiệp hội Công nghiệp Xe tự hành nói "là đảm bảo rằng công nghệ đã chín muồi và sẵn sàng để triển khai".

Có một khối lượng lớn các công ty tin rằng công nghệ của họ sẽ sẵn sàng cho thời điểm đó trong tương lai gần.

Công ty con của Alphabet, Waymo là công ty đầu tiên triển khai xe tự lái vào tháng 12 năm 2018, khi công ty bắt đầu dịch vụ thương mại tại Phoenix.

Waymo mới đây đã triển khai dịch vụ xe tự lái chưa từng có, mở rộng dịch vụ này ra ngoài ranh giới các hoạt động hiện tại của công ty tại San Francisco và đến các khu vực khác của Vùng Vịnh. Công ty cho biết Waymo hiện đã đạt được một cột mốc, cung cấp hơn 100.000 chuyến đi mỗi tuần trên khắp các hoạt động của mình.

Các công ty khác cũng đang chuẩn bị làm theo. Công ty con Zoox của Amazon dự kiến sẽ bắt đầu dịch vụ thương mại tại Las Vegas vào cuối năm 2024. Elon Musk dự định sẽ ra mắt xe taxi robot được quảng cáo rầm rộ và thường bị trì hoãn của Tesla vào ngày 10 tháng 10. Ông cho biết trong cuộc gọi về thu nhập quý 2 của công ty rằng các chuyến đi không có người giám sát có thể bắt đầu "có thể vào cuối năm nay".

Cruise hiện đã tiếp tục thử nghiệm tự động với tài xế an toàn là con người tại ba thành phố sau thời gian tạm dừng sau vụ tai nạn liên quan đến một trong những chiếc xe của công ty tại San Francisco vào tháng 10 năm ngoái. Bloomberg đưa tin rằng công ty có ý định khởi động lại dịch vụ thương mại vào đầu năm 2025.

Ba công ty xe tải tự hành khác là Kodiak Robotics, Aurora Innovation và Gatik Inc. dự kiến sẽ bắt đầu dịch vụ thương mại mà không có tài xế an toàn là con người trên xe vào cuối năm nay.

"Đó sẽ là một khoảnh khắc trọng đại đối với ngành công nghiệp", Farrah cho biết.

Quy định của liên bang yêu cầu tài xế xe tải, nếu họ tấp vào lề đường, phải đặt các hình tam giác cảnh báo phía sau rơ moóc của họ như một biện pháp phòng ngừa an toàn.

Do không có người trên xe để thực hiện nhiệm vụ đó, các công ty xe tải tự hành đã phát triển giải pháp thay thế của riêng họ đèn chiếu sáng phía trước và phía sau nhấp nháy và báo hiệu rằng xe đang đỗ.

Vào tháng 1 năm 2023, Aurora Innovation và Waymo đã yêu cầu Cục Quản lý An toàn Vận tải Cơ giới Liên bang cân nhắc xem những đèn đó có được tính là giải pháp thay thế phù hợp hay không. Cơ quan này vẫn chưa phản hồi yêu cầu của họ.

Vào tháng 7 năm 2023, NHTSA đã đề xuất một chương trình mới có thể đẩy nhanh việc triển khai số lượng lớn xe không có các nút điều khiển truyền thống như bàn đạp phanh và vô lăng. Các quan chức dự kiến sẽ ban hành thông báo về việc ban hành quy định được đề xuất vào mùa thu năm ngoái. Nhưng vẫn chưa thành hiện thực.

"Chúng tôi rất thất vọng khi không thấy nhiều hành động hơn về vấn đề này", Farrah nói. "Nó không ngăn chặn việc triển khai các phương tiện tự hành. Nhưng điều nó ngăn chặn là khả năng của ngành công nghiệp trong việc tái hiện hình dáng của các phương tiện”.

Trong khi đó, Teamsters đã tìm cách ngăn chặn các phương tiện tự hành ở cấp tiểu bang bằng cách luật yêu cầu người điều khiển phải có mặt trên những phương tiện có trọng lượng hơn 10.000 pound. Tại California, Thống đốc Gavin Newsom đã phủ quyết một dự luật như vậy vào năm ngoái. Dự luật tương tự, Dự luật Thượng viện 2286, đã được đưa ra trong kỳ này, mặc dù các chuyên gia tin rằng nó sẽ gặp phải số phận tương tự nếu được đưa đến bàn làm việc của thống đốc.

Đồng thời, không có tiêu chuẩn hoặc quy định nào đặt ra các chuẩn mực an toàn vững chắc cho xe tự hành (Autonomous Vehicles - AV).

Với khoảng trống đó, các chuyên gia phát biểu tại hội nghị về Giao thông đường bộ tự động đã kêu gọi ngành công nghiệp xe tự lái non trẻ tạo ra các hệ thống quản lý an toàn, các kế hoạch toàn tổ chức cung cấp một cách có hệ thống để đánh giá rủi ro và xác định điểm yếu.

Đây là một khái niệm được mượn từ ngành hàng không, ngành đã sử dụng các hệ thống như vậy để giảm tỷ lệ tai nạn trong nhiều thập kỷ.

Hàng không cũng có thể cung cấp một hướng dẫn theo những cách khác.

Mitre, một công ty do liên bang tài trợ với nhiều thập kỷ kinh nghiệm trong lĩnh vực hàng không và quốc phòng, tập hợp các lợi ích của chính phủ, học thuật và ngành công nghiệp để nghiên cứu và kiểm tra công nghệ, đang bắt đầu một dự án hợp tác nghiên cứu tập trung vào AV.

Công ty sẽ khám phá vai trò của các trung tâm điều hành và hoạt động từ xa trong việc quản lý đội xe AV, Mitre cho biết. Cruise là thành viên sáng lập của sáng kiến này.

Ngoài ra, các chuyên gia cho biết ngành công nghiệp cần phát triển các số liệu và chuẩn mực an toàn giúp công chúng dễ dàng kiểm tra tính an toàn của AV.

Theo Jeffrey Wishart, giáo sư của Đại học bang Arizona và phó chủ tịch đổi mới tại Cơ quan Thương mại Arizona, việc thiếu các số liệu như vậy hiện nay góp phần làm mất lòng tin của công chúng.

"Cho đến khi chúng tôi đưa ra các tiêu chuẩn đó, tôi nghĩ rằng việc triển khai trên diện rộng sẽ rất khó khăn", ông nói. "Điều đó sẽ xảy ra, nhưng sẽ là thách thức đối với tất cả các bên liên quan, bao gồm cả công chúng nói chung".

Nam Nguyễn