Truyền thanh số - giải pháp chuyển đổi số cho truyền thanh cơ sở

Hệ thống truyền thanh thông minh ứng dụng công nghệ thông tin, viễn thông thế hệ mới đang thay thế, khắc phục những nhược điểm của truyền thanh hữu tuyến (có dây) và truyền thanh vô tuyến (không dây) FM.

Những năm qua, hệ thống đài truyền thanh từ huyện đến cơ sở đã phát huy tốt vai trò, thông tin kịp thời các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước và của tỉnh đến đông đảo Nhân dân. Qua hệ thống đài truyền thanh cơ sở, người dân có thể dễ dàng tiếp cận nhiều loại thông tin chính thống…

Tuy nhiên, đài truyền thanh cơ sở hiện nay hầu hết phát sóng FM. Loại hình phát sóng này còn nhiều hạn chế, như: Bị địa hình chi phối, dễ hỏng hóc, khó sửa chữa, bảo dưỡng; chất lượng âm thanh không ổn định, lẫn tạp âm, chịu ảnh hưởng nhiều bởi thời tiết…

Anh Pờ Tiến Sơn, công chức phụ trách lĩnh vực văn hóa xã Lùng Vai (Mường Khương) cho biết: Trên địa bàn xã Lùng Vai có 22 cụm loa truyền thanh vô tuyến FM, trong đó có 2 thôn ở vùng lõm sóng nên không thể tiếp sóng thông thường như ở các điểm tiếp sóng khác mà phải có thêm bộ thiết bị thu phát chuyên dụng. Cách đây hơn 2 năm, xã được lắp đặt thí điểm 1 cụm loa thông minh sử dụng công nghệ thông tin viễn thông trong việc thu, phát các chương trình phát thanh. Cụm loa này sử dụng sim để bắt sóng viễn thông từ các nhà mạng, có thể phát rất nhiều chương trình từ trung ương đến địa phương mà không cần phải bắt sóng trong một dải băng tần nhất định.

Huyện Mường Khương hiện có 157 cụm loa truyền thanh tại các thôn, bản, tổ dân phố. Từ năm 2024, có 4 xã của huyện Mường Khương gồm: Lùng Khấu Nhin, Nậm Chảy, Cao Sơn, Nấm Lư được đầu tư chuyển đổi hệ thống truyền thanh thông minh với 54 cụm loa. Bước đầu, mô hình này đã thay đổi cơ bản cách thức vận hành hệ thống truyền thanh, khắc phục được các nhược điểm về độ phủ sóng và đem lại hiệu quả tích cực trong công tác tuyên truyền.

Ông Phạm Xuân Thái, Trưởng Phòng Văn hóa - Thông tin huyện Mường Khương cho biết: Đài truyền thanh thông minh ra đời là giải pháp công nghệ mới, hiện đại, có nhiều ưu điểm hơn hẳn so với truyền thanh không dây FM, như không giới hạn khoảng cách truyền tín hiệu âm thanh; khắc phục được các lỗi thường xảy ra với các hệ thống tiếp âm sóng FM (bị nhiễu, sóng không ổn định do thời tiết); ứng dụng công nghệ số để sản xuất, lưu trữ và quản lý chương trình phát thanh (kiểm duyệt chương trình từ xa, chuyển tải chương trình trên hệ thống từ Trung ương đến địa phương hoặc sang các ứng dụng khác). Hệ thống thiết bị gọn nhẹ, đơn giản, lắp đặt, sử dụng dễ dàng, thuận lợi cho nhân viên kỹ thuật điều khiển với nhiều tính năng như chuyển văn bản sang giọng nói, điều khiển từ xa trên thiết bị di động, hẹn giờ phát, lựa chọn được nhiều chương trình phát thanh để tiếp sóng.

Theo ông Thái, khó khăn lớn nhất hiện nay là giá trị đầu tư lắp đặt cụm thu của đài truyền thanh ứng dụng công nghệ thông tin - viễn thông lớn hơn so với hệ thống truyền thanh tần số FM. Nếu không được hỗ trợ thì nguồn chi cho các chi phí như thuê bao dữ liệu điện thoại năm, bộ thu IP đặt tại các cột loa... sẽ là vấn đề khó đối với các địa phương.

Tính đến thời điểm hiện tại, toàn tỉnh có 152/152 xã, phường, thị trấn đã có đài truyền thanh không dây FM; mỗi máy phát thanh công suất 50W, hoạt động trong dải tần số từ 54-68MHz cho các xã, phường, thị trấn và 2.604 cụm loa phát thanh (gồm 2.158 cụm loa FM với 1 thiết bị thu sóng FM và 2 loa nén công suất 25-30W/loa).

Theo thống kê của Sở Thông tin và Truyền thông tỉnh, năm 2024, sở khảo sát, lập báo cáo kinh tế kỹ thuật đài truyền thanh cấp xã ứng dụng công nghệ thông tin - viễn thông. Dự kiến đến hết năm 2024 sẽ đưa vào hoạt động 22 đài truyền thanh ứng dụng công nghệ thông tin cấp xã.

Hiện nay, có 475 cụm loa ứng dụng công nghệ thông tin tại thôn, bản, tổ dân phố để tiếp, phát sóng các chương trình phát thanh - truyền hình của huyện, tỉnh và trung ương. Thời gian tới, để thực hiện tốt việc chuyển đổi số, Lào Cai sẽ tiếp tục cân đối, bố trí nguồn lực để đầu tư thêm các đài truyền thanh ứng dụng công nghệ thông tin - viễn thông. Việc triển khai truyền thanh cơ sở ứng dụng công nghệ số đã và đang từng bước hình thành cơ sở dữ liệu, số hóa nguồn thông tin từ cấp cơ sở, đáp ứng yêu cầu cung cấp thông tin nguồn tuyên truyền, phổ biến đến người dân và phục vụ công tác quản lý nhà nước về thông tin cơ sở.

Thúy Phượng