Từ vụ Quang Linh Vlogs: Nền tảng bán hàng phải là 'trọng tài' các giao dịch điện tử

Hiện nay, những nhà sáng tạo nội dung, hay KOL - những người có ảnh hưởng trên mạng xã hội đang trở thành “cánh tay nối dài” của các thương hiệu, đóng vai trò trung gian giới thiệu về chất lượng, giá cả để người tiêu dùng có niềm tin mua loại hàng hóa đó. Một lời giới thiệu của KOL có thể khiến 1 sản phẩm trở thành cơn sốt, giúp doanh số của DN tăng vọt.

Nhưng mới đây, sản phẩm kẹo rau củ Kera do Công ty CP Tập đoàn Chị Em Rọt công bố và được sản xuất tại Công ty Cổ phần ASIA LIFE (Đắk Lắk), được những người nổi tiếng như Quang Linh Vlogs, Hằng Du Mục, Hoa hậu Thùy Tiên quảng bá với những thông tin lan truyền như "1 viên kẹo bằng cả đĩa rau". Trong khi kết quả kiểm nghiệm từ Viện Kiểm nghiệm an toàn vệ sinh thực phẩm Quốc gia cho thấy, những người quảng cáo sản phẩm kẹo rau trên mạng xã hội đã thổi phồng hiệu quả của sản phẩm.

Việc nhà cung cấp để sản phẩm của mình bị thổi phồng một cách thái quá đã gây thiệt hại vật chất, mất niềm tin của người tiêu dùng. Hành vi này ngoài làm ảnh hưởng đến uy tín của tổ chức, cá nhân kinh doanh còn có thể bị xem xét và xử lý vi phạm theo quy định của pháp luật bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và pháp luật có liên quan.

Ông Nguyễn Lâm Thanh - Đại diện TikTok Việt Nam cho biết, sau 3 năm hoạt động tại Việt Nam, TikTok Shop đã có hàng trăm nghìn các nhà cung cấp trên nền tảng và sử dụng một đội ngũ rất lớn những nhà sáng tạo nội dung để truyền tải, giới thiệu những sản phẩm đến với hàng chục triệu người dùng ở Việt Nam. Tuy nhiên, chỉ trong 6 tháng đầu năm 2024, TikTok Shop đã từ chối tới hơn 20 triệu mặt hàng do các nhà cung cấp đưa lên nền tảng trên toàn cầu, đồng thời gỡ bỏ chức năng bán hàng của hơn 500.000 nhà sáng tạo nội dung trên nền tảng.

“TikTok Shop đã xây dựng những bộ tiêu chí để bảo đảm các DN, các danh mục hàng hóa đưa lên trên nền tảng phải minh bạch, rõ ràng, có đầy đủ các giấy tờ hợp pháp. Bên cạnh đó, DN cũng phải cung cấp đầy đủ thông tin như đăng ký DN, địa chỉ,… để có thể xác nhận danh tính, đưa vào quy trình xử lý hậu quả khi có tranh chấp xảy ra”, ông Thanh cho hay.

Hướng đến chế tài xử lý hình sự

Theo các chuyên gia, mỗi nền tảng phải tạo ra một môi trường minh bạch, rõ ràng và bảo đảm quyền lợi của tất cả các bên, từ những nhà sản xuất đến hàng triệu người hiện là những nhà sáng tạo nội dung, trong số đó có một phần nhỏ là những KOL, còn số đông chính là những nhân viên bán hàng. Qua đó đóng vai trò trung gian giải thích về chất lượng, giá cả hàng hóa để người tiêu dùng có niềm tin mua sản phẩm.

Đặc biệt, với những người bán hàng hay những người có ảnh hưởng trên các nền tảng cần hết sức tuân thủ các quy định pháp luật, nói đúng, đủ về các sản phẩm, thông tin mà họ đưa đến khách hàng. Nền tảng phải tạo ra một môi trường trung gian, giống như một người trọng tài để bảo đảm các giao dịch về thương mại điện tử thuận tiện và an toàn, lành mạnh.

Ở góc độ doanh nghiệp, bà Đặng Thùy Linh - Chủ tịch HĐQT Công ty CP APG ECO lưu ý, khi hợp tác với các nhãn hàng, KOL phải minh bạch và công khai rõ ràng về việc hợp tác quảng cáo để tránh việc quảng cáo ẩn ý gây hiểu lầm cho người tiêu dùng. KOL cũng phải có trách nhiệm lắng nghe, đánh giá tiêu cực để hỗ trợ giải quyết khiếu nại của khách hàng một cách thỏa đáng.

Ông Bùi Thanh Thủy - Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hội Bảo vệ người tiêu dùng Việt Nam đề xuất, cơ quan quản lý nhà nước tăng cường hoạt động kiểm tra, giám sát, điều tra, xác minh để chỉ đạo sát sao, giải quyết kịp thời thông qua chế tài xử lý nghiêm minh, mang tính răn đe.

“Nếu các hoạt động cố tình vi phạm pháp luật hình sự, phải xem xét trách nhiệm hình sự đối với tổ chức, cá nhân để xử lý về hình sự. Các DN cần tăng cường áp dụng các phương tiện khoa học kỹ thuật, đổi mới sáng tạo để tăng sản phẩm, thu nhập nhưng cũng phải nghĩ đến hoạt động xã hội, nghĩ đến người tiêu dùng. Như thế giữa nhà nước với DN và người tiêu dùng mới đảm bảo lợi ích hài hòa”, ông Thủy nói.

Luật Bảo vệ quyền lợi người dùng năm 2023 có hiệu lực từ ngày 1/7/2024 đã quy định rất cụ thể liên quan đến trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân kinh doanh trong cung cấp thông tin cho người tiêu dùng. Cụ thể, tổ chức, cá nhân kinh doanh phải có trách nhiệm cung cấp thông tin chính xác, đầy đủ cho người tiêu dùng về sản phẩm, hàng hóa, về tổ chức, cá nhân kinh doanh cũng như các đánh giá của người tiêu dùng đối với sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ và tổ chức, cá nhân kinh doanh.

Ông Phan Thế Thắng - Phó trưởng Ban Bảo vệ người tiêu dùng, Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia cho biết, năm 2025, Ủy ban sẽ đẩy mạnh việc xã hội hóa công tác bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, trong đó thúc đẩy sự tham gia của cộng đồng DN và người tiêu dùng, tăng cường vai trò, trách nhiệm và chức năng của các Hội bảo vệ người tiêu dùng trong thời gian tới. Ủy ban tiếp tục chủ động, tích cực trong việc phối hợp và hỗ trợ tập huấn cho các cơ quan bảo vệ người tiêu dùng có liên quan ở địa phương, từ đó nâng cao năng lực thực thi pháp luật bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.

Nguyễn Quỳnh/VOV.VN