Từ 'kẻ ngoại đạo' đến lãnh đạo tương lai của Canada

Ông Mark Carney là lãnh đạo mới của Đảng Tự do cầm quyền tại Canada. Ảnh Reuters.

Là một nhà kinh tế và cựu Giám đốc ngân hàng Trung ương Canada, ông Carney sẽ tuyên thệ nhậm chức Thủ tướng trong vài ngày tới.

Kết quả kiểm phiếu cuối cùng thấy ông Carney đã giành được 85,9% số phiếu bầu, đánh bại cựu Bộ trưởng Tài chính Chrystia Freeland trong cuộc bỏ phiếu có sự tham gia của gần 152.000 thành viên trong đảng.

“Tôi sẽ làm việc ngày đêm với một mục đích, đó là xây dựng một đất nước Canada vững mạnh hơn cho tất cả mọi người”, ông Carney phát biểu tối 9/3 (giờ địa phương).

Tốt nghiệp Oxford, Giám đốc ngân hàng Trung ương

Sinh ra tại Tây Bắc Canada và lớn lên ở tỉnh Alberta, ông Carney tự đánh giá bản thân là “người ngoài cuộc” trong chính trường và có thể chèo lái Canada vượt qua giai đoạn hỗn loạn và bất ổn kinh tế hiện nay.

Canada đang đối mặt với nhiều khó khăn và xáo trộn bởi mức thuế quan cao của Tổng thống Mỹ Donald Trump áp đối với các sản phẩm của nước này, có hiệu lực vào ngày 4/3. Nỗi lo ngại về suy thoái đã phần nào giúp tăng cường tinh thần dân tộc của người dân Canada cũng như mong muốn có một lãnh đạo xứng tầm, theo Al Jazeera.

Ông Carney có bằng cấp của các trường đại học Harvard và Oxford, đã làm việc hơn một thập kỷ tại công ty đầu tư Goldman Sachs.

Ông giữ chức chủ tịch của Brookfield Asset Management, nơi ông lãnh đạo nỗ lực nhằm thúc đẩy các khoản đầu tư phù hợp với các mục tiêu về khí hậu toàn cầu của công ty.

Có thể nói, chính kinh nghiệm làm việc trong ngành ngân hàng trong thời kỳ khủng hoảng của ông Carney mới là điểm mà người ủng hộ cho là minh chứng rõ nhất cho khả năng giúp Canada vượt qua “cơn bão Trump”.

Người đàn ông 59 tuổi này bắt đầu nhiệm kỳ thống đốc Ngân hàng Canada trong bối cảnh cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008, và ông được ghi nhận là đã có những hành động nhanh chóng và quyết đoán giúp Canada tránh khỏi một cuộc suy thoái nghiêm trọng hơn.

Năm 2013, ông Carney rời khỏi vị trí này để nắm quyền lãnh đạo Ngân hàng Anh, nơi ông làm việc cho đến năm 2020, cũng là năm Vương quốc Anh chính thức rời khỏi Liên minh châu Âu.

Tại đây, ông cũng được công nhận là đã giảm thiểu tối đa những tác động của Brexit, mặc dù đánh giá của ông rằng việc tách khỏi EU gây ra rủi ro cho nền kinh tế Anh cũng khiến nhiều quan chức không hài lòng.

“Ông ấy là một lãnh đạo ngân hàng trung ương sáng tạo và có nhiều sáng kiến”, Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Anh Will Hutton cho biết. “Ông ấy đã xoay xở để sắp xếp các động thái của Ngân hàng Anh sao cho hậu quả từ Brexit ít thảm khốc hơn mức có thể xảy ra”.

“Kẻ mới đến” trong chính trường

Mặc dù ít người tranh cãi về trình độ của ông trong lĩnh vực kinh tế, nhưng việc ông thiếu kinh nghiệm trong chính trị cũng khiến nhiều người đặt câu hỏi.

Trước đây, ông Carney từng là cố vấn kinh tế cho Thủ tướng Trudeau nhưng chưa bao giờ tranh cử chức vụ chính trị.

“Ông ấy là người đứng sau hậu trường, một cố vấn quan trọng”, Daniel Beland, giáo sư khoa học chính trị tại Đại học McGill, đánh giá.

Trong chiến dịch của mình, ông Carney đã dành nhiều ưu tiên cho việc giới thiệu bản thân đến người dân Canada, đưa ra những lời hứa như kiểm soát chi tiêu của chính phủ, đầu tư nhiều hơn vào nhà ở, đa dạng hóa các đối tác thương mại của Canada và tạm thời hạn chế nhập cư.

Là cựu Đặc phái viên của Liên hợp quốc về khí hậu, ông Carney cũng là người ủng hộ mạnh mẽ cho quan điểm rằng khu vực tư nhân phải đóng vai trò lãnh đạo trong việc giải quyết cuộc khủng hoảng khí hậu và đạt được mức phát thải ròng bằng 0.

“Tôi biết cách quản lý khủng hoảng. Tôi biết cách xây dựng nền kinh tế vững mạnh”, ông Carney khẳng định trong cuộc tranh luận với những ứng cử viên lãnh đạo Đảng Tự do khác vào tháng trước. “Tôi có một kế hoạch giúp bạn có thêm tiền, một kế hoạch giúp các công ty của chúng ta cạnh tranh hơn, một kế hoạch xây dựng nền kinh tế vững mạnh phục vụ cho bạn”.

Theo chuyên gia Beland, cuộc đua giành vị trí lãnh đạo Đảng Tự do đã không thử thách được ông Carney vì đối thủ chính của ông là cựu Bộ trưởng Tài chính Chrystia Freeland, đồng thời là người bạn cũ của ông. Hai đối thủ trên thực tế không công kích nhau nhiều trong suốt cuộc đua.

Quan điểm với ông Donald Trump

Theo ông Beland, người dân Canada hiện ít quan tâm đến các vấn đề trong nước hơn là sự bất ổn xung quanh mối quan hệ Canada-Mỹ và thuế quan của ôngTrump.

Thật vậy, nỗi lo về một cuộc chiến thương mại với Washington đã giúp củng cố sự ủng hộ cho Đảng Tự do trong vài tuần qua. Các cuộc thăm dò dư luận cho thấy đảng này đã thu hẹp khoảng cách so với Đảng Bảo thủ, vốn lên đến 26 điểm phần trăm.

Tương lai của mối quan hệ Canada-Mỹ dường như sẽ là câu hỏi trọng tâm của cuộc bầu cử sắp tới và người dân Canada chắc chắn quan tâm đến việc nhà lãnh đạo nào phù hợp hơn để ứng xử với Tổng thống Mỹ.

Một cuộc thăm dò của Viện Angus Reid được công bố trong tuần này cho thấy ông Carney có lợi thế. Ước tính 43% số người được hỏi cho biết họ tin tưởng ông nhất khi ứng phó với ông Trump, so với 34% chọn đối thủ là ông Pierre Poilievre của Đảng Bảo thủ.

Trong bài phát biểu ăn mừng chiến thắng trước những người ủng hộ, ông Carney đã cảnh báo rằng nước Mỹ dưới thời ông Trump đang tìm cách giành quyền kiểm soát Canada, một nỗ lực mà ông nhấn mạnh là phải bị đánh bại.

“Người Mỹ muốn tài nguyên của chúng ta, nước của chúng ta, đất đai của chúng ta, quốc gia của chúng ta”, ông Carney nói.

Lãnh đạo mới của đảng cầm quyền Canada nhấn mạnh: “Hiện tại có ai đó đang cố gắng làm suy yếu nền kinh tế của chúng ta. Như đã biết, ông Donald Trump đã áp dụng mức thuế quan vô lý đối với những gì chúng ta xây dựng, với những gì chúng ta bán và với cách chúng ta kiếm sống. Ông ấy đang tấn công các gia đình, người lao động và doanh nghiệp Canada. Chúng ta không thể để ông ấy thành công”. Ngoài ra, ông Carney cũng cho biết Canada sẽ duy trì mức thuế trả đũa cho đến khi “Mỹ thể hiện sự tôn trọng với Canada”.

Duy Tiến