Chân dung người sẽ trở thành tân Thủ tướng của Canada

Ông Mark Carney phát biểu sau khi được bầu làm lãnh đạo đảng Tự do cầm quyền Canada tại thủ đô Ottawa, ngày 9/3/2025. Ảnh: Getty Images/TTXVN

Theo hãng tin AFP, ông Carney, 59 tuổi, từng là Thống đốc Ngân hàng Trung ương Canada (từ năm 2008 đến 2013) và Ngân hàng Anh (từ năm 2013 đến năm 2020). Trong cuộc bầu cử lãnh đạo đảng Tự do, ông Carney đã giành chiến thắng áp đảo với 85,9% phiếu bầu, vượt qua ba đối thủ. Như vậy, ông sẽ tiếp quản vai trò thủ tướng trong bối cảnh Canada đang đối mặt với cuộc chiến thương mại với với đồng minh lâu năm là Mỹ và sắp tới sẽ tổ chức một cuộc tổng tuyển cử.

Con đường đến với chính trị

Sinh ra tại thị trấn nhỏ Fort Smith ở vùng lãnh thổ Tây Bắc, nhưng ông Carney lớn lên tại Edmonton, thủ phủ bang Alberta, trong gia đình có cha mẹ là giáo viên. Giống như nhiều người Canada khác, ông từng đam mê khúc côn cầu khi còn nhỏ. Sau khi học tại Đại học Harvard và Oxford, ông khởi đầu sự nghiệp tại Ngân hàng đầu tư Goldman Sachs, làm việc tại các trung tâm tài chính lớn như New York, London, Tokyo, và Toronto.

Ông Carney gia nhập khu vực công Canada và được Thủ tướng Stephen Harper bổ nhiệm làm Thống đốc Ngân hàng Trung ương Canada vào năm 2008. Năm 2013, ông trở thành người đầu tiên không phải người Anh lãnh đạo Ngân hàng Anh, ngân hàng lâu đời với hơn 300 năm lịch sử.

Con đường đến đỉnh cao chính trị của ông Carney có thể được xem là bất thường, nhưng ông khẳng định rằng thời điểm hiện tại cũng không hề bình thường. Trong bài phát biểu tại Edmonton hồi tháng 1, ông nhấn mạnh: “Thời đại của chúng ta không hề bình thường”.

Ông sẽ trở thành Thủ tướng Canada đầu tiên không có kinh nghiệm chính trị, chưa từng giữ chức vụ công hoặc tham gia nội các. Tuy nhiên, ông tự tin rằng các cuộc khủng hoảng tài chính mà ông từng đối phó đã trang bị cho ông một nền tảng chính trị vững chắc.

Cam kết giành chiến thắng trong cuộc chiến thương mại với Mỹ

Cựu Thống đốc Ngân hàng Canada Mark Carney bên những người ủng hộ sau khi giành chiến thắng trong cuộc bầu chọn lãnh đạo đảng Tự do cầm quyền, tại Ottawa ngày 9/3/2025. Ảnh: REUTERS/TTXVN

Ông Carney lập luận rằng ông là người phù hợp nhất để vực dậy đảng Tự do và giám sát các cuộc đàm phán thương mại với Tổng thống Trump, người đang đe dọa áp thêm thuế quan có thể làm tê liệt nền kinh tế phụ thuộc vào xuất khẩu của Canada.

Theo đài BBC, trong bài phát biểu chiến thắng, ông Carney đã gọi các chính sách thuế quan của ông Trump là “vô lý” và tuyên bố rằng Canada sẽ không khuất phục trước áp lực thương mại từ Mỹ.

“Người Mỹ không nên mắc sai lầm. Trong thương mại, cũng như trong khúc côn cầu, Canada sẽ giành chiến thắng”, ông Carney khẳng định. Ông cũng nhấn mạnh rằng Canada sẽ bảo vệ lợi ích quốc gia và không chấp nhận bị biến thành một phần của Mỹ.

Chiến thắng của ông Carney đã tạo ra một tiền lệ mới, khi ông trở thành Thủ tướng Canada đầu tiên không xuất phát từ nền tảng chính trị. Với kinh nghiệm lãnh đạo các ngân hàng lớn trong giai đoạn khủng hoảng tài chính toàn cầu và Brexit, ông tin rằng mình đủ khả năng đối phó với những thách thức từ Mỹ.

Ông Carney cũng cam kết sẽ duy trì các biện pháp thuế quan đáp trả cho đến khi Mỹ thể hiện sự tôn trọng với Canada.

Nền kinh tế của Canada phụ thuộc đáng kể vào thương mại với Mỹ và có nguy cơ rơi vào suy thoái nếu các mức thuế quan toàn diện mà ông Trump đe dọa được áp dụng hoàn toàn.

“Tôi biết đây là những ngày đen tối. Những ngày đen tối do một đất nước mà chúng ta không còn có thể tin tưởng mang lại. Chúng ta đang vượt qua cú sốc, nhưng đừng bao giờ quên những bài học: chúng ta phải tự chăm sóc bản thân. Chúng ta cần đoàn kết lại trong những ngày khó khăn sắp tới”, ông Carney nói.

Ông Carney cũng cam kết bảo vệ biên giới của Canada - một yêu cầu quan trọng của Trump, người đã cáo buộc Canada không kiểm soát được dòng người di cư và fentanyl đổ về phía Nam.

Bộ trưởng An toàn Công cộng Canada, ông David McGuinty, người đã ủng hộ ông Carney, nói rằng ông “là hiện thân của sự quyết tâm thầm lặng, nhưng quyết tâm sắt đá và năng lực để giải quyết một số vấn đề lớn hiện nay”.

Các chính sách nổi bật khác

Đường ống dẫn cát dầu trong dự án của Công ty Canada CNRL ở tỉnh Alberta, Canada. Ảnh: Reuters/TTXVN

Theo các nhà quan sát, là một nhà kỹ trị, ông Carney mang đến chương trình nghị sự trung dung, với mục tiêu giải quyết các vấn đề kinh tế cốt lõi của Canada.

Ông cam kết thúc đẩy các dự án năng lượng, tăng cường đầu tư vào nhà ở và năng lượng sạch, đồng thời giảm bớt phụ thuộc kinh tế vào Mỹ. Ông cũng nhấn mạnh đến sự đa dạng hóa và tự do hóa thương mại nội địa Canada.

Một trong những lời hứa của ông là thu hẹp quy mô chính phủ liên bang, vốn đã mở rộng đáng kể 40% dưới thời ông Trudeau. Tuy nhiên, giới chuyên gia cũng cảnh báo rằng, việc thiếu sức hút trong giao tiếp với công chúng có thể trở thành rào cản đối với ông Carney trong sự nghiệp chính trị.

Ông Daniel Beland, Giám đốc Viện Nghiên cứu Canada tại Đại học McGill, nhận định: “Ông ấy là một người nhìn chung không có nhiều sức hút. Song ông ấy nổi bật với hình ảnh của một người đáng tin cậy và biết mình đang nói gì”, ông Beland cho biết.

Bà Lori Turnbull, chuyên gia tại Đại học Dalhousie cảnh báo những thách thức tiềm ẩn của ông Carney trong việc kết nối với công chúng có thể trở thành thách thức.

“Ông ấy không thực sự giỏi trong việc giao tiếp với công chúng. Mặc dù được trang bị rất tốt để đối phó với các cuộc khủng hoảng kinh tế, nhưng thật khó để tưởng tượng rằng ai đó có thể thành công trong chính trị nếu họ không biết cách thu hút và gắn kết mọi người”, bà nhận xét.

Biến đổi khí hậu cũng là một trong những trọng tâm trong sự nghiệp chính trị của ông Carney. Mặc dù bị đảng Bảo thủ chỉ trích về “thuế carbon Carney”, ông Carney nhấn mạnh rằng Canada sẽ hướng tới các giải pháp đầu tư vào công nghệ xanh, tạo ra lợi nhuận và việc làm cho đất nước.

“Đây chính là hướng đi của thế giới”, ông khẳng định trong một cuộc phỏng vấn gần đây.

Hải Vân/Báo Tin tức