Tự hào Hải đội Hoàng Sa

Sống mãi trong lòng nhân dân

Các binh phu của Hải đội Hoàng Sa kiêm quản Bắc Hải chính là những người đầu tiên xác lập chủ quyền đối với hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa (liên tục trong nhiều thế kỷ, từ thế kỷ XVII - XIX). Tại Lý Sơn, ngoài Nhà trưng bày Hải đội Hoàng Sa kiêm quản Bắc Hải, còn có nhiều di tích dân gian gắn liền với các binh phu. Lý Sơn có nhà thờ Cai đội Võ Văn Khiết, nhà thờ họ Phạm Quang (có ban thờ Cai đội Phạm Quang Ảnh), nhà thờ họ Phạm Văn thờ Chánh thủy quân suất đội Phạm Hữu Nhật, nhà thờ họ Đặng thờ đà công Đặng Văn Siểm. Nhiều nghĩa tự ở Lý Sơn không chỉ thờ các âm hồn, cô hồn mà còn thờ các binh phu đi Hoàng Sa đã hy sinh trên biển trong nhiều thế kỷ. Đó là điều khác biệt của các nghĩa tự ở Lý Sơn so với nhiều nghĩa tự ở những nơi khác.

Được khởi công xây dựng từ năm 2010, Nhà trưng bày Hải đội Hoàng Sa kiêm quản Bắc Hải tọa lạc tại trung tâm huyện Lý Sơn, trong khuôn viên rộng 400m2.

Phía trước nhà trưng bày, là tượng đài Đội Hùng binh Hoàng Sa uy nghiêm, gương mặt nhìn thẳng, tay chỉ về hướng Đông. Tượng cao 4,5m, nặng gần 40 tấn, được tạc từ các khối đá ghép lại.

Phía sau tượng đài là nhà trưng bày Hải đội Hoàng Sa kiêm quản Bắc Hải với hơn 100 hiện vật, tài liệu về chủ quyền, như: Bản đồ các quần đảo Hoàng Sa, Trường Sa, ghe câu, ghe bầu và các đồ dùng thiết yếu mà các binh phu mang theo trên hải trình xa xôi từ huyện đảo ra đến Hoàng Sa, Trường Sa.

Trên những con sóng chập trùng từ hơn 400 năm trước, lớp lớp thế hệ binh phu ở Lý Sơn đã can trường lèo lái những chiếc ghe câu đơn sơ, để vượt trùng khơi, thực hiện nhiệm vụ cắm mốc, dựng bia chủ quyền.

Các binh phu của Hải đội Hoàng Sa trước khi xuất phát, mỗi người đều tự trang bị cho mình hành trang là chiếu cói, nẹp tre, sợi dây mây cùng một thẻ bài. Khi gặp bất trắc, người còn lại sẽ dùng chiếu để bó xác, nẹp bằng nẹp tre và bó lại bằng sợi dây mây kèm theo thẻ bài có khắc họ tên, quê quán của người mất.

Khi cử binh phu đi làm nhiệm vụ, các họ tộc tiến hành làm lế khao lề và thế lính. Đây là nghi lễ thiêng liêng, với mô hình thuyền, bài vị, hình nhân thế mạng, với mong muốn các hình nhân này sẽ chịu thay mọi rủi ro, tai ương cho các binh phu.

Ngoài những tư liệu, hiện vật về đội hùng binh năm xưa, Nhà trưng bày Hải đội Hoàng Sa kiêm quản Bắc Hải còn trưng bày nhiều tư liệu quý liên quan đến chủ quyền của Việt Nam đối với hai quần đảo Hoàng Sa, Trường Sa.

Suốt 15 năm qua, Nhà trưng bày Hải đội Hoàng Sa kiêm quản Bắc Hải đã trở thành “địa chỉ đỏ”, thu hút đông đảo du khách đến tham quan, tìm hiểu về lịch sử.

Phóng sự ảnh: Ý Thu – Báo Quảng Ngãi