Từ bệ phóng năm 2024, thị trường chứng khoán Việt Nam sẵn sàng cất cánh năm 2025?

Ông Bùi Hoàng Hải - Phó Chủ tịch UBCKNN

Ông đánh giá thế nào về những kết quả nổi bật mà thị trường chứng khoán (TTCK) Việt Nam đã đạt được trong năm qua?

TTCK Việt Nam năm 2024 đã vượt qua nhiều thách thức từ các yếu tố vĩ mô trong nước và quốc tế. Dưới sự chỉ đạo kịp thời của Chính phủ, Bộ Tài chính, cùng sự phối hợp chặt chẽ của các bộ, ngành và nỗ lực quản lý của UBCKNN, thị trường vẫn duy trì được sự ổn định, an toàn và phát triển. Điều này khẳng định vai trò quan trọng của TTCK như một kênh dẫn vốn trung và dài hạn cho nền kinh tế, đồng thời góp phần duy trì niềm tin của nhà đầu tư.

Năm 2024, chỉ số VN-Index ghi nhận mức tăng trưởng gần 12,1%, đạt 1.266,78 điểm vào cuối năm. Giá trị vốn hóa thị trường cổ phiếu đạt 7.173,32 nghìn tỷ đồng, tăng 20,8% so với cuối năm 2023, tương đương 70,2% GDP ước tính năm 2023. Thanh khoản thị trường đạt giá trị giao dịch bình quân là 21.008 tỷ đồng/phiên, tăng 19,5% so với năm trước.

Thị trường trái phiếu niêm yết cũng ghi nhận những kết quả khả quan khi giá trị trái phiếu niêm yết tăng 13,8% so với cuối năm 2023, tương đương 22,6% GDP ước tính năm 2023. Sau hơn một năm vận hành thị trường thứ cấp cho giao dịch các trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) phát hành riêng lẻ, tính đến cuối tháng 11/2024 đã có 1.149 mã trái phiếu của 254 tổ chức phát hành được ghi nhận trên hệ thống giao dịch TPDN của Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội, tháo gỡ được khó khăn về tính thanh khoản của thị trường này. Bên cạnh đó, số lượng tài khoản đầu tư đã đạt 9,3 triệu vào cuối tháng 12/2024, tăng 27,5% so với cuối năm 2023, chiếm hơn 9% dân số. Đây là minh chứng cho sự hấp dẫn của TTCK Việt Nam đối với nhà đầu tư.

Đặc biệt, ngày 29/11/2024, Quốc hội đã thông qua luật số 56/2024/QH15 với nội dung sửa đổi, bổ sung Luật Chứng khoán tập trung vào ba nhóm chính sách chính: tăng cường minh bạch, nâng cao hiệu quả giám sát, và tháo gỡ vướng mắc thực tiễn. Luật mới sẽ là nền tảng pháp lý quan trọng để TTCK Việt Nam phát triển bền vững hơn trong những năm tới.

Nhìn chung, mặc dù phải đối mặt với nhiều biến động, TTCK Việt Nam đã khẳng định vai trò trong hệ thống tài chính quốc gia. Những thành tựu này là kết quả của sự nỗ lực từ nhiều phía, từ cơ quan quản lý, doanh nghiệp cho đến nhà đầu tư.

Năm 2024, các hành vi vi phạm trên TTCK có xu hướng giảm, cho thấy TTCK ngày càng minh bạch hơn, UBCKNN đã và sẽ làm gì để tiếp tục phát huy kết quả trên?

Trong năm 2024, UBCKNN đã triển khai đồng bộ nhiều biện pháp mạnh mẽ nhằm đảm bảo tính minh bạch và kỷ cương trên TTCK, góp phần nâng cao niềm tin của nhà đầu tư. Từ đầu năm đến nay, UBCKNN đã ban hành 604 quyết định xử phạt đối với 260 cá nhân và 344 tổ chức, trong đó xử phạt 08 cá nhân trong 04 vụ việc thao túng. Một số vụ việc áp dụng hình thức xử phạt bổ sung, biện pháp khắc phục hậu quả như: đình chỉ giao dịch có thời hạn; buộc hủy bỏ thông tin hoặc cải chính thông tin đối với các thông tin đã công bố thông tin/báo cáo sai lệch; buộc từ bảo quyền biểu quyết trên số cổ phần có được do vi phạm; buộc nộp lại số lợi bất hợp pháp có được do thực hiện hành vi vi phạm giao dịch thao túng TTCK...

Ngoài các biện pháp xử phạt vi phạm hành chính, UBCKNN áp dụng biện pháp đảm bảo an ninh, an toàn thị trường đối với nhiều cá nhân, tổ chức có hành vi thao túng, cho mượn tài khoản dẫn đến thao túng bằng biện pháp cấm giao dịch, cấm đảm nhiệm chức vụ tại công ty chứng khoán/công ty quản lý quỹ có thời hạn từ 2- 4 năm; xem xét việc thu hồi chứng chỉ hành nghề đối với 01 người hành nghề có hành vi thao túng thị trường chứng khoán.

Bên cạnh đó, UBCKNN đã phối hợp chặt chẽ với các cơ quan chức năng, bao gồm cơ quan công an và thanh tra tài chính, để xác minh và xử lý nghiêm minh các hành vi vi phạm. Các tuyến giám sát từ các sở giao dịch chứng khoán được tăng cường, với mục tiêu phát hiện kịp thời các giao dịch bất thường, hạn chế tối đa rủi ro cho thị trường. Nhờ những nỗ lực này, số lượng vi phạm trên TTCK năm 2024 đã giảm đáng kể so với các năm trước, đồng thời nâng cao tính minh bạch và sự chuyên nghiệp trong vận hành thị trường.

Trong năm 2025, UBCKNN sẽ tích cực đẩy mạnh công tác thanh, kiểm tra theo Kế hoạch và đột xuất, tiếp tục chỉ đạo tăng cường công tác giám sát của các tuyến giám sát nhằm phát hiện và xử lý kịp thời các vi phạm mới. Bên cạnh đó, cơ quan quản lý cũng chú trọng đến công tác tuyên truyền và phổ biến pháp luật về chứng khoán và TTCK qua nhiều hình thức, như hội thảo, các kênh truyền thông đa phương tiện…. Điều này không chỉ giúp nâng cao nhận thức của nhà đầu tư mà còn giảm thiểu các hành vi vi phạm do thiếu kiến thức.

TTCK Việt Nam đang trong tiến trình nâng hạng lên "thị trường mới nổi". Xin ông chia sẻ về kết quả, thách thức và kế hoạch trong năm 2025 để đạt mục tiêu này?

Việc nâng hạng TTCK Việt Nam lên "thị trường mới nổi" theo chuẩn FTSE Russell và MSCI là một mục tiêu quan trọng và mang tính chiến lược, không chỉ giúp thu hút dòng vốn quốc tế mà còn nâng cao uy tín của thị trường tài chính Việt Nam. Trong năm 2024, UBCKNN đã nỗ lực thực hiện nhiều cải cách quan trọng để đáp ứng các tiêu chí nâng hạng.

Một trong những điểm nhấn là việc UBCKNN đã trình Bộ Tài chính ban hành Thông tư 68/2024/TT-BTC ngày 18/9/2024 (có hiệu lực từ tháng 11/2024), đã bổ sung quy định về giao dịch mua cổ phiếu không yêu cầu có đủ tiền khi đặt lệnh của nhà đầu tư nước ngoài là tổ chức và đề ra lộ trình triển khai công bố thông tin bằng tiếng Việt đồng thời bằng tiếng Anh. Các giải pháp, quy định mới trong Thông tư số 68/2024/TT-BTC phù hợp và có tính khả thi cao, được các tổ chức quốc tế và tổ chức xếp hạng đánh giá tích cực đến quá trình xét nâng hạng TTCK Việt Nam.

Tuy vậy, để nâng hạng, TTCK Việt Nam vẫn đối mặt với nhiều thách thức, bao gồm việc cải thiện cơ sở hạ tầng công nghệ, tăng cường minh bạch thông tin và nâng cao chất lượng quản trị công ty. Cơ quan quản lý cần tiếp tục triển khai các giải pháp đồng bộ nhằm đáp ứng các tiêu chí chặt chẽ từ các tổ chức quốc tế như FTSE Russell và MSCI.

Năm 2025, UBCKNN sẽ tập trung vào việc hợp tác với các tổ chức quốc tế để thúc đẩy quá trình nâng hạng. Cụ thể, cơ quan sẽ đẩy mạnh các chương trình xúc tiến đầu tư, làm việc với các tổ chức cung cấp chỉ số để đảm bảo các tiêu chí được đáp ứng đầy đủ. UBCKNN cũng khuyến khích các doanh nghiệp niêm yết cải thiện quản trị theo chuẩn mực quốc tế, công bố thông tin bằng tiếng Anh và nâng cao chất lượng dịch vụ để thu hút sự quan tâm của nhà đầu tư nước ngoài.

Với những nỗ lực không ngừng, TTCK Việt Nam đang ngày càng tiến gần hơn tới mục tiêu nâng hạng, mở ra cơ hội mới cho sự phát triển của thị trường và nền kinh tế nói chung.

Năm 2024, UBCKNN đã tích cực triển khai các cuộc xúc tiến đầu tư nước ngoài, xin Phó Chủ tịch cho biết đánh giá và sự quan tâm của nhà đầu tư nước ngoài về TTCK Việt Nam?

Năm 2024 đánh dấu sự gia tăng mạnh mẽ trong mức độ quan tâm của nhà đầu tư nước ngoài đối với TTCK Việt Nam. Thông qua các chương trình xúc tiến đầu tư quốc tế do UBCKNN tổ chức tại Hàn Quốc, Nhật Bản, Australia và Singapore, thị trường đã thu hút hàng trăm nhà đầu tư tổ chức, các quỹ tài chính lớn và các doanh nghiệp quan tâm đến cơ hội tại Việt Nam. Đây không chỉ là cơ hội quảng bá tiềm năng của TTCK Việt Nam mà còn là cầu nối giúp cơ quan quản lý đối thoại trực tiếp với nhà đầu tư quốc tế.

Như đã chia sẻ ở trên, việc triển khai Thông tư 68/2024/TT-BTC đã giúp cải thiện môi trường pháp lý, tạo điều kiện thuận lợi và thu hút các nhà đầu nước ngoài. Từ ngày 2/11/2024 khi Thông tư có hiệu lực thi hành đến nay, 100% giao dịch khớp lệnh của các nhà đầu tư tổ chức nước ngoài theo quy định mới đều được thanh toán đúng hạn.

Bên cạnh đó, việc tăng cường minh bạch thông tin và thúc đẩy các hoạt động quản trị doanh nghiệp theo chuẩn quốc tế đã góp phần củng cố niềm tin của nhà đầu tư nước ngoài. Các chương trình xúc tiến đầu tư không chỉ giúp giải đáp thắc mắc mà còn giới thiệu về các cơ hội mới, đặc biệt trong các lĩnh vực như công nghệ, năng lượng tái tạo và sản xuất bền vững.

Tuy nhiên, để duy trì và phát triển sự quan tâm này, TTCK Việt Nam cần tiếp tục cải cách mạnh mẽ hơn nữa. Điều này bao gồm việc hoàn thiện cơ sở hạ tầng giao dịch, tăng cường tính minh bạch trong công bố thông tin, và đảm bảo các chính sách pháp lý luôn đồng bộ, ổn định. Với những nỗ lực không ngừng nghỉ, TTCK Việt Nam đang ngày càng trở thành điểm đến hấp dẫn cho dòng vốn quốc tế, góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và nâng cao vị thế của đất nước trên trường quốc tế.

Ông có thể chia sẻ thêm về các nhiệm vụ trọng tâm, giải pháp điều hành thị trường chứng khoán Việt Nam trong năm 2025, hướng tới mục tiêu phát triển thị trường chứng khoán đến năm 2030 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt?

Năm 2025 sẽ là năm bản lề trong việc định hướng phát triển bền vững của TTCK Việt Nam. Để đạt được mục tiêu này, UBCKNN sẽ tập trung vào việc hoàn thiện khung pháp lý, nâng cao hiệu quả quản lý và hiện đại hóa cơ sở hạ tầng công nghệ, tiếp tục xây dựng TTCK phát triển theo hướng hiệu quả, hiện đại, ngày càng tiệm cận với những chuẩn mực, thông lệ quốc tế. Cụ thể:

Các nghị định và thông tư hướng dẫn thi hành Luật Chứng khoán sửa đổi sẽ tiếp tục được bổ sung và cải tiến, đảm bảo sự đồng bộ và hiệu quả trong triển khai thực tiễn. Bên cạnh đó, UBCKNN sẽ triển khai đồng bộ các giải pháp được đề ra tại Chiến lược phát triển thị trường chứng khoán đến năm 2030 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt nhằm đạt mục tiêu phát triển TTCK ổn định, an toàn, lành mạnh, hiệu quả, bền vững, hội nhập.

Song song với việc hoàn thiện khung pháp lý, UBCKNN tiếp tục tổ chức vận hành thị trường hoạt động ổn định, thông suốt, đặc biệt chú trọng vào hiện đại hóa hệ thống công nghệ thông tin, đẩy nhanh tiến độ triển khai hệ thống giao dịch mới.

Ngoài ra, công tác sắp xếp lại thị trường, phân bảng công ty niêm yết cũng sẽ tiếp tục triển khai phù hợp với điều kiện phát triển của thị trường. Đồng thời các nghiên cứu và phát triển thị trường mới, như thị trường giao dịch tín chỉ các-bon và các sản phẩm tài chính cho doanh nghiệp khởi nghiệp, cũng sẽ được ưu tiên triển khai nhằm đa dạng hóa cơ hội đầu tư.

UBCKNN cũng tiếp tục đẩy mạnh công tác giám sát, thanh tra và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm, từ đó đảm bảo kỷ cương và tính minh bạch của thị trường. Điều này sẽ được thực hiện thông qua thanh tra, kiểm tra định kỳ và đột xuất, cùng với việc phối hợp chặt chẽ với các cơ quan chức năng khác. Bên cạnh đó, việc cải cách hành chính và áp dụng chuyển đổi số trong hoạt động quản lý sẽ giúp tối ưu hóa quy trình và nâng cao hiệu quả hoạt động của thị trường.

Mặt khác, UBCKNN không ngừng thúc đẩy hợp tác quốc tế nhằm tăng cường học hỏi, chia sẻ kinh nghiệm và nâng cao năng lực quản lý thị trường. Các sự kiện lớn, như Hội nghị Tiểu ban Khu vực Châu Á - Thái Bình Dương (APRC) của IOSCO, sẽ được tổ chức để nâng cao uy tín và vị thế của TTCK Việt Nam trong khu vực và trên thế giới.

Cùng với các nỗ lực trên, UBCKNN sẽ đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục và nâng cao nhận thức của nhà đầu tư thông qua các chương trình đào tạo, hội thảo và truyền thông đại chúng. Điều này không chỉ giúp xây dựng một cộng đồng nhà đầu tư chuyên nghiệp mà còn đóng góp vào sự phát triển bền vững và ổn định của thị trường chứng khoán trong tương lai.

Cảm ơn ông!

Trần Hương (thực hiện)