Từ 15/6, xem xét mức kỷ luật bãi nhiệm với cán bộ lần đầu vi phạm

Nghị định 93/2025 sửa đổi, bổ sung Nghị định 19/2020 về kiểm tra, xử lý kỷ luật trong thi hành pháp luật về xử lý vi phạm hành chính được Chính phủ ban hành mới đây sẽ có hiệu lực thi hành từ 15/6.

Theo đó, từ thời điểm này, cán bộ, công chức, viên chức có hành vi vi phạm trong lĩnh vực xử lý vi phạm hành chính sẽ bị xem xét áp dụng một trong 7 hình thức kỷ luật, gồm: khiển trách, cảnh cáo, hạ bậc lương, giáng chức, cách chức, buộc thôi việc và bãi nhiệm.

Bãi nhiệm lần đầu trở thành hình thức kỷ luật hành chính

Trong hệ thống pháp luật hiện hành, “bãi nhiệm” vốn không phải là hình thức kỷ luật hành chính phổ biến đối với cán bộ, công chức hay viên chức. Trước đây, việc bãi nhiệm chỉ được đề cập trong các luật chuyên ngành như Luật Tổ chức chính quyền địa phương, Luật Bầu cử đại biểu HĐND, Luật Tổ chức Quốc hội... và chỉ áp dụng với cán bộ do cơ quan dân cử bầu ra hoặc phê chuẩn. Trong các trường hợp đó, bãi nhiệm là một biện pháp tổ chức - chính trị, mang tính chất rút lại sự tín nhiệm, không có quy trình và điều kiện áp dụng cụ thể như một hình thức xử lý kỷ luật hành chính.

Trong khi đó, Luật Cán bộ, công chức hiện hành (năm 2008, sửa đổi 2019) cũng không quy định “bãi nhiệm” là một hình thức kỷ luật. Với công chức, viên chức, luật chỉ liệt kê các hình thức xử lý như khiển trách, cảnh cáo, hạ bậc lương, giáng chức, cách chức, buộc thôi việc. Cán bộ nếu vi phạm nghiêm trọng, có thể bị đề xuất miễn nhiệm hoặc buộc thôi việc, nhưng việc bãi nhiệm lại do cơ quan dân cử quyết định, không nằm trong trình tự xử lý vi phạm hành chính.

Điểm mới quan trọng của Nghị định 93/2025 là lần đầu tiên đưa “bãi nhiệm” vào hệ thống các hình thức kỷ luật hành chính, với điều kiện áp dụng cụ thể: áp dụng với cán bộ vi phạm lần đầu nhưng gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng, thuộc các trường hợp có thể bị buộc thôi việc. Việc quy định rõ này không chỉ tạo cơ sở pháp lý trực tiếp để áp dụng bãi nhiệm như một hình thức kỷ luật, mà còn giúp phân hóa rõ ràng trách nhiệm giữa cán bộ và công chức.

So với các hình thức như cách chức hay buộc thôi việc, bãi nhiệm mang tính chính trị - tổ chức cao hơn, thường áp dụng với những người giữ chức vụ theo bầu cử. Việc bổ sung bãi nhiệm vào hệ thống xử lý vi phạm hành chính giúp lấp khoảng trống pháp lý, đồng thời đảm bảo tính tương xứng giữa mức độ vi phạm và đặc thù vị trí công tác. Đây là một bước tiến nhằm tăng cường kỷ cương trong đội ngũ cán bộ, đồng thời tạo sự nhất quán với hệ thống kỷ luật dành cho công chức, viên chức.

Phân loại mức độ vi phạm để áp dụng kỷ luật tương ứng

Nghị định 93 cũng phân loại cụ thể hành vi và mức độ vi phạm để làm căn cứ lựa chọn hình thức xử lý. Trường hợp cán bộ, công chức, viên chức vi phạm lần đầu và gây hậu quả ít nghiêm trọng thì bị khiển trách. Nếu đã bị khiển trách mà tiếp tục tái phạm, hoặc vi phạm lần đầu nhưng gây hậu quả nghiêm trọng hơn, thì bị cảnh cáo.

Công chức không giữ chức vụ quản lý mà tái phạm sau cảnh cáo, hoặc có hành vi vi phạm lần đầu nhưng gây hậu quả rất nghiêm trọng sẽ bị áp dụng hình thức hạ bậc lương. Nếu là công chức giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý thì có thể bị giáng chức trong trường hợp tương tự. Còn nếu người vi phạm là cán bộ tái phạm sau khi bị cảnh cáo, hoặc công chức lãnh đạo tái phạm sau giáng chức, hoặc vi phạm lần đầu nhưng gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng, thì có thể bị cách chức.

Hình thức buộc thôi việc sẽ được áp dụng với công chức, viên chức tái phạm sau các hình thức xử lý nghiêm khắc hoặc vi phạm lần đầu nhưng gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng. Trong khi đó, với cán bộ - người do bầu cử hoặc phê chuẩn - thì trường hợp tương tự sẽ được áp dụng hình thức “bãi nhiệm”.

Việc xác lập điều kiện, phạm vi áp dụng rõ ràng cho từng hình thức xử lý giúp nâng cao tính công bằng, minh bạch và răn đe trong công tác thi hành kỷ luật hành chính.

Theo Dân