Từ 1/7/2025: Thêm nhiều quyền lợi cho người tham gia BHXH tự nguyện

Luật BHXH sửa đổi có hiệu lực từ 1/7/2025 là bước đột phá lớn trong việc mở rộng quyền lợi, tạo điều kiện thuận lợi cho người lao động phi chính thức được bảo vệ về hưu trí và thai sản

BHXH tự nguyện là hình thức bảo hiểm do người lao động tự đóng, không do doanh nghiệp hay nhà nước chi trả như BHXH bắt buộc. Trong nhiều năm qua, BHXH tự nguyện chủ yếu chỉ có 1 chế độ là hưu trí và tử tuất, chưa thật sự hấp dẫn đối với người lao động khu vực phi chính thức như tiểu thương, nông dân, lao động tự do,...

Một trong những điểm mới đáng chú ý của Luật BHXH sửa đổi là bổ sung chế độ trợ cấp thai sản cho người tham gia BHXH tự nguyện - bao gồm cả nam và nữ. Theo đó, nếu người lao động đã đóng BHXH từ đủ 6 tháng trở lên trong 12 tháng trước khi sinh con hoặc nhận con nuôi, họ sẽ được hưởng khoản trợ cấp một lần với mức 2 triệu đồng/con.

Đây là khoản hỗ trợ ý nghĩa trong bối cảnh nhiều lao động tự do có hoàn cảnh kinh tế khó khăn, không được doanh nghiệp hỗ trợ tài chính khi sinh con. Chính sách mới không chỉ thể hiện tính nhân văn mà còn góp phần nâng cao phúc lợi xã hội, giảm gánh nặng chi phí sinh nở đối với các gia đình thu nhập thấp.

Đặc biệt, nếu cả cha và mẹ đều tham gia BHXH tự nguyện và đáp ứng điều kiện trên, cả hai người đều được nhận trợ cấp. Trường hợp người mẹ không may qua đời sau sinh, người cha hoặc người trực tiếp nuôi dưỡng cũng sẽ được hưởng khoản trợ cấp này.

Hiện tại, để được hưởng lương hưu từ BHXH tự nguyện, người lao động phải đóng đủ 20 năm BHXH, dẫn tới việc nhiều người dù đã đóng nhiều năm nhưng không đủ thời gian vẫn không thể nhận lương hưu. Quy định mới sẽ giảm mốc này xuống còn 15 năm, và theo lộ trình đến năm 2030, có thể giảm tiếp xuống 10 năm, tạo cơ hội cho hàng triệu người lao động phi chính thức tiếp cận quyền lợi hưu trí.

Cụ thể, từ 1/7/2025, người tham gia BHXH tự nguyện đủ tuổi nghỉ hưu theo quy định và đã đóng BHXH tối thiểu 15 năm sẽ được nhận lương hưu hàng tháng. Đối với những người đã tham gia BHXH tự nguyện trước ngày 1/1/2021 và đủ 20 năm đóng BHXH thì có thể lựa chọn nhận lương hưu sớm hơn, từ 60 tuổi với nam và 55 tuổi với nữ – thay vì phải chờ đến độ tuổi nghỉ hưu theo luật định mới.

Sự linh hoạt này vừa tạo điều kiện thuận lợi cho người lao động có sức khỏe yếu, nhu cầu nghỉ ngơi sớm, vừa giữ nguyên quyền lợi được nhận lương hưu đầy đủ, ổn định cuộc sống khi về già.

Cùng với việc mở rộng quyền lợi, Chính phủ cũng đang xây dựng các chính sách hỗ trợ mức đóng để khuyến khích người dân tham gia BHXH tự nguyện. Trong đó, ngân sách nhà nước sẽ tiếp tục hỗ trợ theo các mức như hiện hành: 30% mức đóng đối với người thuộc hộ nghèo, 25% đối với người thuộc hộ cận nghèo và 10% đối với các đối tượng khác.

Một số địa phương còn có chính sách riêng hỗ trợ thêm kinh phí để khuyến khích người dân tham gia. Ví dụ, Hà Nội, TP.HCM, Bình Dương,... có mức hỗ trợ thêm từ 10 – 20% tùy theo điều kiện từng nơi. Những hỗ trợ này giúp giảm gánh nặng tài chính và tạo động lực để người dân gắn bó lâu dài với BHXH tự nguyện.

Các chuyên gia an sinh xã hội cho rằng, chính sách mới về BHXH tự nguyện sẽ tạo cú hích mạnh mẽ cho công cuộc mở rộng độ bao phủ BHXH. Khi quyền lợi được tăng lên, điều kiện linh hoạt hơn và có sự hỗ trợ tài chính từ nhà nước, người dân sẽ có động lực lớn hơn để tham gia.

Theo thống kê của BHXH Việt Nam, hiện cả nước có khoảng 1,7 triệu người tham gia BHXH tự nguyện – chiếm chưa tới 3% lực lượng lao động. Với các điều chỉnh tích cực từ 1/7/2025, mục tiêu đến năm 2030 có 5 triệu người tham gia BHXH tự nguyện sẽ khả thi hơn nếu có sự vào cuộc đồng bộ từ trung ương đến địa phương.

Các chuyên gia khuyến cáo người lao động, nhất là những người đang làm việc trong khu vực phi chính thức, nên chủ động tìm hiểu chính sách BHXH tự nguyện và đăng ký tham gia sớm. Việc tham gia ngay từ bây giờ không chỉ giúp tích lũy thời gian đóng BHXH, mà còn là sự chuẩn bị vững chắc cho tương lai khi về già.

Luật BHXH sửa đổi có hiệu lực từ 1/7/2025 là bước đột phá lớn trong việc mở rộng quyền lợi, tạo điều kiện thuận lợi cho người lao động phi chính thức được bảo vệ về hưu trí và thai sản. Những điểm mới như chế độ thai sản lần đầu được áp dụng cho BHXH tự nguyện, rút ngắn thời gian đóng để nhận lương hưu, và chính sách hỗ trợ mức đóng sẽ là tiền đề để người dân yên tâm tham gia và gắn bó lâu dài với chính sách an sinh xã hội của Đảng và Nhà nước.

Minh Huế