Trường chuyên không phải toàn 'màu hồng': Thí sinh, gia đình cần cân nhắc

.t1 { text-align: justify; }

Kỳ thi tuyển sinh 10 của các địa phương đang đến gần, những thí sinh đăng ký thi vào các trường chuyên cũng đang căng sức để ôn luyện nhằm có được kiến thức tốt nhất để tham dự kỳ thi. Đậu trường chuyên, tất nhiên sẽ có nhiều lợi thế khi lựa chọn nghề nghiệp.

Hơn nữa, môi trường trường chuyên đều là những học sinh giỏi nên sẽ giúp cho học sinh học tập ở đây được phát triển tốt toàn diện hơn. Đặc biệt, các em được theo đuổi ngành học mà mình yêu thích có thể nuôi dưỡng đam mê của mình vì số tiết môn chuyên thường nhiều hơn.

Tuy nhiên, môi trường trường chuyên cũng khá khắc nghiệt, những học sinh ở xa, những học sinh có sức khỏe không tốt, những em không học lệch ở cấp trung học cơ sở cũng cần cân nhắc vì không ít học sinh khi đã đậu vào trường chuyên nhưng không thể theo kịp bạn bè, thậm chí có em phải bỏ học giữa chừng vì áp lực học tập.

Ảnh minh họa: Doãn Nhàn

Phụ huynh ân hận vì có con đậu và học trường chuyên

Trong suy nghĩ của nhiều phụ huynh và học sinh cấp trung học cơ sở thì trường trung học phổ thông chuyên là ngôi trường danh giá, có môi trường học tập tốt nhất. Vào trường chuyên để “khẳng định” năng lực học tập và sự thực là đúng như vậy.

Vì thế, trong tâm thế của nhiều phụ huynh và học sinh trung học cơ sở sẽ hướng đến trường chuyên.

Thông thường, học sinh đậu vào trường chuyên phần nhiều là học sinh giỏi, nổi bật nên mới cạnh tranh vào học ở ngôi trường này. Nhưng, không phải em nào đậu rồi cũng đều học tốt vì có nhiều lý do khác nhau. Khi vào học mới phát sinh nên để lại nỗi ân hận cho phụ huynh và bản thân những học sinh.

Một phụ huynh có con học tại một trường chuyên ở phía Nam chia sẻ rằng, con chị học trung học cơ sở đã đạt giải Nhì học sinh giỏi môn Hóa ở lớp 9 nên ấp ủ thi vào trường chuyên. Gia đình thấy con có ý chí như vậy nên cũng rất mừng- dù biết khoảng cách từ nhà đến trường sẽ là một trở ngại cho đứa con gái của mình.

Tuy nhiên, gia đình chưa lường hết được những khó khăn, khi đậu vào trường chuyên mới thấy áp lực phải đối mặt. Bởi lẽ, khoảng cách từ nhà đến trường chuyên hơn 30 km nên khi con nhập học phải tìm nơi ở trọ. Cuối tuần con gái mới về thăm nhà nhưng cũng tuần về, tuần không vì lịch học và sinh hoạt ngoại khóa kín mít.

Con gái tuổi 15, 16 ở nông thôn lên thành thị học tập mà lớp thì phần nhiều là học sinh thị thành nên con chị có phần tự ti và “co” mình lại trước bạn bè mọi người xung quanh. Hết buổi học lại trở về phòng trọ thui thủi một mình với vô vàn bài tập cũ, chuẩn bị bài mới.

Dần dần, một phần do áp lực học tập, một phần do sống một mình nên con gái chị bị trầm cảm. Hết học kỳ I của lớp 10, cháu bắt đầu có triệu chứng, khi hết năm học lớp 10 thì nặng dần lên. Gia đình đem đi nhiều bệnh viện từ tuyến tỉnh đến trung ương để chữa trị.

Sang lớp 11 học được 2 tháng, tình trạng sức khỏe không được cải thiện, gia đình đành phải xin cho con nghỉ học vì thời gian nằm ở viện nhiều hơn ở trường nên không theo kịp bài vở.

Hơn nữa, gia đình cũng sợ con bị bệnh nặng hơn nên đành lựa chọn sức khỏe thay vì học tập. Sang năm học sau, gia đình dự kiến nếu sức khỏe ổn định sẽ xin học tại một trường không chuyên gần nhà để con được gần gia đình mà áp lực học tập nhẹ nhàng hơn.

Một phụ huynh khác thì cho biết: khi con học lớp 9 vì muốn thi vào trường chuyên nên đành phải tập trung 4 môn thi tuyển sinh 10 và xao nhãng các môn còn lại.

Tuy nhiên, khi vào lớp 10 chuyên thì nhà trường xếp cố định những tổ hợp cho từng lớp chuyên. Trớ trêu, một số môn ở cấp trung học cơ sở con lơ đễnh thì lại vào tổ hợp phải học.

Vì thế, trong quá trình học thấy con mình hụt hơi không theo được bạn bè ở những môn học này nên kết quả học tập 2 năm đầu không tốt. Nhiều lúc thấy con trầm ngâm, thậm chí cáu gắt- nhất là giai đoạn ôn kiểm tra định kỳ nhưng “lỡ” vào rồi nên không còn lựa chọn nào khác.

Qua những tâm sự của một số phụ huynh cho thấy không phải cứ vào trường chuyên là chuyện học tập sẽ thuận lợi, dễ dàng. Bởi, môi trường trường chuyên cạnh tranh rất lớn và áp lực học tập cực cao. Những học sinh có sức khỏe không tốt, hoặc học lệch sẽ vô cùng vất vả.

Cân nhắc khi dự thi ở trường chuyên

Môi trường học tập ở trường chuyên tốt, thầy cô phần lớn đều giỏi nên học sinh có thể phát huy được sở trường của mình để định hướng nghề nghiệp cho tương lai. Nhưng, môi trường này cũng rất khắc nghiệt, chỉ những học sinh và phụ huynh có con học ở trường chuyên mới cảm nhận rõ điều này.

Thứ nhất: vì học sinh trường chuyên có học bổng nên tính cạnh tranh giữa các học sinh với nhau cực gắt gao. Đặc biệt, học sinh các lớp chuyên còn cạnh tranh nhau vào đội tuyển của trường tham dự học sinh giỏi các cấp nên tạo ra những áp lực rất lớn cho học trò.

Thứ hai: không phải học sinh trường chuyên giỏi sẽ không phải học thêm mà càng học sinh trường chuyên thì học thêm càng nhiều. Những em không tham gia học thêm với thầy cô giáo chính khóa đôi khi cũng sẽ bất lợi về điểm số vì không phải thầy cô nào cũng rạch ròi trong đánh giá kết quả học lực.

Tuổi 15-18 khá nhạy cảm và dễ bị tổn thương và cảm xúc chi phối nhiều vấn đề nên không ít học sinh- nhất là những em có lối sống nội tâm dễ bị tổn thương.

Thứ ba: khác với các trường không chuyên khi đậu lớp 10 học sinh sẽ lựa chọn tổ hợp thì nhiều trường chuyên xếp tổ hợp cố định trước cho những lớp chuyên nên học sinh vào lớp chuyên đó thì bắt buộc phải học tổ hợp đó. Thành ra, nếu học sinh không học đều các môn ở cấp trung học cơ sở sẽ vô cùng vất vả.

Việc kiểm tra định kỳ ở trường chuyên cũng rất gắt gao, gần như không có chỗ cho gian lận. Từ đó, dẫn đến kết quả học tập của một bộ phận học sinh không tốt, có em bị áp lực với điểm số, thành tích của gia đình, nhà trường mà dẫn đến tự ti, mặc cảm.

Thứ tư: vì yếu tố cạnh tranh thứ hạng, học bổng nên học sinh học tập căng thẳng. Những em có sức khỏe tốt sẽ vượt qua nhưng những em có sức khỏe không tốt, thể trạng yếu sẽ vất vả với cường độ học tập.

Chính vì thế, môi trường trường chuyên được đánh giá có nhiều ưu điểm và danh giá khi học tập ở đây nhưng nó cũng là thách thức với không ít học sinh. Nếu khi chưa hội tụ đủ các yếu tố cần thiết thì việc học tập ở trường chuyên sẽ không hề đơn giản.

Việc thí sinh đăng ký dự thi ở trường chuyên, đậu và học ở trường chuyên là điều tốt nhưng nếu con em mình không đậu trường chuyên cũng không nhất thiết phải buồn và suy nghĩ nhiều. Môi trường trường chuyên sẽ dẫn đến nhiều cơ hội nhưng cũng không ít những thách thức ở phía trước mà không phải học sinh trường chuyên nào cũng có thể vượt qua.

(*) Văn phong, nội dung bài viết thể hiện góc nhìn, quan điểm của tác giả.

HƯƠNG MAI