Trung tâm Thương mại Pleiku: Đợi chờ 'hồi sinh'

Các tiểu thương nói riêng và người dân nói chung đang kỳ vọng TTTM Pleiku sớm được đầu tư để “hồi sinh”.

“Vang bóng một thời”

Ông Bùi Kim Truyền-Phó Trưởng ban phụ trách Ban Quản lý TTTM Pleiku-cho biết: Trung tâm được xây dựng vào năm 1997 với diện tích hơn 16.000 m2 và đưa vào hoạt động từ năm 1998. Thời điểm đó, TTTM Pleiku có gần 900 hộ kinh doanh đủ các loại hàng hóa.

Trung tâm Thương mại Pleiku ngày càng thưa vắng người mua. Ảnh: H.D

Còn bà Nguyễn Thị Thanh Vân (tiểu thương chuyên buôn bán tạp hóa tại lô 20, tầng 1 nhà lồng TTTM Pleiku) thì chia sẻ: “Tôi buôn bán ở đây đã 44 năm. Thời gian đầu, mọi người chỉ tụ họp lại rồi dựng sạp đơn giản để buôn bán. Năm 1995, khi bắt đầu có chủ trương xây dựng TTTM, các tiểu thương được dời ra chợ tạm dọc trục đường Lê Lai, Nguyễn Thiện Thuật, Hoàng Văn Thụ để lấy mặt bằng. Đến khi TTTM hoàn thành, tôi đăng ký thuê lô vào buôn bán tại tầng 1 nhà lồng này cho đến tận bây giờ. Tôi chưa từng nghĩ sẽ chuyển ra ngoài vì đã quen ở đây rồi, không chỉ quen vì không gian mà còn quen với những người cùng buôn bán với mình suốt nhiều năm qua”.

Gia đình ông Đào Ngọc Trung-Nhân viên Ban Quản lý TTTM Pleiku lại gắn bó với nơi này theo một cách khác. Ông tâm sự: “Tôi là một trong những người có thời gian làm việc lâu nhất tại Ban Quản lý TTTM Pleiku. Làm việc tại đây, tôi đã gặp gỡ, cảm mến rồi nên duyên với một cô tiểu thương buôn bán tạp hóa. Hàng ngày, tôi phụ giúp vợ dọn hàng, sau đó lại tiếp tục công tác quản lý của mình. Hồi trước, ít ai muốn vào làm việc tại Ban Quản lý vì công việc rất vất vả, phức tạp, thời điểm cao điểm phải trực 24/24 giờ. Tôi đã làm lâu năm rồi nên cảm thấy khó dứt. Khi con trai tốt nghiệp ra trường, tôi cũng gợi ý con vào cùng làm với mình”.

Sinh sống tại Pleiku gần 70 năm, với ông Trần Như Thủy (tổ 8, phường Yên Đỗ), TTTM Pleiku không chỉ đơn thuần là khu chợ dân sinh mà còn là một công trình lưu giữ nhiều ký ức. Ông cho hay: “Các tiểu thương buôn bán ở TTTM Pleiku đến từ nhiều vùng miền khác nhau. Vì vậy, hàng hóa bày bán tại đây cũng rất đa dạng, phong phú. Cùng với đó là tiếng nói, tính cách, lối ứng xử của người bán, người mua cũng đến từ các vùng miền khác nhau đã góp phần làm nên nét đặc trưng riêng mà không phải nơi nào cũng có được”.

Trò chuyện cùng chúng tôi, chị Lê Thị Thanh Hà (du khách đến từ Huế) hồ hởi: “Tôi có người thân ở Pleiku nên cứ vài năm, tôi lại lên đây thăm chơi một lần. Nếu ở Huế tự hào có chợ Đông Ba thì ở Gia Lai có TTTM Pleiku. Những năm trước, hàng hóa ở đây rất phong phú, cái gì cũng có. Tôi thích nhất là vào khu nhà lồng. Nếu tả về cảm giác lúc đó thì chỉ bằng 1 từ hấp dẫn. Tôi cứ bị cuốn từ hàng này sang hàng khác. Tôi cũng thích khu ăn uống trong chợ với các loại bún, mì Quảng, cháo, bánh canh, các loại chè”.

Đìu hiu, xuống cấp

Từ một TTTM sầm uất với gần 900 hộ kinh doanh nhưng hiện nay, nơi này chỉ còn khoảng hơn 400 tiểu thương kinh doanh và chủ yếu bán buôn vào buổi sáng. Bà Võ Thị Dung (chủ sạp tạp hóa lô 12 khu nhà lồng) cho biết: “Tôi bán hàng gia vị tổng hợp ở đây đã 27 năm. Ngày xưa, nơi này rất tấp nập, các tiểu thương ở hầu hết các huyện, xã trong tỉnh đều ra TTTM Pleiku để lấy hàng. Nhưng giờ, địa phương nào cũng có chợ, hàng hóa đã được đưa về tận xã, các “công ty 2 sọt” bán tận nhà nên việc buôn bán ở đây gặp nhiều khó khăn. Hơn nữa, công trình lại đang bị xuống cấp trầm trọng nên lượng khách của tôi giảm đến 80% so với trước”.

Đường vào TTTM Pleiku từ cổng đường Trần Phú. Ảnh: Hà Duy

Phó Trưởng ban phụ trách Ban Quản lý TTTM Pleiku cho biết: Hiện công trình cấp 4 như các nhà lều đã hết thời hạn sử dụng gần 10 năm, còn công trình cấp 3 như nhà lồng, khu nhà làm việc đã hết hạn sử dụng 3 năm. Thời điểm mới xây dựng TTTM, các quy định về hệ thống thoát nước, xử lý nước thải, rác thải, phân loại rác thải, hệ thống phòng cháy chữa cháy… chưa chặt chẽ nên những vấn đề này chưa được quan tâm hay chú trọng nhiều. Hiện hệ thống phòng cháy chữa cháy chưa đủ tiêu chuẩn. Ban Quản lý phải cử người trực 24/24 giờ để đề phòng sự cố, đồng thời cũng đã có tờ trình xin thành phố đầu tư hệ thống máy bơm phòng cháy chữa cháy, nhưng vẫn chưa được đáp ứng. May mắn là từ khi xây dựng đến nay, TTTM Pleiku chưa xảy ra sự cố cháy nổ.

“Năm 2023, thành phố cấp cho Ban Quản lý TTTM Pleiku gần 600 triệu đồng. Chúng tôi đã tiến hành sửa chữa mái tôn, xà gồ, chống dột cho khu vực lều 1 và nhà lồng, nhưng cũng chỉ được 50%. Hiện nay, một số lô sạp vẫn bị dột, la phông cũng bị hư hỏng. Phía bên ngoài các lều sạp, nền móng đã bị thấm nước, hỏng nền, đọng nước, bốc mùi hôi hám, rất mất vệ sinh. Hệ thống nước thải thì được nối qua hệ thống nước thải chung ra mương phía đường Trần Phú. Thỉnh thoảng, mương bị nghẹt do rác thì Ban Quản lý cho nạo vét”-ông Truyền cho hay.

Khi nào "hồi sinh"?

“Hồi sinh” một điểm nhấn, một nét văn hóa của phố núi Pleiku là mong mỏi không chỉ của các tiểu thương mà còn của những người dân cũng như chính quyền địa phương. Bởi vậy, Dự án TTTM Pleiku đã được tỉnh đưa vào danh mục kêu gọi, thu hút đầu tư cách đây 12 năm. Tính đến nay, dự án đã 3 lần được các nhà đầu tư quan tâm nhưng vẫn chưa có kết quả. Trong đó, lần 1 là vào năm 2013, nhà đầu tư được trao chứng nhận là Công ty cổ phần Hoàng Anh Gia Lai. Tuy nhiên, bởi sự chưa phù hợp giữa thiết kế dự kiến và hiện trạng thực tế buộc phải điều chỉnh nên nhà đầu tư rút khỏi dự án.

Trung tâm thương mại Pleiku nhìn từ phía đường Nguyễn Thiện Thuật. Ảnh Hà Duy

Năm 2017, TTTM Pleiku được đề nghị đầu tư lần 2, doanh nghiệp được giao làm chủ đầu tư là Công ty TNHH Đại Phát. Song vì nhiều lý do, dự án cũng không được triển khai. Đến năm 2018, UBND tỉnh ban hành Quyết định số 962/QĐ-UBND về việc mời thầu quốc tế dự án này. Và lần này, đã có 2 nhà đầu tư quan tâm và đề nghị đầu tư là Công ty cổ phần Tập đoàn Đầu tư Thăng Long (Hà Nội) liên danh Công ty Phương Anh (Hà Giang) và Công ty cổ phần Sao sáng Tây Nguyên (Gia Lai). Tuy nhiên, vì vướng mặt bằng (lúc bấy giờ, một phần mặt bằng của TTTM Pleiku đã giao trước đó cho Công ty cổ phần Dịch vụ thương mại tổng hợp WinCommerce thuê để làm Siêu thị VinMart, thời hạn thuê là 30 năm vẫn chưa hết hạn), không đạt được sự đồng thuận sau nhiều lần họp bàn nên Dự án TTTM Pleiku vẫn trong tình trạng “đắp chiếu”.

Bà Võ Thị Dung cho hay: “Đây là chợ dân sinh nên tôi nghĩ Nhà nước nên đầu tư và có thể kêu gọi các tiểu thương cùng chung tay. Nếu làm được sẽ giải quyết được vấn đề trước mắt là sự xuống cấp của hạ tầng, từ đó sẽ thu hút nhiều tiểu thương đến buôn bán, lượng khách đến cũng sẽ tăng lên, nhất là khi Pleiku đang thu hút ngày càng nhiều khách du lịch”.

Liên quan đến dự án này, ông Đinh Hữu Hòa-Phó Giám đốc Sở Tài chính-cho biết: “Thành phố Pleiku đang được giao nhiệm vụ làm công tác quy hoạch, sau đó sẽ tiến hành giải phóng mặt bằng. Khi hoàn thành các nhiệm vụ này thì mới tiến hành đấu giá hoặc đấu thầu để lựa chọn nhà đầu tư”.

HÀ DUY