Người dân lo xe cũ tỉnh ngoài không vào được Hà Nội vì quy định khí thải

Lo ngại xe cũ không được vào Hà Nội

Anh Lê Văn Dũng (TP. Phủ Lý, Hà Nam) bày tỏ lo lắng trước thông tin Hà Nội và TPHCM dự kiến áp dụng lộ trình kiểm soát khí thải phương tiện nghiêm ngặt từ năm 2026.

Theo dự thảo lộ trình áp dụng quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về khí thải ô tô lưu hành ở Việt Nam, ô tô sẽ phải đáp ứng tiêu chuẩn khí thải từ mức 1-5 (tương đương Euro 1 đến Euro 5). Cụ thể, xe sản xuất từ 2017-2021 trên toàn quốc áp dụng mức 3 từ ngày 1/1/2026. Riêng Hà Nội và TPHCM áp dụng mức 4 từ 1/1/2027.

Từ 1/1/2026, xe sản xuất từ năm 2022 trở đi sẽ phải đạt tối thiểu mức 4. Riêng xe mang biển số Hà Nội và TPHCM sẽ phải đạt mức 5 từ năm 2027.

Dự kiến áp dụng tiêu chuẩn khí thải mức cao hơn ở Hà Nội và TPHCM. Ảnh minh họa

Anh Dũng cho biết, ô tô của anh mua từ năm 2017, vẫn hoạt động ổn định. Theo dự thảo quy định, xe mang biển Hà Nam sẽ áp dụng mức khí thải 3. Tuy nhiên, nếu anh thường xuyên di chuyển vào Hà Nội thì có thể xe phải đáp ứng mức 4, mức mà xe của anh hiện tại khó đạt được.

“Tuần nào tôi cũng tới Hà Nội thăm con cháu hoặc đi khám chữa bệnh. Nếu xe không đạt chuẩn rồi bị cấm vào nội đô thì thực sự bất tiện”, anh Dũng chia sẻ.

Anh Dũng cho rằng với người dân tỉnh lẻ, xe cũ vẫn là tài sản lớn và việc đổi xe mới là gánh nặng tài chính. Vì vậy quy định khí thải cần có lộ trình hợp lý hơn, đồng thời xem xét các hình thức linh hoạt như lưu thông theo khung giờ, khu vực cụ thể hoặc hỗ trợ nâng cấp phương tiện để người dân dễ thích ứng.

Tâm tư của anh Dũng cũng là nỗi băn khoăn của nhiều người đang sử dụng xe sản xuất trước năm 2017, khi việc đạt tiêu chuẩn khí thải cao là thách thức không nhỏ, nhất là với những gia đình có thu nhập trung bình.

Lo thiếu cơ chế giám sát, dễ “vênh” thực tế

PGS.TS Phùng Đăng Hiếu, Trưởng phòng Công nghệ – Môi trường (Viện Khoa học môi trường biển và hải đảo), cho rằng dự thảo chưa làm rõ trường hợp xe từ địa phương khác lưu thông vào Hà Nội và TPHCM sẽ bị kiểm soát như thế nào.

“Nếu hạn chế xe không đạt chuẩn vào nội đô thì ai kiểm soát? Có cơ chế nhận diện không? Hiện nay chưa rõ phương tiện đang lưu thông ngoài đường đạt mức khí thải bao nhiêu. Nếu không có nhận diện rõ ràng, sẽ khó khả thi và gây lúng túng cho lực lượng chức năng”, ông Hiếu phân tích.

Ông cũng lưu ý ngay trong nội thành Hà Nội cũng có sự chênh lệch lớn về mật độ dân cư và mức độ ô nhiễm. Ví dụ, các khu vực như Ba Vì, Sóc Sơn vốn có không khí trong lành, thì việc áp dụng chuẩn khí thải cao như nội đô là không thực sự cần thiết.

Vì vậy, cần làm rõ thế nào là vùng phát thải thấp. Nếu không có cơ sở pháp lý cụ thể thì việc xử phạt xe không đạt chuẩn sẽ thiếu căn cứ. Quy định cần sát thực tế, tránh đánh đồng tất cả các khu vực.

“Mọi văn bản quy phạm pháp luật nếu muốn đi vào cuộc sống, cần được thiết kế theo hướng khả thi, đánh giá đầy đủ tác động đến đời sống, kinh tế - xã hội, tránh gây khó khăn cho người dân trong quá trình thực hiện”, ông Hiếu nêu quan điểm.

Sẽ bổ sung tem kiểm định, giao địa phương xác lập vùng khí thải

Ông Lê Hoài Nam, Phó Cục trưởng Cục Môi trường (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) cho biết, cơ quan soạn thảo ghi nhận toàn bộ phản hồi từ người dân, chuyên gia và các cơ quan chức năng. Dự thảo vẫn đang trong quá trình hoàn thiện để phù hợp với thực tiễn Việt Nam.

Theo ông Nam, về cơ chế kiểm soát khí thải, ban soạn thảo đồng tình với đề xuất bổ sung công cụ nhận diện phương tiện để tạo thuận lợi cho lực lượng kiểm tra.

“Chúng tôi sẽ nghiên cứu việc dán nhãn theo mức phát thải hoặc bổ sung thông tin mức khí thải vào tem kiểm định xe. Cách này đã được nhiều quốc gia thực hiện, vừa minh bạch, vừa hiệu quả trong giám sát”, ông Nam thông tin.

Liên quan đến quy định khí thải tại các vùng, ông Nam khẳng định, dự thảo xây dựng dựa trên kinh nghiệm quốc tế, trong đó các đô thị lớn như Hà Nội, TPHCM sẽ áp dụng mức khí thải nghiêm ngặt hơn. Tuy nhiên, trong quá trình triển khai, mỗi địa phương có thể tự xác định “vùng phát thải thấp” dựa trên các tiêu chí cụ thể.

“Ví dụ tại Hà Nội, với quy định đặc thù theo Luật Thủ đô, hoàn toàn có thể thiết lập các vùng phát thải thấp khác nhau như vùng nội đô, vùng ven. Cơ sở pháp lý sẽ được Chính phủ hướng dẫn cụ thể”, ông Nam nói.

Vũ Điệp