Trung Quốc phản ứng trước lệnh trừng phạt của EU về hỗ trợ Nga trong chiến tranh Ukraine

Liên minh châu Âu (EU) vừa áp đặt các biện pháp trừng phạt toàn diện đầu tiên đối với các công ty Trung Quốc với cáo buộc hỗ trợ Nga trong cuộc chiến đang diễn ra tại Ukraine.

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Lin Jian tham dự cuộc họp báo tại vòng tham vấn an ninh chiến lược Nga-Trung. Ảnh: Anna Ratkoglo

Trong cuộc họp báo ngày thứ Ba, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc, ông Lâm Kiến, đã chỉ trích các lệnh trừng phạt mới của EU là "đơn phương", đồng thời khẳng định chúng "không có cơ sở trong luật pháp quốc tế hay được Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc phê chuẩn". Tuy nhiên, Hội đồng Bảo an không có thẩm quyền đối với các lệnh trừng phạt được áp đặt bởi các tổ chức hoặc quốc gia độc lập.

Tại sao điều này quan trọng

Hội đồng châu Âu, cơ quan ra quyết định cao nhất của EU, đã nhắm vào 54 cá nhân và 30 tổ chức bị cho là có các hành động "làm suy yếu hoặc đe dọa sự toàn vẹn lãnh thổ, chủ quyền và độc lập của Ukraine".

Các tổ chức bị trừng phạt đến từ Trung Quốc, Ấn Độ và một số quốc gia khác bị cáo buộc "trực tiếp hỗ trợ cho tổ hợp quân sự và công nghiệp của Nga", bao gồm việc cung cấp các sản phẩm và công nghệ sử dụng kép, cũng như "mua sắm các mặt hàng nhạy cảm", chẳng hạn như máy bay không người lái (UAV) hỗ trợ lực lượng Nga.

Phần lớn các công ty bị trừng phạt là các doanh nghiệp quốc phòng và vận tải của Nga, tham gia vào việc vượt qua giới hạn bán dầu của Nga - một nguồn thu lớn cho nền kinh tế thời chiến của Moscow. Hai quan chức Triều Tiên, Bộ trưởng Quốc phòng No Kwang Chol và Phó Tổng Tham mưu trưởng Kim Yong Bok, cũng nằm trong danh sách bị trừng phạt.

Các biện pháp khác bao gồm cấm hoạt động của hàng chục tàu thuộc "hạm đội bóng tối" của Nga - các tàu thường mang cờ của các nước thứ ba để né tránh lệnh trừng phạt quốc tế.

Những gì cần biết

Trong số các công ty Trung Quốc bị trừng phạt, đáng chú ý có Công ty Công nghệ Hàng không Juhang Thâm Quyến, bị cáo buộc đã cung cấp linh kiện qua trung gian Nga để sản xuất máy bay không người lái tấn công tầm xa Garpiya-3 của Nga.

Một cá nhân Trung Quốc, bà Lý Hiểu Thôi (Li Xiaocui), còn được gọi là Sophia Li, cũng bị liệt vào danh sách trừng phạt vì liên quan đến việc xuất khẩu hàng cấm cho một công ty được xác định là "diễn viên chính trong tổ hợp quân sự-công nghiệp của Nga".

Phản ứng từ các bên liên quan

Trong buổi họp báo, ông Lâm Kiến cho biết Trung Quốc luôn cam kết thúc đẩy các cuộc đàm phán hòa bình và "kiểm soát chặt chẽ việc xuất khẩu các mặt hàng sử dụng kép." Ông nhấn mạnh rằng các quy định kiểm soát xuất khẩu máy bay không người lái của Trung Quốc là "nghiêm ngặt nhất thế giới".

Ông cũng chỉ trích EU và Mỹ duy trì các giao dịch thương mại với Nga, đồng thời kêu gọi Brussels từ bỏ "tiêu chuẩn kép" và ngừng đổ lỗi cho Bắc Kinh. Ông cảnh báo Trung Quốc sẽ "thực hiện các biện pháp cần thiết" để bảo vệ "quyền và lợi ích hợp pháp" của các doanh nghiệp nước mình.

Bà Kaja Kallas, Đại diện cấp cao của EU về Chính sách Đối ngoại và An ninh, khẳng định: "Gói trừng phạt này là một phần trong phản ứng của chúng tôi nhằm làm suy yếu cỗ máy chiến tranh của Nga và những người tiếp tay cho cuộc chiến này, bao gồm cả các công ty Trung Quốc".

Bà Kallas nhấn mạnh: "Điều này thể hiện sự đoàn kết của các quốc gia thành viên EU trong việc tiếp tục ủng hộ Ukraine. Ưu tiên hàng đầu của chúng tôi là giúp Ukraine có vị thế mạnh nhất có thể".

Diễn biến tiếp theo

Các bên bị trừng phạt sẽ bị đóng băng tài sản, trong khi các cá nhân liên quan cũng sẽ bị cấm nhập cảnh.

Bên cạnh đó, gói trừng phạt mới của EU xuất hiện sau khi các nhà ngoại giao hàng đầu EU thảo luận về các báo cáo tình báo "đáng tin cậy" và "kết luận rõ ràng" cho thấy các nhà nghiên cứu Trung Quốc đã hỗ trợ công ty R&D IEMZ Kupol của Nga phát triển một mẫu UAV tấn công tầm xa mới.

Cũng có những lo ngại về việc một nhà máy Trung Quốc có khả năng sản xuất UAV quy mô lớn đã gửi nguyên mẫu sang Nga.

Dù Trung Quốc liên tục khẳng định phản đối việc sử dụng máy bay không người lái cho mục đích quân sự, EU và Mỹ từ lâu đã cáo buộc các công ty Trung Quốc cung cấp linh kiện sử dụng kép góp phần vào sản xuất vũ khí của Nga.

Theo một nghiên cứu của Nhóm chuyên gia Yermak-McFaul về trừng phạt Nga, tính đến cuối năm 2023, Trung Quốc chiếm tới hai phần ba các linh kiện nước ngoài được tìm thấy trong máy bay không người lái của Nga bị bắn rơi ở Ukraine.

Các lệnh trừng phạt lần này tiếp tục cho thấy áp lực từ phương Tây đối với Nga và các bên liên quan trong cuộc chiến tại Ukraine, đồng thời khẳng định sự quyết tâm của EU trong việc ủng hộ Ukraine cả về chính trị lẫn kinh tế.

Dũng Phan (Theo Newsweek)