Trung Quốc 'bội thực' AI sau cơn sốt DeepSeek

Theo Bloomberg, kể từ tháng 1, khi DeepSeek gây chú ý toàn cầu với mô hình R1 có hiệu năng cao nhưng chi phí phát triển được cho là chỉ vài triệu USD, hàng loạt tập đoàn công nghệ Trung Quốc đã nhanh chóng nhập cuộc.

Trong vòng hai tuần gần đây, đã có ít nhất 10 bản phát hành và cập nhật lớn từ các tên tuổi như Baidu, Alibaba, Tencent, Ant Group, Meituan... Tất cả đều đang hướng tới mục tiêu chung: tạo ra các mô hình AI mạnh mẽ, giá rẻ và sẵn sàng cạnh tranh toàn cầu.

Trung Quốc bùng nổ mô hình AI mã nguồn mở sau cơn sốt DeepSeek, gây áp lực cạnh tranh lên các ông lớn phương Tây - Ảnh: Bloomberg

10 “đối thủ AI” mới chỉ trong 2 tuần

DeepSeek không chỉ chứng minh rằng AI không cần hàng tỉ USD để phát triển mà còn tạo động lực thức tỉnh một ngành công nghệ vốn đang bị đánh giá là thiếu đột phá. Baidu tung ra Ernie X1 để cạnh tranh trực tiếp với DeepSeek R1. Alibaba triển khai các tác nhân AI và nâng cấp mô hình lý luận.

Tencent công bố bản thiết kế AI riêng và đưa ra đối trọng với R1. Ant Group công bố nghiên cứu cho thấy chip nội địa Trung Quốc có thể giúp cắt giảm chi phí AI xuống chỉ còn 1/5. Ngay cả Meituan - vốn là "gã khổng lồ" giao đồ ăn - cũng tuyên bố đầu tư hàng tỉ USD vào AI.

Các mô hình này phần lớn là mã nguồn mở, dễ truy cập và tiết kiệm tài nguyên, mở ra một hướng đi mới cho việc xây dựng AI hiệu quả mà không cần đến hạ tầng siêu tốn kém. Trung Quốc, với lợi thế sản xuất phần cứng quy mô lớn và tốc độ triển khai nhanh, đang thúc đẩy một xu thế công nghệ có khả năng định hình lại toàn bộ ngành công nghiệp AI toàn cầu.

Sự trỗi dậy của DeepSeek đã buộc các “ông lớn” phương Tây phải tính toán lại. OpenAI đang cân nhắc cung cấp một số công nghệ của mình theo mô hình mã nguồn mở, nhưng đồng thời cũng xem xét việc áp dụng mức phí cao hơn cho các sản phẩm cao cấp nhằm bảo vệ biên lợi nhuận.

Tuy nhiên, nếu cách tiếp cận tiết kiệm chi phí của DeepSeek tiếp tục được sao chép, không chỉ OpenAI mà cả những nhà cung cấp phần cứng như Nvidia - vốn nổi tiếng với các chip AI đắt đỏ - cũng sẽ phải đối mặt với áp lực giá đáng kể.

Theo ông Amr Awadallah, CEO của công ty công nghệ Vectara (Mỹ), mô hình chi phí thấp đang “nén” biên lợi nhuận của toàn ngành và tạo ra một vòng xoáy giảm giá khó tránh khỏi.

Chiến lược quen thuộc: Sản xuất lớn, giá rẻ, chiếm thị phần

Chiến lược đẩy mạnh sản xuất, giảm giá thành và chiếm lĩnh thị trường không phải là điều mới đối với Trung Quốc. Trong các lĩnh vực như xe điện và pin mặt trời, Trung Quốc đã chứng minh khả năng này. Và giờ, mô hình đó đang được tái hiện trong AI. Với chi phí thấp, quy mô sản xuất lớn và tốc độ tung sản phẩm thần tốc, các công ty Trung Quốc đang buộc các đối thủ toàn cầu phải điều chỉnh chiến lược, từ giá bán đến cách thức phát triển sản phẩm.

Các mô hình do Trung Quốc phát triển hiện đang được sử dụng tại nhiều quốc gia, bao gồm cả Mỹ và Ấn Độ - bất chấp việc một số chính phủ hạn chế truy cập DeepSeek trên thiết bị nhân viên. Đây là dấu hiệu cho thấy ảnh hưởng ngày càng rộng lớn của Trung Quốc trong lĩnh vực AI, vượt qua các rào cản chính trị và thâm nhập vào hệ sinh thái công nghệ toàn cầu.

James Wilton, nhà sáng lập công ty tư vấn quản trị doanh nghiệp Monevate (Mỹ), nhận định rằng các nhà phát triển AI Trung Quốc “đang phá vỡ thị trường và chiếm lĩnh thị phần theo đúng kế hoạch”. Ông cho rằng họ có thể chịu lỗ trong giai đoạn đầu, nhưng mô hình này sẽ không dừng lại ở mức miễn phí mãi mãi.

Cuộc chiến hạ tầng và cảnh báo về “bong bóng”

Song song với việc tung ra mô hình mới, các nhà cung cấp dịch vụ đám mây tại Trung Quốc cũng đang bước vào cuộc đua giảm giá, tạo ra áp lực cạnh tranh xuyên biên giới.

Tuy nhiên, Chủ tịch Alibaba Joe Tsai cảnh báo về một “bong bóng hạ tầng” đang hình thành, đặc biệt trong lĩnh vực xây dựng trung tâm dữ liệu AI. Phát biểu tại một hội nghị ở Hồng Kông, ông cho rằng các khoản đầu tư khổng lồ - lên tới hàng trăm tỉ USD ở Mỹ - có thể vượt quá nhu cầu thực tế trong giai đoạn đầu.

Nhiều chuyên gia dự đoán làn sóng AI mã nguồn mở sẽ nhanh chóng lan sang các lĩnh vực khác như robot, thị giác máy tính, tạo hình ảnh và nhiều ứng dụng doanh nghiệp khác. Với ưu thế phần cứng, Trung Quốc có thể đẩy mạnh sản xuất thiết bị hỗ trợ AI, từ đó tạo ra nhu cầu tiêu dùng và công nghiệp khổng lồ.

Balaji Srinivasan, nhà đầu tư công nghệ và cựu đối tác của quỹ đầu tư mạo hiểm Andreessen Horowitz (a16z), nhận định: “Trung Quốc đang làm với AI đúng như những gì họ đã làm trước đây: nghiên cứu, sao chép, tối ưu hóa, sau đó chiếm lĩnh thị trường bằng quy mô và giá rẻ”.

DeepSeek không chỉ là một sản phẩm công nghệ thành công, mà còn là ngòi nổ cho một làn sóng cạnh tranh mới trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo. Khi các công ty Trung Quốc tiếp tục tung ra mô hình nhanh, rẻ, hiệu quả và dễ tiếp cận, cuộc chơi AI toàn cầu đang dần chuyển hướng khỏi các trung tâm truyền thống như Thung lũng Silicon.

Hoàng Vũ