Trợ lực cho doanh nghiệp vượt qua thách thức

Diễn đàn góp phần gợi mở các giải pháp, kiến nghị để nhận diện những trợ lực quan trọng cho doanh nghiệp vượt qua những khó khăn thách thức; đồng thời nêu ra những cơ hội, các bài học kinh nghiệm để giúp doanh nghiệp nâng cao năng lực cạnh tranh trong bối cảnh mới.

Chỉ có 32% doanh nghiệp muốn mở rộng sản xuất trong 2 năm tới

Ông Hoàng Quang Phòng, Phó Chủ tịch Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho biết, theo khảo sát mới thực hiện của VCCI trên quy mô toàn quốc cho thấy chỉ 32% doanh nghiệp cho biết sẽ mở rộng sản xuất kinh doanh trong 2 năm tiếp theo.

Các chuyên gia tham gia thảo luận tại Diễn đàn. Ảnh: DDDN.

Mặc dù đã có gần 1 triệu doanh nghiệp đang hoạt động, tuy nhiên, các doanh nghiệp Việt Nam vẫn chủ yếu là các doanh nghiệp có quy mô siêu nhỏ, nhỏ và vừa (chiếm đến 98%) và chỉ có khoảng 2% các doanh nghiệp lớn. Cộng đồng doanh nghiệp nói chung còn gặp nhiều khó khăn, thách thức. Hoạt động sản xuất kinh doanh của khu vực doanh nghiệp còn chịu nhiều tác động bất lợi của bối cảnh khách quan, xung đột địa chính trị, đứt gẫy các chuỗi cung ứng, nguyên vật liệu đầu vào.

Do đó, để có sự bứt phá trong năm 2025, việc cải cách thể chế, thúc đẩy và hỗ trợ doanh nghiệp sẽ là những chìa khóa then chốt. Không chỉ là tăng khả năng hấp thụ vốn cho doanh nghiệp, việc phát triển và nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp Việt Nam; trong đó, có khu vực kinh tế tư nhân để từng bước làm chủ công nghệ lõi, tiến sâu vào chuỗi giá trị toàn cầu là yêu cầu quan trọng được đặt ra thời gian tới, ông Hoàng Quang Phòng nhấn mạnh.

Thực tế thời gian qua, để hỗ trợ doanh nghiệp phục hồi và thúc đẩy tăng trưởng, Đảng và Nhà nước, Chính phủ đã có nhiều quyết sách để phát triển doanh nghiệp, hướng tới bảo đảm mục tiêu tăng trưởng cả nước. Tuy vậy, trong một thế giới biến động, các doanh nghiệp cũng cần thêm nhiều trợ lực hơn nữa từ cơ chế, chính sách.

Theo các diễn giả tại Diễn đàn, sự phát triển của nền kinh tế và khu vực doanh nghiệp được hỗ trợ rất lớn từ các động lực tăng trưởng mới, mở ra không gian phát triển bền vững. Trong đó, phải kể đến việc thực hiện hiệu quả hai chủ trương rất lớn của Đảng và Nhà nước là đột phá về thể chế và tinh gọn tổ chức bộ máy. Tập trung triển khai chính sách tài khóa và chính sách tiền tệ để hỗ trợ tăng trưởng, nhất là trong bối cảnh bên ngoài thách thức, rủi ro về địa chính trị còn cao; căng thẳng thương mại có nguy cơ leo thang, kéo theo xu hướng bảo hộ thương mại gia tăng trên toàn cầu.

Bên cạnh đó là động lực quan trọng từ việc triển khai Nghị quyết số 57-NQ/TW về đột phá phát triển khoa học, công nghệ và chuyển đổi số quốc gia, cùng một số chính sách mới được ban hành giúp hình thành khung thể chế tốt hơn cho phát triển kinh tế.

Cần cắt giảm tất cả các quy định, rào cản không cần thiết

Ts. Trần Thị Hồng Minh, Viện trưởng Viện Nghiên cứu chính sách và chiến lược đánh giá, doanh nghiệp Việt Nam vẫn thiếu sự liên kết chặt chẽ có tính hệ thống và bài bản. Việt Nam đã có một số doanh nghiệp lớn tham gia cạnh tranh quốc tế, tham gia một số khâu, công đoạn của chuỗi giá trị sản xuất khu vực và thế giới.

Tuy nhiên, mạng lưới doanh nghiệp liên kết của họ vẫn bị giới hạn chủ yếu trong phạm vi số ít các doanh nghiệp cùng hệ thống sở hữu. Việt Nam còn thiếu các doanh nghiệp lớn (kể cả doanh nghiệp nhà nước và khu vực tư nhân) có khả năng kết nối, làm chủ chuỗi giá trị và dẫn dắt hệ sinh thái doanh nghiệp nhỏ và vừa trong nước để phát triển các ngành kinh tế chiến lược quốc gia có khả năng cạnh tranh quốc tế.

Bên cạnh đó, hầu hết doanh nghiệp Việt Nam là doanh nghiệp nhỏ và vừa, còn hoạt động đơn lẻ và chưa chủ động tham gia vào các quan hệ đối tác, liên kết. Trong những giai đoạn kinh tế khó khăn, chuỗi cung ứng đứt gãy..., các doanh nghiệp trong nước không tạo được vòng tuần hoàn chặt chẽ để cùng liên kết, cung ứng, chia sẻ và tối đa hóa đầu vào, tiêu thụ sản phẩm đầu ra, cùng nhau phát triển.

Mặt khác, phần lớn doanh nghiệp Việt Nam chưa tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu do các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (FDI) dẫn dắt. Số lượng doanh nghiệp trong nước tham gia vào chuỗi cung ứng của các tập đoàn đa quốc gia và doanh nghiệp FDI chỉ đạt khoảng 300 trên tổng số hơn 1.800 doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ; trong đó chủ yếu cung ứng hàng hóa và dịch vụ có giá trị gia tăng thấp hoặc đơn giản.

Trước thực trạng này và với mong muốn gia tăng trợ lực giúp các doanh nghiệp nâng cao năng lực cạnh tranh, Ts. Trần Thị Hồng Minh kiến nghị, cần tháo gỡ điểm nghẽn về thể chế, pháp luật, môi trường kinh doanh. Cần quyết liệt cắt giảm, đơn giản hóa điều kiện kinh doanh và tối ưu hóa quy trình giải quyết thủ tục hành chính gắn với chuyển đổi số, ứng dụng công nghệ thông tin truyền thông hiện đại và các công nghệ điển hình của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư.

Trong giai đoạn 2-3 năm tới, cần cắt giảm tất cả các quy định, rào cản không cần thiết cho doanh nghiệp, đồng thời đơn giản hóa các quy định, nhằm cắt giảm tối thiểu 50% chi phí tuân thủ quy định về kinh doanh. Nâng cao mức độ bảo vệ quyền tài sản, hoàn thiện quy định về đăng ký quyền sở hữu và quyền sử dụng tài sản, đặc biệt về đất đai, công nghệ và sở hữu trí tuệ.

Hồ Hương