Trao quyền cho doanh nghiệp 100% vốn Nhà nước triển khai dự án năng lượng chiến lược

Bỏ thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư đối với các dự án dầu khí và than trọng điểm

Dự thảo nêu rõ, các dự án dầu khí quan trọng, cấp bách của quốc gia và các dự án quan trọng, ưu tiên đầu tư trong ngành than thuộc Quy hoạch tổng thể về năng lượng sẽ không phải thực hiện thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư. Thay vào đó, quyết định phê duyệt Quy hoạch tổng thể về năng lượng sẽ được sử dụng thay thế cho văn bản chấp thuận chủ trương đầu tư riêng lẻ.

Văn bản phê duyệt dự án đầu tư sẽ là căn cứ pháp lý để thực hiện các thủ tục liên quan như: đăng ký quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất; giao, cho thuê đất hoặc khu vực biển; chuyển mục đích sử dụng đất, đất có mặt nước và rừng.

Chính phủ sẽ giao các doanh nghiệp do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ thực hiện đầu tư những dự án dầu khí quan trọng, cấp bách, nhằm bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia ( Ảnh minh họa)

Đồng thời, chủ đầu tư các dự án dầu khí, than nêu trên cũng được miễn thủ tục báo cáo cơ quan đại diện chủ sở hữu Nhà nước để xin phê duyệt các nội dung liên quan đến phương án đầu tư, huy động vốn hoặc thế chấp tài sản vay vốn theo quy định tại Luật Quản lý, sử dụng vốn Nhà nước đầu tư vào sản xuất, kinh doanh. Tuy nhiên, chủ đầu tư vẫn phải báo cáo kết quả thực hiện dự án cho cơ quan đại diện chủ sở hữu Nhà nước để giám sát.

Về công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng, dự thảo cho phép thực hiện song song với quá trình điều chỉnh, bổ sung hoặc cập nhật quy hoạch chung, quy hoạch sử dụng đất, rừng, với điều kiện bảo đảm thống nhất về nội dung và số liệu giữa công tác bồi thường và các quy hoạch liên quan.

Thủ tướng có quyền chỉ định doanh nghiệp Nhà nước làm chủ đầu tư

Theo Điều 20 của dự thảo Nghị quyết, Thủ tướng Chính phủ sẽ quyết định giao doanh nghiệp do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ, hoặc doanh nghiệp do doanh nghiệp Nhà nước này nắm giữ 100% vốn, làm chủ đầu tư các dự án dầu khí quan trọng, cấp bách hoặc nằm tại khu vực nhạy cảm về quốc phòng – an ninh.

Tương tự, đối với các dự án quan trọng, ưu tiên đầu tư trong ngành than theo Quy hoạch tổng thể về năng lượng, Nhà nước cũng có thể chỉ định doanh nghiệp Nhà nước làm chủ đầu tư dựa trên đề xuất của các doanh nghiệp 100% vốn Nhà nước hoặc doanh nghiệp do họ sở hữu toàn bộ vốn.

Dự thảo cũng đề cập đến các cơ chế mới về quản lý và dự trữ xăng dầu quốc gia. Theo Chương VII, việc bảo quản xăng dầu dự trữ quốc gia có thể được thực hiện theo hai hình thức: cất giữ riêng biệt hoặc cất giữ chung với hàng kinh doanh của doanh nghiệp nhận bảo quản, miễn là bảo đảm đúng địa điểm, đủ số lượng, chất lượng và an toàn.

Các tổ chức, doanh nghiệp được giao bảo quản phải thực hiện luân phiên, đổi hàng theo danh mục chi tiết đã được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt.

Đặc biệt, dự thảo bổ sung cơ chế chuyển đổi chủng loại xăng dầu dự trữ quốc gia thông qua hoán đổi trực tiếp, thay vì chỉ giới hạn ở phương thức mua – bán như hiện nay. Phương thức hoán đổi này được đánh giá là phù hợp với đặc thù của mặt hàng xăng dầu, giúp linh hoạt trong quản lý dự trữ và bảo đảm an toàn nguồn cung.

Bộ trưởng Bộ Công Thương sẽ là người phê duyệt kế hoạch chuyển đổi chủng loại xăng dầu dự trữ quốc gia bằng phương thức hoán đổi trực tiếp, căn cứ vào kế hoạch dự trữ quốc gia hằng năm. Kế hoạch này bao gồm các nội dung chính như: loại xăng dầu cần hoán đổi, khối lượng, thời gian, phương pháp xác định giá trị hàng, phương án tổ chức thực hiện, doanh nghiệp tham gia và kinh phí liên quan.

Dự thảo Nghị quyết khẳng định, các cơ chế mới được đề xuất sẽ góp phần tháo gỡ vướng mắc, rút ngắn thủ tục hành chính, tạo điều kiện cho các dự án dầu khí, than và dự trữ xăng dầu quốc gia triển khai nhanh, đồng bộ và hiệu quả hơn. Qua đó, củng cố an ninh năng lượng, đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế – xã hội giai đoạn 2026–2030.

Dự kiến, Nghị quyết của Quốc hội về các cơ chế, chính sách tháo gỡ khó khăn phát triển năng lượng quốc gia giai đoạn 2026–2030 sẽ được thông qua tại Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV. Nghị quyết sẽ bao quát các nội dung quan trọng như: Điều chỉnh quy hoạch phát triển điện lực và hệ thống cấp điện; Cơ chế đầu tư xây dựng các dự án điện; Phát triển điện gió ngoài khơi và mua bán điện trực tiếp; Quy định đối với các dự án dầu khí và than quan trọng, cấp bách; Quản lý, bảo quản và chuyển đổi dự trữ xăng dầu quốc gia.

Những chính sách này được kỳ vọng sẽ mở đường cho giai đoạn phát triển năng lượng mới của Việt Nam, bảo đảm nguồn cung ổn định, bền vững và an toàn, góp phần thực hiện mục tiêu tăng trưởng xanh và chuyển dịch năng lượng trong thập kỷ tới.

Huy Tùng