Tranh cãi xung quanh việc Thái Lan xem xét bãi bỏ chính sách miễn thị thực cho công dân Trung Quốc
Tuyên bố của Phó giáo sư Jemsak, một nhà kinh tế học nổi tiếng người Thái Lan hôm 12/5 về đề nghị bãi bỏ chính sách ưu đãi miễn visa cho công dân Trung Quốc, đã gây ra nhiều tranh cãi rộng rãi.

Du khách Trung Quốc tới Thái Lan hiện đang có xu thế giảm mạnh. Ảnh: NetEase.
Ông Jemsak đề xuất Thái Lan hủy bỏ chính sách miễn thị thực đối với khách du lịch Trung Quốc và thay vào đó tiến hành sàng lọc thông qua thu phí của đại sứ quán, đồng thời đề xuất chỉ cho phép những người được gọi là "người Trung Quốc da trắng" nhập cảnh. "Người Trung Quốc da trắng" được đề cập ở đây là những khách du lịch Trung Quốc hợp pháp đã được Đại sứ quán Thái Lan xem xét và đáp ứng các yêu cầu nhập cảnh.
Đề xuất này không chỉ gây ra những cuộc tranh luận sôi nổi ở Thái Lan mà còn trở thành tâm điểm bàn tán trên mạng xã hội Trung Quốc.
Các ý kiến tranh cãi tập trung xoay quanh: Có cần thiết phải điều chỉnh chính sách miễn thị thực không? Tại sao đề xuất “Người Trung Quốc da trắng” lại gây tranh cãi đến vậy?

Phó giáo sư Jamsak người đưa ra đề xuất hủy bỏ chính sách miễn visa cho khách Trung Quốc gây nên tranh cãi. Ảnh: NetEase.
Lịch sử của chính sách miễn thị thực của Thái Lan
Thái Lan áp dụng chính sách miễn thị thực đối với Trung Quốc nhằm thu hút thêm khách du lịch Trung Quốc và thúc đẩy ngành du lịch nước này. Năm 2024, Trung Quốc và Thái Lan đã ký thỏa thuận miễn thị thực cho người mang hộ chiếu phổ thông. Theo số liệu từ Tổng cục Du lịch Thái Lan, số lượng khách du lịch Trung Quốc đến Thái Lan năm 2024 đạt 6,7 triệu, chiếm gần 19% tổng số khách du lịch quốc tế của Thái Lan, đóng góp rất lớn cho nền kinh tế Thái Lan.
Du lịch là trụ cột quan trọng của nền kinh tế Thái Lan, chiếm khoảng 20% GDP và khách du lịch Trung Quốc luôn là chủ lực trên thị trường du lịch Thái Lan. Dữ liệu cho thấy vào năm 2024, mức tiêu dùng trung bình của khách du lịch Trung Quốc tại Thái Lan là 5.917 baht/người/ngày, với thời gian lưu trú trung bình là 7,8 ngày. Tổng mức tiêu dùng của 6,7 triệu du khách Trung Quốc ở Thái Lan đã vượt quá 300 tỷ baht (9,055 tỷ USD).

Ngành du lịch là trụ cột kinh tế của Thái Lan. Ảnh: NetEase.
Cốt lõi tranh cãi: Điều chỉnh chính sách và vấn đề an ninh
Phó giáo sư Jemsak cho rằng Trung Quốc đã áp dụng các biện pháp sàng lọc nghiêm ngặt đối với công dân nước này khi đi du lịch đến Thái Lan để đảm bảo họ không bị lừa đảo ở Thái Lan, trong khi Thái Lan lại miễn thị thực cho khách du lịch Trung Quốc. Sự bất cân xứng về chính sách này là "đáng xấu hổ". Tuy nhiên, hoạt động sàng lọc của Trung Quốc chủ yếu nhằm mục đích ngăn ngừa tội phạm xuyên quốc gia, chẳng hạn như các vụ lừa đảo lớn thường xuyên xảy ra trong những năm gần đây, thường liên quan đến việc du khách Trung Quốc bị lừa đảo ở Thái Lan hoặc các nước Đông Nam Á khác.
Đề xuất "người Trung Quốc trắng" của Jamsak đã gây ra tranh cãi. Mặc dù ông không giải thích rõ ràng về khái niệm này, nhưng xét theo phát biểu của ông, đề xuất này rõ ràng hàm ý việc sàng lọc danh tính và thậm chí là mang màu sắc phân biệt chủng tộc. Cộng đồng quốc tế nhìn chung cho rằng việc sàng lọc khách du lịch dựa trên chủng tộc hoặc danh tính là không phù hợp với các giá trị của nền văn minh hiện đại.
Liệu việc hủy bỏ chính sách miễn thị thực có giải quyết được vấn đề không? Những người ủng hộ ông Jemsak tin rằng việc hủy bỏ miễn thị thực có thể tăng doanh thu tài chính của Thái Lan thông qua phí thị thực đồng thời giảm thiểu các rủi ro an ninh có thể xảy ra.
Nhưng những người phản đối chỉ ra rằng chính sách miễn thị thực là một phương tiện quan trọng để thu hút khách du lịch Trung Quốc. Một khi chính sách này bị hủy bỏ, có thể dẫn đến lượng khách du lịch giảm mạnh, ảnh hưởng xấu đến ngành du lịch và nền kinh tế của Thái Lan.

Tội phạm lừa đảo xuyên biên giới đang là vấn đề nổi lên ở Thái Lan và Trung Quốc. Ảnh: NetEase.
Các nước khác ứng phó thế nào?
Nhật Bản và Hàn Quốc cũng là những điểm đến chính của khách du lịch Trung Quốc và hai nước này đã áp dụng các chiến lược khác nhau trong chính sách thị thực. Nhật Bản đang thiết lập thị thực du lịch có thời hạn 10 năm cho công dân Trung Quốc; Hàn Quốc đang thực hiện chính sách miễn thị thực theo từng giai đoạn cho công dân Trung Quốc trong một khoảng thời gian nhất định để thu hút nhiều thêm khách du lịch.
Một số nước Đông Nam Á như Malaysia và Singapore cũng thực hiện chính sách miễn thị thực cho khách du lịch Trung Quốc.
Lựa chọn tương lai của Thái Lan
Việc hủy bỏ chính sách miễn thị thực sẽ có tác động tiêu cực nghiêm trọng đến ngành du lịch của Thái Lan. Quan trọng hơn, việc điều chỉnh chính sách này có thể được hiểu là một tín hiệu không thân thiện của Thái Lan đối với khách du lịch Trung Quốc, từ đó ảnh hưởng đến quan hệ giữa hai nước.
Thái Lan có thể áp dụng hệ thống sàng lọc điện tử dựa trên các chính sách hiện hành và thu thập thông tin du lịch trước thông qua các phương tiện công nghệ, không chỉ cải thiện được tính an toàn mà còn duy trì được sự thuận tiện của chính sách.
Thái Lan có thể tăng cường hơn nữa hợp tác cảnh sát với Trung Quốc để cùng nhau chống tội phạm xuyên quốc gia. Đồng thời, thông qua các cơ chế hợp tác an ninh khu vực, chẳng hạn như hợp tác thực thi pháp luật trong khuôn khổ ASEAN, nâng cao khả năng quyết vấn đề lừa đảo xuyên quốc gia.