Trải nghiệm văn hóa Hồi giáo trong tháng lễ Ramadan ở quận 8

So với ngày thường, con hẻm 157 trên đường Dương Bá Trạc vốn yên ắng bỗng chốc trở nên nhộn nhịp khi tháng Ramadan diễn ra. Dòng người tấp nập đổ về không chỉ gồm các tín đồ Hồi giáo mà còn có cả du khách đến trải nghiệm nét văn hóa đặc trưng của cộng đồng nơi đây.

Theo các tín đồ Hồi giáo, Ramadan là tháng thiêng liêng nhất trong lịch Hồi giáo, diễn ra vào tháng 9 âm lịch của họ nên không có ngày cố định theo dương lịch. Năm nay, lễ Ramadan tại đây bắt đầu từ chiều ngày đầu tháng 3 và kéo dài đến 31-3.

Vào tháng Ramadan, các tín đồ sống quanh hẻm 157, đường Dương Bá Trạc rất đông đúc người qua lại.

Trong suốt thời gian này, từ lúc mặt trời mọc đến khi mặt trời lặn (khoảng 4:30 đến 18:10), các tín đồ không được ăn uống, thậm chí còn hạn chế nuốt nước bọt, đồng thời phải tránh những hành vi tiêu cực như nói dối, tranh cãi. Đây là một thử thách thể xác nhằm rèn luyện tinh thần, giúp họ nuôi dưỡng sự kiên nhẫn, lòng vị tha và sự đồng cảm với những người kém may mắn hơn.

Tuy nhiên, không phải ai cũng bắt buộc tuân theo một cách nghiêm ngặt quy tắc này. Những người được miễn gồm trẻ em dưới 15 tuổi, người già yếu, người bệnh, phụ nữ mang thai, cho con bú, đang trong kỳ kinh nguyệt hoặc hậu sản, cũng như những ai đang đi xa. Những người không thể nhịn ăn suốt tháng Ramadan có thể bù lại vào thời điểm khác hoặc thực hiện đóng góp từ thiện bằng cách hỗ trợ thực phẩm cho người nghèo.

Người theo đạo Hồi thực hiện năm lần cầu nguyện mỗi ngày vào các thời điểm cố định là Fajr (trước bình minh), Dhuhr (giữa trưa), Asr (buổi chiều), Maghrib (sau khi mặt trời lặn và Isha (buổi tối). Trong tháng Ramadan, ngoài năm lần cầu nguyện bắt buộc này, nhiều tín đồ còn tham gia các buổi cầu nguyện đặc biệt vào ban đêm, gọi là Tarawih, để suy ngẫm về cuộc sống, tìm kiếm sự tha thứ và hướng đến sự thanh tịnh trong tâm hồn.

Người theo đạo Hồi thực hiện năm lần cầu nguyện mỗi ngày vào các thời điểm cố định là Fajr (trước bình minh), Dhuhr (giữa trưa), Asr (buổi chiều), Maghrib (sau khi mặt trời lặn và Isha (buổi tối).

Vào tháng Ramadan, bên cạnh thời gian nhịn ăn từ lúc mặt trời mọc đến khi mặt trời lặn, một số tín đồ Hồi giáo sống quanh hẻm 157 còn kết hợp với hoạt động buôn bán thực phẩm đặc trưng cho mùa lễ này.

Nếu như ngày thường, chỉ có một vài hộ dân bán đồ ăn sáng, thì trong tháng Ramadan, nhịp sống tại con hẻm thay đổi rõ rệt. Các gian hàng bắt đầu mở từ khoảng 13:00 giờ, bày bán đủ loại món ăn phục vụ bữa Iftar – bữa ăn sau khi mặt trời lặn của tín đồ Hồi giáo.

Các hộ dân bày bán thực phẩm quanh hẻm 157, đường Dương Bá Trạc.

Ban đầu, khu vực này chỉ có một số ít người tham gia buôn bán, chủ yếu phục vụ cộng đồng người theo đạo Hồi địa phương. Tuy nhiên, theo thời gian, số lượng tín đồ đến mua thực phẩm ngày càng đông, cùng với sự tò mò, thích thú của người dân và du khách, nhiều hộ dân khác cũng bắt đầu mở gian hàng.

Hiện nay, khu vực này có khoảng hơn 20 gian hàng bày bán các món ăn truyền thống như cà ri, chà là, bánh nướng, thịt xiên... Chính sự phát triển tự nhiên này đã hình thành nên một khu chợ đặc biệt mà nhiều người quen gọi là chợ Ramadan và trở thành điểm đến ẩm thực không thể bỏ qua của nhiều người mỗi khi tháng nhịn ăn của người Hồi giáo bắt đầu.

Những món ăn được bày bán nhiều gồm cà ri, thịt xiên nướng và các món mềm như bánh ngọt, cháo.

Từ một con hẻm yên ắng thường ngày, khi tháng Ramadan đến, nơi đây trở thành một chợ đêm sôi động, không chỉ thu hút tín đồ Hồi giáo mà còn hấp dẫn du khách đam mê khám phá ẩm thực và văn hóa.

Khi mặt trời lặn vào khoảng 18:10, nghi thức Iftar chính thức bắt đầu. Đối với các tín đồ Hồi giáo, đây không chỉ là thời điểm thưởng thức bữa ăn đầu tiên trong ngày mà còn mang ý nghĩa gắn kết cộng đồng. Một số người chọn trở về nhà quây quần bên gia đình, trong khi nhiều tín đồ khác đến thánh đường, vừa thực hiện nghi thức cầu nguyện, vừa cùng nhau chia sẻ bữa ăn trong không khí ấm cúng và trang nghiêm.

Trước bữa ăn Iftar, tại thánh đường Hồi giáo Jamiul Anwar (nơi sinh hoạt của hơn 2.000 tín đồ Hồi giao quanh hẻm 157, đường Dương Bá Trạc) sẽ tổ chức nấu ăn với quy mô hơn 1.000 phần mỗi ngày, phục vụ các tín đồ và những người nghèo, du khách đến thánh đường. Ông Mohammad Ismael, 75 tuổi, cho biết "Các phần thức ăn này do bà con đóng góp, người góp tiền, người ủng hộ thực phẩm, trái cây, nước uống để phục vụ tháng Ramadan".

Ngoài các phần ăn chuẩn bị tại thánh đường, các phần ăn còn lại sẽ được trao tận tay bà con trong xóm, người nghèo.

Khoảng 18:00 các tín đồ tham gia bữa ăn Iftar tại thánh đường Hồi giáo Jamiul Anwar sẽ tập trung và ổn định vị trí.

Trước khi dùng bữa, mọi người cùng cầu nguyện để bày tỏ lòng biết ơn, sự khiêm tốn và ý thức về nguồn gốc của thực phẩm được ban tặng.

Để mở đầu bữa Iftar, các tín đồ thường ăn chà là và uống một ngụm nước, theo truyền thống của nhà tiên tri Muhammad. Chà là không chỉ là loại quả giàu dinh dưỡng, giúp bổ sung năng lượng nhanh chóng sau một ngày dài nhịn ăn, mà còn mang ý nghĩa tâm linh sâu sắc trong đạo Hồi. Sau đó, họ sẽ thưởng thức những món ăn khác, thường là các món nhẹ như bánh nướng, súp thịt hoặc salad, trước khi chuyển sang những món chính đậm đà như cơm, cà ri, thịt nướng.

Một bữa ăn tại thánh đường Hồi giáo Jamiul Anwar.

Bữa ăn Iftar và nghi lễ cầu nguyện tại thánh đường Hồi giáo Jamiul Anwar sẽ kết thúc khoảng 18:30. Sau đó, mọi người trở về bên gia đình, tiếp tục các nghi lễ cầu nguyện và nghỉ ngơi tại nhà.

Trong tháng Ramadan, bất kỳ ai ghé thăm thánh đường hoặc nhà của người Hồi giáo đều được chào đón nồng hậu và có thể cùng tham gia bữa ăn Iftar với các tín đồ. Đây không chỉ là nét đẹp trong văn hóa Hồi giáo mà còn thể hiện tinh thần hiếu khách, sự sẻ chia và lòng nhân ái.

Ngọc Khuyến Duy Khương