Trải nghiệm dỡ chà bắt cá ở Cà Mau

Người dân sử dụng những cành cây khô, thường được gọi là chà, để cắm xuống lòng sông hoặc trong các vuông tôm nhằm dẫn dụ tôm, cua và cá vào trú ngụ. Sau một thời gian nhất định, họ sẽ dùng lưới bao xung quanh khu vực chà đã được cắm trước đó, sau đó tiến hành dỡ chà để thu hoạch tôm, cua và cá.

Vùng sông nước Cà Mau nổi tiếng với nguồn sản vật phong phú. Nhờ thiên nhiên ưu đãi, nơi đây có nhiều loài cá tôm trứ danh mà hiếm nơi nào có được. Để khai thác nguồn lợi thủy sản này, người dân địa phương đã sáng tạo ra cách thức cắm chà độc đáo, vừa dụ cá tôm vào trú ngụ, vừa tạo điều kiện thuận lợi để đánh bắt, từ đó tăng thêm thu nhập, cải thiện đời sống.

Đến mùa thu hoạch, người dân bắt đầu quây lưới xung quanh khu vực nuôi trồng, sau đó nhổ các cọc tre đã cắm trước đó. Cuối cùng, họ kéo lưới để thu gọn mẻ cá tôm đã quen ẩn mình dưới đám chà trong suốt thời gian dài.

Trong quá trình dọn chà, người dân đã bắt được những con cá nâu to, béo. Hoạt động này đòi hỏi sự cẩn thận, bởi chỉ cần một sơ suất nhỏ trong quá trình bắt cá bằng tay là có thể bị cá đâm gây đau nhức. Tuy nhiên, đối với những người "chuyên nghiệp", việc bị cá đâm là chuyện rất thường xuyên nên họ chẳng ngại ngần xắn quần, cởi áo mỗi khi có người trong xóm nhờ dỡ chà để thu hoạch cá.

Không giống như hoạt động đánh bắt cá ở vùng nước ngọt chỉ thu hoạch được những loài cá như rô, trê, lóc..., thì ở vùng nước mặn, các loài cá đánh bắt được đa dạng hơn như cá đối, cá ngát, cá nâu, cá chẽm, tôm, cua...

Nhiều người có ao nuôi tôm rộng, kết hợp với cống để điều tiết nước, thường sử dụng cành cây cắm xung quanh khu vực nước sâu trong ao. Với khoảng không gian rộng vài chục mét vuông, cách làm này giúp dẫn dụ cá vào ở và sinh sống lâu dần thành quen. Đàn cá sẽ lớn nhanh nhờ nguồn thức ăn từ phù sa mỗi khi người dân thay nước ao. Đến mùa thu hoạch, họ sẽ bắt cá để bán. Mỗi đợt như vậy, nhiều hộ gia đình có thể thu hoạch được một lượng cá đáng kể.

Cá nâu là loài đặc trưng và có rất nhiều ở vùng đất phù sa Mũi Cà Mau.

Ngày nay, hoạt động cắm chà để bắt cá không còn phổ biến. Nhằm lưu giữ bản sắc văn hóa đặc trưng của vùng miền, nhiều cơ sở kinh doanh du lịch ở miền Tây đã phục dựng hoạt động này và đưa vào khai thác du lịch, thu hút đông đảo du khách tham gia trải nghiệm.

Niềm vui bắt được cá nâu của anh Lê Trung Nguyên, ngụ thị trấn Rạch Gốc, huyện Ngọc Hiển. Anh Nguyên chia sẻ: "Bạn bè ở nơi xa đến đều muốn được một lần trải nghiệm dỡ chà bắt cá, rồi cùng vào bếp nấu những món ăn mang nét đặc trưng của vùng Đất Mũi".

Cá nâu là một loài cá đặc sản, cá tươi hiện có giá bán khá cao, dao động từ 100.000 đến 250.000 đồng/kg tùy theo kích cỡ. Sau khi được chế biến tại các nhà hàng, quán ăn, giá thành của chúng còn tăng cao hơn nữa.

Cá nâu có thể chế biến thành nhiều món ăn như nướng, nấu canh chua, chiên... nhưng ngon nhất là món cá nâu kho trái giác - đặc sản nổi tiếng của vùng đất mũi. Thịt cá nâu dai, ngọt đậm hương vị phù sa, kết hợp cùng vị chua dịu của trái giác khiến thực khách ngất ngây khi thưởng thức.

Trần Khải