Trà Vinh: Cách thức HTX liên kết với doanh nghiệp để sản xuất gạo 'đạt chuẩn'

Hợp tác xã nông nghiệp Ngọc Biên đầu tư dây chuyển đóng gói sản phẩm “Gạo quê tôi” của hợp tác xã để tạo bao bì bắt mắt, nâng cao giá trị hạt gạo. (Ảnh: Thanh Hòa/TTXVN)

Nhiều hợp tác xã sản xuất, kinh doanh ngành hàng lúa gạo ở Trà Vinh phát huy cao vai trò cầu nối, thắt chặt liên kết với doanh nghiệp từ cung cấp vật tư đầu vào đến thị trường tiêu thụ đầu ra.

Đồng thời, xây dựng thương hiệu, nhãn hiệu, tham gia Chương trình Mỗi xã một sản phẩm (OCOP) để khẳng định uy tín, chất lượng.

Nhờ vậy, hạt gạo quê hương Trà Vinh ngày càng vươn xa, có “chỗ đứng” ở thị trường trong nước và đang từng bước chinh phục thị trường xuất khẩu; giúp nông dân sản xuất đạt lợi nhuận cao.

Hợp tác xã nông nghiệp Long Hiệp (huyện Trà Cú) thành lập năm 2018, từ 51 thành viên ban đầu, tổng diện tích sản xuất 50 ha, đến nay, hợp tác xã đã có 72 thành viên với diện tích sản xuất 170 ha trồng lúa; trong đó, 20 ha trồng lúa hữu cơ kết hợp nuôi tôm càng xanh; gần 150 ha sản xuất lúa thương phẩm.

Ngoài ra, hợp tác xã cũng liên kết với 20 hộ nông dân trồng lúa trên diện tích 50 ha. Hiện tại hợp tác xã có sản phẩm gạo hữu cơ Hạt Ngọc Rồng đạt OCOP 4 sao cấp tỉnh và là sản phẩm OCOP tiêu biểu của Đồng bằng sông Cửu Long, có mặt tại nhiều tỉnh, thành trong nước và các sàn thương mại điện tử.

Qua 6 năm thành lập, hợp tác xã đã xây dựng thành công chuỗi giá trị lúa gạo, tạo được niềm tin và sự ủng hộ cao của thành viên, doanh thu và lợi nhuận năm sau luôn cao hơn năm trước.

Thành viên tham gia chuỗi sản xuất cùng hợp tác xã mỗi năm cho thu nhập tăng thêm từ 8%-12%, mỗi ha có lợi nhuận tăng thêm khoảng 3 triệu đồng/vụ.

Nhờ vậy, đến nay hợp tác xã có 11 hộ thành viên thoát nghèo và 12 hộ vươn lên khá giả; 2 thành viên được Trung ương Đoàn trao giải thưởng Lương Định Của “Nhà nông trẻ tiêu biểu toàn quốc,” trong đó có Giám đốc Hợp tác xã Long Hiệp Trầm Minh Thuần.

Mới đây, anh Trầm Minh Thuần cũng được Trung ương Hội nông dân Việt Nam tuyên dương nông dân Việt Nam xuất sắc năm 2024.

Có được kết quả này là nhờ hợp tác xã luôn thắt chặt liên kết từ sản xuất đến tiêu thụ, nâng cao chuỗi giá trị lúa gạo cho thành viên. Từ đầu vụ, Hợp tác xã cung cấp vật tư đầu vào như giống, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật chất lượng, giá rẻ, và hỗ trợ kỹ thuật canh tác cho thành viên. Đầu ra được hợp tác xã bao tiêu với giá luôn cao hơn giá thị trường.

Năm 2023, hợp tác xã đã liên kết, tiêu thụ 1.200 tấn lúa, gạo cho thành viên (1.000 tấn lúa và 200 tấn gạo), và hỗ trợ tiêu thụ 400 tấn lúa cho 20 hộ nông dân liên kết. Hợp tác xã đề ra mục tiêu giai đoạn 2025-2030 sẽ mở rộng thêm khoảng 100 ha trồng lúa sạch, hữu cơ; và hướng đến thị trường xuất khẩu.

Anh Trầm Minh Thuần, Giám đốc Hợp tác xã nông nghiệp Long Hiệp cho biết: Chính quyền địa phương luôn quan tâm, ưu tiên nguồn lực hỗ trợ khu vực kinh tế tập thể phát triển.

Thời gian qua, Hợp tác xã nông nghiệp Long Hiệp được thụ hưởng rất nhiều chính sách của Trung ương, địa phương để nâng cao hiệu quả hoạt động.

Cụ thể, hợp tác xã được tỉnh hỗ trợ 3 tỷ đồng để đầu tư xây dựng nhà xưởng quy mô 1.000 m2 có sức chứa 3.000 tấn lúa cho thành viên; được bố trí 350 m2 đất từ quỹ đất công của địa phương và hỗ trợ 600 triệu đồng để xây dựng trụ sở.

Liên minh Hợp tác xã Việt Nam hỗ trợ 320 triệu đồng để hợp tác xã mua máy móc thiết bị đóng gói gạo…

Ngoài ra, hợp tác xã còn được tiếp cận chính sách thu hút lao động trẻ có trình độ cao về làm việc có thời hạn tại hợp tác xã, được ngân sách tỉnh trả lương.

Hợp tác xã nông nghiệp Ngọc Biên (huyện Trà Cú) thành lập năm 2022, chuyên sản xuất, kinh doanh lúa, gạo.

Nông dân tham gia hợp tác xã được hỗ trợ 50% chi phí giống ST25; phân bón và thuốc bảo vệ thực vật được mua giá gốc; đầu ra được bao tiêu giá cao hơn thị trường 1.000 đồng/kg nên nông dân đạt lợi nhuận từ 30-40 triệu đồng/ha/vụ, cao hơn khoảng 20% so với khi chưa tham gia hợp tác xã.

Ông Lê Phúc Hiền, Giám đốc Hợp tác xã nông nghiệp Ngọc Biên cho hay, khi mới thành lập hợp tác xã có 55 thành viên sản xuất trên 100 ha. Đến nay đã phát triển lên 102 thành viên sản xuất tổng diện tích 500 ha.

Ngoài ra hợp tác xã cũng liên kết sản xuất, bao tiêu cho 70 hộ trồng lúa ở huyện Trà Cú và Duyên Hải, trên diện tích 150ha. Mỗi năm, hợp tác xã bao tiêu cho thành viên và các hộ liên kết khoảng 2.500 tấn lúa thương phẩm; cung ứng cho thị trường khoảng 1.400 tấn gạo.

Thương hiệu “Gạo quê tôi” của Hợp tác xã nông nghiệp Ngọc Biên đạt chuẩn VietGAP, và là sản phẩm OCOP 3 sao, được thị trường nhiều tỉnh, thành trong nước đón nhận.

Đặc biệt, thông qua liên kết với một số công ty, sản phẩm “Gạo quê tôi” đã xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc, và đang hướng đến các thị trường một số nước khác.

Bà Thạch Thị Hào, xã Ngọc Biên, huyện Trà Cú, thành viên Hợp tác xã Ngọc Biên cho biết, từ khi tham gia hợp tác xã, ruộng lúa 3 ha của gia đình bà luôn đạt lợi nhuận từ 40 triệu/ha/vụ trở lên, cao hơn từ 5-10 triệu/ha so với trước đó.

Việc sử dụng giống ST25 do hợp tác xã cung cấp từ đầu vụ và canh tác hữu cơ theo hướng dẫn của hợp tác xã, ruộng lúa gia đình bà phát triển rất tốt, đặc biệt kháng được các bệnh thường gặp như sâu cuốn lá, rầy nâu đục thân, đạo ôn lá, lại không bị chuột cắn phá và chống chịu được với phèn, mặn, không bị đổ ngã nên năng suất đạt cao hơn khoảng 1 tấn/ha/vụ.

Cùng với giá lúa được hợp tác xã bao tiêu cao hơn giá thị trường 1.000 đồng/kg nên thu nhập gia đình bà được cải thiện đáng kể.

Theo Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Trà Vinh Lê Văn Đông, hiện tỉnh Trà Vinh có 37 hợp tác xã nông nghiệp và 1 liên hiệp hợp tác xã sản xuất lúa thực hiện liên kết sản xuất và tiêu thụ lúa với tổng diện tích khoảng 5.000 ha tập trung tại 6 huyện trồng lúa trọng điểm của tỉnh Trà Vinh gồm: Càng Long, Cầu Kè, Cầu Ngang, Châu Thành, Tiểu Cần, Trà Cú.

Nhờ áp dụng các loại giống mới, giống xác nhận và các quy trình canh tác bền vững như 1 phải 5 giảm (1P5G), 3 giảm 3 tăng (3G3T), tưới ngập khô xen kẽ (AWD), ... nên năng suất và chất lượng lúa ở Trà Vinh tăng cao, kháng được sâu bệnh.

Vì vậy, diện tích sản xuất lúa những năm gần đây tuy giảm nhưng sản lượng lúa gạo vẫn đảm bảo ổn định, góp phần nâng cao hiệu quả sản xuất cho người trồng lúa.

Để nâng cao giá trị ngành hàng lúa gạo, ngành chức năng tỉnh Trà Vinh chú trọng việc vận động người dân tổ chức lại sản xuất, tham gia hợp tác xã để giảm chi phí trung gian, từ đó giảm được giá thành.

Đồng thời, thúc đẩy liên kết sản xuất theo chuỗi giá trị, đăng ký mã số vùng trồng, thực hiện việc truy xuất nguồn gốc sản phẩm, ứng dụng các quy trình thực hành sản xuất nông nghiệp tốt (VietGAP, GlobalGAP...), sản xuất có chứng nhận, tham gia chương trình OCOP, xây dựng thương hiệu, nhãn hiệu để nâng cao giá trị sản phẩm và tăng khả năng cạnh tranh trên thị trường trong nước và quốc tế.

Ngành nông nghiệp cũng phối hợp với đơn vị liên quan tăng cường công tác tuyên truyền, tạo điều kiện cho các hợp tác xã nông nghiệp được tiếp cận các chính sách Trung ương, địa phương để nâng cao hiệu quả hoạt động.

Ông Lê Văn Đông cũng thông tin, tỉnh Trà Vinh đang từng bước xây dựng thương hiệu gạo giảm phát thải để nâng cao giá trị hạt gạo địa phương.

Vụ Thu Đông 2024 này, tỉnh xây dựng 8 mô hình (khoảng 400ha) chuyên canh lúa chất lượng cao, giảm phát thải theo Đề án "Phát triển bền vững một triệu héc-ta chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng Đồng bằng sông Cửu Long đến năm 2030" để nhân rộng lên 7.245 ha ở vụ lúa Đông Xuân 2024-2025; và sẽ phát triển lên 10.550 ha vào năm 2025, đến năm 2030 đạt diện tích 30.736 ha.

Trước đó, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn đã xây dựng thành công 2 mô hình thí điểm ở Trà Vinh, tại Hợp tác xã nông nghiệp Phát Tài (xã Thanh Mỹ) và Hợp tác xã nông nghiệp Phước Hảo (xã Phước Hảo), huyện Châu Thành ở vụ lúa Hè Thu 2024.

Việc thực hiện Đề án sẽ giúp gia tăng giá trị và phát triển bền vững ngành lúa gạo, tăng hiệu quả sản xuất kinh doanh, nâng cao thu nhập và đời sống của người trồng lúa.

Đồng thời, góp phần bảo vệ môi trường, thích ứng với biến đổi khí hậu và giảm phát thải khí nhà kính, từng bước thực hiện các cam kết của Chính phủ tại Hội nghị thượng đỉnh về biến đổi khí hậu của Liên Hợp quốc lần thứ 26 (COP26), hướng tới mục tiêu phát thải ròng bằng "0" vào năm 2050./.

(TTXVN/Vietnam+)