TPHCM: Đề xuất tháo gỡ vưỡng mắc về đầu tư tại dự án Cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ

Theo UBND TPHCM, liên quan đến vốn đầu tư và tiến độ giải ngân tại Hồ sơ đề xuất Dự án đầu tư do Liên danh Công ty Cổ phần Cảng Sài Gòn và Terminal Investment Limited Holding S.A lập và tại Quyết định số 148/QĐ-TTg ngày 16/01/2025 của Thủ tướng Chính phủ; tổng vốn đầu tư của dự án là 113.531,7 tỷ đồng, thời gian thực hiện là 22 năm.

Dự kiến sẽ được phân kỳ đầu tư theo 7 giai đoạn (từ năm 2027 đến năm 2045). Trong quyết định số 148/QĐ-TTg nêu rõ quy mô dự án có diện tích sử dụng đấ là khoảng 571 ha. Theo đó, vốn đầu tư được xác định trên cơ sở đề xuất thực hiện dự án và Đề án nghiên cứu cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ không thấp hơn 50.000 tỷ đồng.

UBND TPHCM được giao chỉ đạo cơ quan chuyên môn xác định cụ thể tổng vốn đầu tư của dự án theo đề xuất của nhà đầu tư và ghi nhận trong quá trình cấp Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư theo quy định.

Tuy nhiên, TPHCM gặp khó khăn khi triển khai điểm b khoản 9 Điều 7 Nghị quyết số 98/2023/QH15 ngày 24/6/2023 của Quốc hội. Cụ thể, điểm c khoản 1 Điều 7 Nghị quyết số 98/2023/QH15 của Quốc hội quy định điều kiện để xác định dự án Cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ thuộc danh mục ngành, nghề ưu tiên thu hút nhà đầu tư chiến lược vào TP, “có quy mô vốn đầu tư từ 50.000 tỷ đồng trở lên.

Phối cảnh cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ trong tương lai

Trong khi điểm a, điểm b khoản 9 Điều 7 Nghị quyết số 98/2023/QH15 của Quốc hội quy định: Tổ chức thực hiện dự án theo các nội dung quy định tại Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư hoặc Quyết định chấp thuận chủ trương đầu tư; và phải giải ngân vốn đầu tư trong thời hạn 05 năm kể từ ngày được cấp Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư hoặc Quyết định chấp thuận chủ trương đầu tư. Trong thời gian này, nhà đầu tư chiến lược không được chuyển nhượng dự án”.

Theo UBND TP, điều này không bảo đảm khả thi đối với các dự án hạ tầng có quy mô lớn, thời gian triển khai dài như dự án Cảng trung chuyển Cần Giờ. Dự án này có tổng vốn đầu tư đề xuất là 113.531,7 tỷ (tương đương 4,8 tỷ USD), không thể giải ngân hết trong 5 năm.

Do đó, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã đề xuất phương án “đề nghị UBND TPHCM tổng hợp các vướng mắc trong quá trình tổ chức thực hiện theo Nghị quyết số 98/2023/QH15 của Quốc hội, trong đó có nội dung liên quan đến tiến độ giải ngân vốn và báo cáo Chính phủ để trình Quốc hội nghiên cứu, xem xét”.

Được biết, theo Quy hoạch chi tiết nhóm cảng biển, bến cảng, cầu cảng, bến phao, khu nước, vùng nước thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 140/QĐ-TTg; khu bến cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ được quy hoạch cụ thể như sau: đến năm 2030 từ 02 bến cảng đến 04 bến cảng (gồm 02 cầu cảng đến 04 cầu cảng), đáp ứng nhu cầu thông qua hàng hóa từ 28,8 triệu tấn đến 57,5 triệu tấn (tương ứng từ 2,4 triệu TEU đến 4,8 triệu TEU), trong đó khối lượng hàng hóa xuất nhập khẩu của Việt Nam được xếp dỡ tại bến cảng không vượt quá từ 20% đến 25% tổng nhu cầu hàng hóa thông qua và sản lượng dự kiến đến năm 2030 là 12 triệu tấn kịch bản thấp - 15 triệu tấn kịch bản cao; đến năm 2050 dự kiến phát triển khoảng 13 bến cảng đáp ứng nhu cầu thông qua hàng hóa trung chuyển container quốc tế và tăng trưởng hàng hóa.

Dự án Cảng trung chuyển quốc tế tại Cần Giờ là dự án có quy mô và kinh phí dự kiến đầu tư lớn; do đó, việc phân kỳ đầu tư đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo tính hiệu quả của Dự án, dự kiến tổ chức thực hiện đầu tư xây dựng, khai thác cảng giai đoạn trước năm 2030 từ 02-04 khu bến (dự kiến kinh phí khoảng 38.500 tỷ đồng), giai đoạn sau (từ năm 2030 đến năm 2045) sẽ tiếp tục nghiên cứu đầu tư hoàn thành theo quy hoạch được cấp thẩm quyền phê duyệt (từ 13-15 khu bến, dự kiến kinh phí khoảng 89.500 tỷ đồng).

Điều đó cho thấy việc đề nghị Nhà đầu tư hoàn tất đầu tư toàn bộ bến cảng và đẩy nhanh tốc độ giải ngân trong vòng 05 năm có nguy cơ phá vỡ phương án tài chính của Dự án, không phù hợp với nhu cầu, khả năng hấp thụ của thị trường, phá vỡ quy hoạch chi tiết nhóm cảng biển, cầu cảng, bến phao, khu nước, vùng nước thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 và ảnh hưởng trực tiếp tới việc hoạt động của các cảng lân cận đã được tính toán theo quy hoạch được duyệt.

Vì vậy, UBND TPHCM đã kiến nghị Đoàn đại biểu Quốc hội TPHCM báo cáo Quốc hội xem xét, điều chỉnh điểm b khoản 9 Điều 7 Nghị quyết 98/2023/QH15 của Quốc hội theo hướng chỉ yêu cầu giải ngân số vốn bắt buộc tối thiểu trong thời hạn 10 năm (giải ngân tối thiểu 50 ngàn tỷ trong 10 năm). Kiến nghị này chưa được Quốc hội thông qua.

Liên quan đến vấn đề này, Bộ Kế hoạch và Đầu tư cũng đã có ý kiến: để đảm bảo phù hợp với quy định tại Nghị quyết số 98/2023/QH15, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đề xuất tiến độ Dự án tại dự thảo Quyết định chấp thuận chủ trương đầu tư theo hướng: “Giải ngân vốn đầu tư theo quy định tại điểm b khoản 9 Điều 7 Nghị quyết số 98/2023/QH15”. Trong trường hợp Quốc hội chấp thuận sửa đổi điểm b khoản 9 Điều 7 Nghị quyết số 98/2023/QH15 theo kiến nghị của TPHCM thì đồng thời giao UBND TPHCM thực hiện điều chỉnh tiến độ thực hiện Dự án mà không phải thực hiện lại thủ tục điều chỉnh chấp thuận chủ trương.

Trong quá trình xây dựng phương án lựa chọn nhà đầu tư, đề nghị UBND TPHCM tham khảo ý kiến Bộ Giao thông vận tải và các cơ quan, tổ chức có liên quan để xây dựng phương án phân kỳ đầu tư phù hợp, theo hướng rút ngắn thời gian hoàn thành dự án, đảm bảo hài hòa lợi ích của TP, nhưng đồng thời cũng khả thi trong việc huy động vốn và thực hiện Dự án của nhà đầu tư.”.

Trên cơ sở đó, để có thể kêu gọi được Nhà đầu tư chiến lược đủ năng lực tài chính, kinh nghiệm đầu tư Dự án, mới đây, UBND TP đã gởi công văn báo cáo kiến nghị Chính phủ trình Quốc hội xem xét, điều chỉnh điểm b khoản 9 Điều 7 Nghị quyết số 98/2023/QH15 của Quốc hội từ phải giải ngân vốn đầu tư trong thời hạn 05 năm kể từ ngày được cấp Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư hoặc Quyết định chấp thuận chủ trương đầu tư. Trong thời gian này, nhà đầu tư chiến lược không được chuyển nhượng dự án” thành “phải giải ngân vốn đầu tư (tối thiểu bằng số vốn quy định tại khoản 1 điều này) trong thời hạn 10 năm kể từ ngày bàn giao đất, mặt nước trên thực địa. Trong thời gian này, nhà đầu tư chiến lược không được chuyển nhượng dự án”.

T.H