TP Hồ Chí Minh: Tuyến metro số 2 nguy cơ chậm tiến độ khởi công

Tuyến metro số 2 (Bến Thành - Tham Lương) đứng trước nguy cơ không thể khởi công cuối năm 2025. Ảnh: M.Tuấn

Theo kế hoạch của UBND thành phố Hồ Chí Minh, dự án xây dựng tuyến metro số 2 sẽ khởi công vào cuối năm 2025.

Thế nhưng, theo báo cáo mới nhất của Ban Quản lý Đường sắt đô thị thành phố Hồ Chí Minh (MAUR), đến thời điểm hiện tại, hàng loạt công việc quan trọng đang chậm tiến độ.

Cụ thể, việc điều chỉnh khối lượng, giá gói thầu của một số hợp đồng tư vấn trong dự án theo kế hoạch phải hoàn tất ngày 22-3-2025, nhưng đến ngày 30-5 vẫn chưa xong, tức trễ hạn hơn 2 tháng so với thời hạn của UBND thành phố Hồ Chí Minh giao.

Tương tự, các thủ tục phê duyệt bổ sung kế hoạch lựa chọn nhà thầu, gồm: Tư vấn lập báo cáo nghiên cứu khả thi điều chỉnh, thiết kế kỹ thuật tổng thể (FEED), đấu thầu, tư vấn thẩm tra, tư vấn luật chung dự án, tư vấn giám sát khảo sát xây dựng cũng trễ hẹn so với kế hoạch...

Bên cạnh đó, việc xây dựng và trình đề xuất các cơ chế đặc thù theo Nghị quyết 188 của Quốc hội, cùng lộ trình triển khai và định hướng lựa chọn nhà thầu EPC phải hoàn tất trước ngày 31-3-2025, nhưng đến nay vẫn chưa xong.

Theo MAUR, các hạng mục nói trên đã được báo cáo UBND thành phố Hồ Chí Minh và lấy ý kiến từ các sở, ngành liên quan. MAUR kiến nghị Sở Tài chính và Sở Xây dựng sớm có ý kiến phản hồi để tổng hợp, tham mưu cho UBND thành phố chỉ đạo xử lý kịp thời.

Một vướng mắc quan trọng khác là việc chưa hoàn tất thủ tục dừng sử dụng nguồn vốn ODA và vốn vay ưu đãi nước ngoài. Các khoản vay từ 3 đối tác gồm Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB), Ngân hàng Tái thiết Đức (KfW) và Ngân hàng Đầu tư châu Âu (EIB) đều đã hết hạn do tiến độ dự án kéo dài quá nhiều năm.

Trong bối cảnh đó, thành phố cần thực hiện các thủ tục điều chỉnh, chuyển sang sử dụng nguồn vốn đầu tư công trong nước, nhằm đảm bảo phù hợp với Nghị quyết 188 của Quốc hội.

Theo lộ trình hiện hành, các mốc tiến độ quan trọng trong năm 2025, gồm: Hoàn thành khảo sát và thiết kế tổng thể (FEED) vào tháng 6; thẩm định báo cáo nghiên cứu tiền khả thi trong tháng 8; trình phê duyệt vào tháng 9; lựa chọn nhà thầu vào tháng 10 và khởi công chính thức vào tháng 12. Tuy nhiên, với tình hình hiện tại, nguy cơ trễ tiến độ là rất đáng lo ngại.

Tuyến metro số 2 giữ vai trò chiến lược trong hệ thống giao thông đô thị thành phố Hồ Chí Minh, góp phần giảm tải cho hạ tầng giao thông đường bộ, giảm tải cho các tuyến đường huyết mạch trung tâm thành phố, đồng bộ hạ tầng giao thông đô thị, phát triển hệ thống giao thông công cộng...

Hiện tuyến metro số 2 (Bến Thành - Tham Lương) có tỷ lệ bàn giao mặt bằng đạt 585/585 trường hợp (100%).

Metro số 2 có chiều dài hơn 11km, chạy qua 6 quận: 1, 3, 10, 12, Tân Bình và Tân Phú, đóng vai trò kết nối khu vực trung tâm thành phố Hồ Chí Minh với hướng Tây Bắc.

Dự án được phê duyệt từ năm 2010 với tổng mức đầu tư ban đầu khoảng 1,3 tỷ USD (tương đương 26.000 tỷ đồng). Đến năm 2019, sau khi điều chỉnh, tổng vốn tăng lên hơn 2 tỷ USD (tương đương 47.900 tỷ đồng).

Đây là tuyến đường sắt đô thị thứ hai của thành phố Hồ Chí Minh, sau tuyến metro số 1 (Bến Thành - Suối Tiên) đã được đưa vào khai thác thương mại từ cuối năm 2024.

Tháng 2 vừa qua, Quốc hội đã ban hành Nghị quyết 188 cho phép thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt để phát triển hệ thống đường sắt đô thị tại Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh. Trên cơ sở đó, thành phố Hồ Chí Minh sẽ đầu tư đồng loạt 7 tuyến metro dài 355km từ nay đến năm 2035, hướng đến tỷ lệ vận tải hành khách công cộng đáp ứng 40 - 50% nhu cầu đi lại. Tuyến metro số 2 là tuyến thí điểm đầu tiên áp dụng các cơ chế đặc biệt của Nghị quyết này.

Minh Tuấn