Toyota Việt Nam nội địa hóa đến đâu?

Công ty ô tô Toyota Việt Nam công bố xuất xưởng chiếc xe thứ 700.000 tại Việt Nam. Với con số này, hãng xe đến từ Nhật Bản trở thành nhà sản xuất ô tô có tổng sản lượng sản xuất lớn nhất tại Việt Nam kể từ khi được cấp giấy phép đầu tư vào năm 1995. Năng lực sản xuất của nhà máy Toyota tại Vĩnh Phúc từ mức trung bình 2 xe/ngày, tương đương 212 xe/năm vào những năm đầu tiên hoạt động thì đến nay, sản lượng đã đạt trên 108 xe/ngày, tương đương khoảng 27.000 xe/năm.

Chiếc xe thứ 700.000 tại Việt Nam là mẫu Toyota Veloz Cross với tỷ lệ nội địa hóa khoảng 38% (ảnh: TMV)

Cùng góp mặt ở Việt Nam giai đoạn năm 1994– 1996, ước tổng sản lượng của Ford đạt hơn 300.000 xe, Honda đạt khoảng 120.000 xe, Mitsubishi không công bố.

Hiện, Toyota cung cấp ra thị trường Việt Nam khoảng 15 mẫu xe, với 10 mẫu xe có nguồn gốc nhập khẩu từ Indonesia, Thái Lan, Nhật Bản và chỉ có 5 mẫu được sản xuất, lắp ráp trong nước. Trong đó, mẫu xe Toyota Vios đạt tỷ lệ nội địa hóa cao nhất là 43%, đồng thời là mẫu xe bán chạy nhất của hãng. Mẫu xe Innova và Veloz Cross đạt tỷ lệ nội địa hóa khoảng 37-38%. Hai mẫu Fortuner và Avanza Premio đạt mức thấp hơn.

Theo Cục Công nghiệp, Bộ Công Thương, tỷ lệ nội địa hóa trên các mẫu xe ô tô con dưới 9 chỗ ngồi (động cơ đốt trong) tại Việt Nam hiện chỉ đạt từ 7-15%, trong đó, xe Ford đạt khoảng 10%, một số mẫu xe của Thaco đạt 15-18%. Hyundai Thành Công từng đặt mục tiêu 45% tỷ lệ nội địa hóa vào năm 2021, nhưng hiện không công bố thông tin. Đối với xe điện, hãng VinFast cho biết tỷ lệ nội địa hóa đã đạt khoảng 60% vào năm 2024.

Như vậy, Toyota đạt mức tỷ lệ nội địa hóa cao so với mặt bằng chung của các hãng ô tô tại Việt Nam. Tuy nhiên, kết quả này vẫn thấp hơn so với mục tiêu đề ra trong Chiến lược phát triển ngành công nghiệp ô tô Việt Nam đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2035 (Quyết định 1168/QĐ-TTg ban hành ngày 16/7/2014) và thấp hơn rất nhiều so với cam kết ban đầu khi được cấp giấy phép đầu tư vào năm 1995. Theo chiến lược, đến năm 2020, ô tô con phải đạt 30-40% và đến năm 2025 đạt 40-45% nội địa hóa. Hiện, chỉ có mẫu Toyota Vios đạt mục tiêu đề ra về tỷ lệ nội địa hóa theo lộ trình này.

Khi được cấp giấy phép đầu tư vào năm 1995, Toyota đã cam kết đạt tỷ lệ nội địa hóa từ 30-40% trong vòng 10 năm. Nhưng đến năm 2015, tỷ lệ nội địa hóa của hãng xe chỉ đạt mức 37% đối với mẫu xe Innova, trong khi các mẫu xe khác chỉ đạt khoảng 2,7%.

Nguyên nhân là do dung lượng thị trường quá thấp và ngành công nghiệp hỗ trợ ô tô của Việt Nam còn yếu. Để khắc phục, hãng xe Nhật Bản đã thúc đẩy các chương trình hợp tác với Cục Công nghiệp, Bộ Công Thương để hỗ trợ các doanh nghiệp Việt Nam cải tiến sản xuất, từng bước gia nhập chuỗi cung ứng của ngành ô tô.

Cho đến nay, hãng có 60 nhà cung cấp tại Việt Nam, trong đó, chỉ có 13 doanh nghiệp thuần Việt, còn lại là các vệ tinh vốn FDI. Tổng số linh kiện, phụ tùng mua sắm tại Việt Nam của Toyota là khoảng 1.000 chủng loại mã sản phẩm. Đa số, doanh nghiệp Việt Nam cung cấp các chi tiết linh kiện nhựa, cao su và khuôn mẫu để chế tạo các bộ phận như cản xe, ghế…

Tại buổi lễ xuất xưởng chiếc xe thứ 700.000, ông Trần Duy Đông, Chủ tịch UBND tỉnh Vĩnh Phúc đề nghị: “Toyota Việt Nam tiếp tục tăng cường hợp tác hỗ trợ doanh nghiệp trong nước ở lĩnh vực công nghiệp hỗ trợ ô tô, đồng thời, từng bước có lộ trình phù hợp chuyển đổi theo cuộc cách mạng xe hybrid, xe điện, hướng đến sản xuất phương tiện giao thông thông minh và thân thiện môi trường”.

Tin bài cộng tác gửi về email: otoxemay@vietnamnet.vn. Xin cảm ơn!

Phạm Huyền