Tổng thống Hàn Quốc bị phế truất, nhiều phản ứng đan xen

Ngày 4-4, Tòa Hiến pháp Hàn Quốc ra phán quyết giữ nguyên quyết định của quốc hội về việc luận tội Tổng thống Hàn Quốc Yoon Suk-yeol. Điều này đồng nghĩa Tòa Hiến pháp phế truất ông khỏi cương vị tổng thống, trích dẫn sự vi phạm nghiêm trọng các chuẩn mực dân chủ và pháp quyền vì tuyên bố thiết quân luật vào đầu tháng 12 năm ngoái.

Ông Yoon chính thức bị phế truất

Theo hãng thông tấn Yonhap, phán quyết, do quyền Chánh án Moon Hyung-bae công bố trực tiếp trên sóng truyền hình, là cuối cùng và có hiệu lực ngay lập tức.

“Những hệ quả tiêu cực đối với trật tự hiến pháp và hệ lụy từ hành vi vi phạm pháp luật của bị cáo là vô cùng nghiêm trọng. Việc phế truất tổng thống nhằm bảo vệ nền tảng hiến pháp là cần thiết, và lợi ích quốc gia từ quyết định này vượt xa những tổn thất do việc bãi nhiệm gây ra” - ông Moon phát biểu.

Tòa Hiến pháp tập trung làm rõ liệu ông Yoon có vi phạm pháp luật thông qua năm hành vi chủ chốt: ban bố thiết quân luật, tự soạn thảo sắc lệnh, điều động quân đội đến quốc hội, đột kích Ủy ban Bầu cử Quốc gia và ra lệnh bắt giữ chính trị gia. Kết luận, tòa xác nhận ông Yoon vi phạm tất cả các cáo buộc, trong đó có việc ban bố thiết quân luật trái quy định. Theo hiến pháp Hàn Quốc, thiết quân luật chỉ được áp dụng trong tình trạng chiến tranh hoặc khẩn cấp với mức độ tương đương.

Ông Yoon Suk-yeol bị phế truất khỏi cương vị Tổng thống Hàn Quốc. Ảnh: GETTY IMAGES

Phán quyết này khép lại 4 tháng đầy biến động ở Hàn Quốc, khởi đầu từ tuyên bố thiết quân luật đầy bất ngờ của ông Yoon vào tháng 12-2024, dẫn đến việc ông bị quốc hội luận tội và đối mặt vụ án hình sự với cáo buộc nổi loạn.

Sau khi bị phế truất, ông Yoon đưa ra lời xin lỗi trước toàn dân thông qua luật sư, nói rằng lấy làm tiếc vì không thể đáp ứng được kỳ vọng của người dân.

"Tôi vô cùng hối tiếc vì không thể đáp ứng được hy vọng và kỳ vọng của các bạn. Được phục vụ đất nước là vinh dự lớn nhất trong cuộc đời tôi. Tôi thực sự biết ơn sự ủng hộ và động viên không ngừng nghỉ của các bạn, ngay cả khi tôi còn thiếu sót” - ông Yoon lên tiếng.

Hàn Quốc sẽ phải tổ chức một cuộc bầu cử tổng thống mới trong vòng 60 ngày tới. Với phán quyết được ban hành vào ngày 4-4, ngày bầu cử tổng thống chậm nhất sẽ là ngày 3-6. Trong thời gian đó, Thủ tướng Han Duck-soo sẽ tiếp tục đảm nhiệm vị trí quyền tổng thống Hàn Quốc.

Trong nước kẻ vui, người thất vọng

Trước diễn biến trên, đảng cầm quyền Quyền lực Nhân dân (PPP) Hàn Quốc tuyên bố “trang nghiêm chấp nhận” phán quyết của Tòa Hiến pháp về việc phế truất ông Yoon. Quyền lãnh đạo PPP Kwon Young-se khẳng định rằng đảng này “chịu hoàn toàn trách nhiệm” vì đã không hoàn thành vai trò của một đảng cầm quyền, đồng thời nhấn mạnh rằng việc tôn trọng phán quyết của Tòa Hiến pháp là “cách để bảo vệ nền dân chủ và thượng tôn pháp luật”.

Theo Yonhap, phe đối lập Dân chủ hoan nghênh quyết định của Tòa Hiến pháp, cho rằng việc phế truất ông Yoon là chiến thắng của “nhân dân, dân chủ và hiến pháp”.

Ông Lee Jae-myung – lãnh đạo đảng Dân chủ và cũng là ứng cử viên sáng giá trong cuộc bầu cử tổng thống sắp tới – đọc tuyên bố chính thức từ quốc hội (hiện do đảng này kiểm soát): “Nhân dân vĩ đại đã giành lại nền cộng hòa dân chủ vĩ đại – Đại Hàn Dân Quốc. Cùng với nhân dân, chúng tôi sẽ khôi phục sinh kế bị tàn phá, khôi phục hòa bình, kinh tế và nền dân chủ bằng tinh thần đại đoàn kết”.

Quyền Tổng thống kiêm Thủ tướng Hàn Quốc Han Duck-soo. Ảnh: YONHAP

Ngay sau phán quyết luận tội được đưa ra, quyền Tổng thống kiêm Thủ tướng Han Duck-soo phát biểu trước toàn dân, cam kết sẽ nỗ lực tối đa để tổ chức cuộc bầu cử sắp tới một cách minh bạch, công bằng, đảm bảo quá trình chuyển giao quyền lực diễn ra suôn sẻ.

"Với vai trò là quyền tổng thống, tôi sẽ đảm bảo không có khoảng trống nào trong an ninh quốc gia và quan hệ đối ngoại, và đất nước sẽ duy trì một thế trận an ninh vững chắc và kiên định. Tôi cũng sẽ làm mọi thứ trong khả năng của mình để đảm bảo không có sự gián đoạn nào trong việc giải quyết những vấn đề cấp bách như tranh chấp thương mại, đồng thời kiên quyết duy trì trật tự công cộng để công dân của chúng ta cảm thấy an toàn và yên tâm" - ông Han nói thêm.

Ngoài ra, phản ứng của đám đông bên ngoài Tòa Hiến pháp ngay sau khi phán quyết được công bố cho thấy sự chia rẽ sâu sắc trong lòng người dân Hàn Quốc. Theo Yonhap, những người ủng hộ ông Yoon chìm trong nỗi thất vọng, trong khi bên ủng hộ ông thì ôm nhau vui mừng trước phán quyết.

DƯƠNG KHANG