Tổng thống đắc cử Donald Trump có thể đảo ngược doanh số bán xe điện như thế nào?

Lo ngại cắt giảm hỗ trợ

Doanh số bán xe điện tại Mỹ có thể giảm 27% nếu Tổng thống đắc cử Donald J. Trump và Quốc hội bãi bỏ khoản tín dụng thuế liên bang. Ảnh: NYT.

Nhiều người mua ô tô điện tại Mỹ đã dựa vào khoản tín dụng thuế liên bang 7.500 USD cho xe điện để giảm bớt tác động của mức giá cao. Nhưng những khoản tín dụng đó có thể biến mất sau khi Tổng thống đắc cử Donald J. Trump nhậm chức, dẫn đến doanh số bán ô tô và xe tải giảm gần như ngay lập tức.

Theo ước tính được công bố mới đây bởi ba giáo sư kinh tế, Joseph Shapiro của Đại học California, Berkeley, Felix Tintelnot của Đại học Duke và Hunt Allcott của Stanford, doanh số bán ô tô điện của Mỹ có thể giảm 27% nếu người tiêu dùng mất ưu đãi thuế. Lượng đăng ký xe điện đang trên đà đạt 1,2 triệu trong năm nay và ước tính sẽ có khoảng 317.000 xe được đăng ký ít hơn hàng năm nếu không có khoản tín dụng này.

Các quốc gia khác đã xóa bỏ các khoản trợ cấp như vậy cũng chứng kiến mức giảm tương tự. Ở Đức, doanh số bán xe điện đã giảm 27% trong 10 tháng đầu năm, sau khi chính phủ đột ngột hủy bỏ ưu đãi trị giá 4.900 USD vào tháng 12 năm ngoái.

Chris Harto, một nhà phân tích chính sách cấp cao của Consumer Reports cho biết: "Bạn không thể làm cho một chiếc xe đắt hơn 7.500 USD và bán được nhiều xe hơn một cách dễ dàng. Mọi người chỉ sẵn sàng trả một số tiền nhất định".

Các khoản tín dụng thuế, có thể lên tới 7.500 USD cho xe điện mới và xe plug-in hybrid, và lên tới 4.000 USD cho các mẫu xe đã qua sử dụng, là nền tảng của Đạo luật Giảm lạm phát của Tổng thống Biden, một đạo luật nhằm giải quyết vấn đề biến đổi khí hậu và thúc đẩy sản xuất trong nước. Theo Bộ Tài chính Mỹ, kể từ tháng 1, những người tiêu dùng mua hoặc thuê xe đủ điều kiện đã lái xe về nhà với 2 tỷ USD tín dụng cho 300.000 xe.

Giá xe mới không đổi vào năm 2024, nhưng đã tăng gần 30% kể từ khi đại dịch bắt đầu. Và khoảng cách giữa xe chạy bằng pin và xe chạy bằng động cơ đốt trong vẫn còn rất lớn. Theo Kelley Blue Book, người tiêu dùng đã trả trung bình 56.900 USD cho một chiếc xe điện vào tháng 10, cao hơn 9.000 USD so với xe chạy bằng xăng hoặc xe hybrid thông thường, mặc dù khoản tín dụng thuế thường thu hẹp đáng kể khoảng cách đó.

Ông Trump thường xuyên chỉ trích các chính sách của ông Biden về khí hậu và xe điện trong quá trình vận động tranh cử, và nhóm chuyển giao của ông đang tìm hiểu các bước ông có thể thực hiện để bãi bỏ hoặc hạn chế các khoản tín dụng.

Việc bãi bỏ hoàn toàn sẽ yêu cầu Quốc hội phải hành động. Nhưng ông Trump cũng có thể chỉ đạo Bộ Tài chính thay đổi các quy tắc thuế theo cách hạn chế số lượng xe đủ điều kiện được hưởng tín dụng.

Những nỗ lực đó nhận được sự ủng hộ của một trong những người ủng hộ lớn nhất của ông Trump, Elon Musk, giám đốc điều hành của Tesla, công ty sản xuất gần một nửa số xe điện được bán tại Mỹ. Ông Musk đã kêu gọi xóa bỏ mọi khoản trợ cấp cho xe điện. Ông cũng cho biết việc mất đi khoản giảm thuế sẽ gây tổn hại cho Tesla ít hơn so với các nhà sản xuất ô tô khác.

Nhưng ngay cả Tesla cũng sẽ bị ảnh hưởng vì hai chiếc xe bán chạy nhất của công ty đủ điều kiện được hưởng khoản tín dụng 7.500 USD. Việc mất đi khoản tín dụng có thể làm giảm thêm doanh số của công ty, vốn đã ảm đạm trong năm nay vì công ty có ít mẫu xe mới để cạnh tranh với xe điện của các nhà sản xuất ô tô khác.

Tesla và nhóm chuyển giao của ông Trump hiện chưa đưa ra bình luận nào.

Tương lai của xe điện tại Mỹ

Giá xe chạy bằng pin đã qua sử dụng đã giảm mạnh kể từ khi Tesla bắt đầu giảm giá vào năm 2023. Ảnh: NYT.

Một số chính quyền tiểu bang cũng đưa ra các ưu đãi và các thống đốc đảng Dân chủ có thể cố gắng hỗ trợ nhiều hơn nếu chính sách liên bang thay đổi. Thống đốc Gavin Newsom của California cho biết ông sẽ đề xuất khôi phục chương trình hoàn tiền cho xe điện đã kết thúc vào năm ngoái nếu các khoản tín dụng liên bang bị bãi bỏ.

Ông Harto nói rằng nếu các khoản tín dụng kết thúc, một số nhà sản xuất ô tô có thể bù đắp một phần sự khác biệt bằng cách đưa ra các khoản chiết khấu lớn hơn để duy trì doanh số và duy trì hoạt động của các nhà máy. Một số hãng sản xuất ô tô đã đưa ra các ưu đãi cuối năm, bao gồm cả hợp đồng thuê hàng tháng dưới 250 USD cho các mẫu xe như Hyundai Ioniq 5, Nissan Ariya và Kia Niro. Ông Harto khuyên những người mua sắm quan tâm đến những chiếc xe như vậy nên mua một chiếc sớm.

“Nếu bạn thực sự đang cân nhắc một chiếc EV trong vài năm tới, có lẽ không có thời điểm nào tốt hơn hiện tại", ông nói.

Albert Gore III, giám đốc điều hành của Hiệp hội vận tải không phát thải, một nhóm thương mại, cho rằng việc chấm dứt tín dụng sẽ ngay lập tức làm tăng giá đối với phân khúc phát triển nhanh nhất của ngành công nghiệp ô tô. Ba trong số bốn chiếc ô tô điện được bán tại Mỹ được sản xuất trong nước, bởi các công ty bao gồm Tesla, Ford Motor, General Motors, Hyundai, Rivian và Volkswagen.

Ông Harto cho biết việc tăng giá có thể là một yếu tố giết chết giao dịch đối với những người mua sắm tiết kiệm. Một số mẫu xe điện giá cả phải chăng — loại xe mà nhiều người Mỹ mong muốn — gần đây đã có mặt tại các phòng trưng bày, với doanh số bán hàng ban đầu khả quan. Chúng bao gồm xe thể thao đa dụng Chevrolet Blazer và Honda Prologue có liên quan về mặt cơ khí, cả hai đều được sản xuất tại nhà máy G.M. ở Mexico. Với cả hai mẫu xe đủ điều kiện được giảm giá toàn bộ 7.500 USD, Blazer có giá chỉ 38.500 USD và Prologue khoảng 41.000 USD. Một chiếc Chevrolet Equinox chạy điện có giá 27.500 USD sau khi giảm giá, ngang bằng với các loại xe chạy bằng xăng tương tự.

Theo BloombergNEF, chỉ có 20% người mua xe điện yêu cầu giảm giá trong nửa đầu năm 2024. Theo Đạo luật Giảm lạm phát, ô tô chỉ đủ điều kiện được hưởng khoản tín dụng này nếu chúng được lắp ráp tại Bắc Mỹ và được cung cấp năng lượng bằng pin có chứa vật liệu từ Mỹ hoặc các đồng minh thương mại của Mỹ. Chỉ có 13 mẫu xe được hưởng khoản tín dụng 7.500 USD đầy đủ cho đến ngày 31 tháng 12. Tám mẫu xe khác đủ điều kiện được hưởng khoản tín dụng 3.750 USD.

Một sự thật đáng ngạc nhiên là Elon Musk, giám đốc điều hành của Tesla và là một trong những người ủng hộ lớn nhất của ông Trump, đã nói rằng chính phủ nên xóa bỏ mọi khoản trợ cấp cho xe điện. Ảnh: NYT.

Những hạn chế đó không áp dụng nếu xe điện được cho thuê. Do đó, theo Edmunds, cho thuê chiếm 79% trong tổng số tất cả các giao dịch mua bán xe điện tại các đại lý vào tháng 10, tăng từ 16% vào tháng 1. Những con số đó không bao gồm các thương hiệu như Tesla, Rivian và Lucid, bán xe trực tiếp cho người tiêu dùng.

Đối với những người chưa sẵn sàng mua xe mới, nhiều xe đã từng cho thuê trước đây sẽ tham gia thị trường xe đã qua sử dụng trong những năm tới. Chúng có thể tạo ra những giao dịch hấp dẫn vì các mẫu xe chạy bằng pin đã bị mất giá mạnh kể từ khi Tesla bắt đầu giảm giá vào năm ngoái.

Doanh số bán xe điện đã chậm lại vào năm 2024, nhưng những chiếc xe này chưa bao giờ phổ biến hơn: Người Mỹ đã mua kỷ lục 346.000 mẫu xe như vậy trong quý 3, theo Kelley Blue Book. Doanh số tăng 9% trong chín tháng đầu năm.

Những người ủng hộ cảnh báo rằng việc xóa bỏ các khoản tín dụng sẽ làm giảm đà tăng trưởng đó, với những tác động có hại cho môi trường, việc làm và khả năng cạnh tranh toàn cầu. Quỹ Bảo vệ Môi trường cho biết các công ty đã công bố khoản đầu tư 126 tỷ USD vào sản xuất ô tô điện và pin kể từ khi Đạo luật Giảm lạm phát được thông qua vào năm 2022, tạo ra 108.000 việc làm. Đến năm 2027, các nhà sản xuất ô tô sẽ xây dựng được công suất hàng năm cho 5,8 triệu ô tô điện, đủ để cung cấp hơn một trong ba xe mới ở mức doanh số hiện tại.

Những người phản đối các khoản tín dụng lại cho rằng xe điện nên cạnh tranh với các mẫu xe chạy bằng xăng mà không cần sự trợ giúp của chính phủ liên bang. Họ lưu ý rằng nhiều xe chạy bằng pin là những mẫu xe sang trọng được mua hoặc thuê bởi những người có khả năng mua xe mà không được giảm thuế.

"Tôi đã lái chúng và chúng thật tuyệt vời", ông Trump nói về xe điện tại một cuộc vận động tranh cử vào tháng 7 ở Michigan, "nhưng chúng không dành cho tất cả mọi người".

Ông Harto cho rằng xe điện cuối cùng sẽ phải tự đứng vững. Nhưng Đạo luật Giảm lạm phát nhằm mục đích thúc đẩy hệ sinh thái trong nước gồm ô tô, pin, linh kiện và khoáng sản trước khi quá muộn để bắt kịp Trung Quốc, quốc gia đang thống trị ngành công nghiệp này.

"Chúng ta có muốn sản xuất những chiếc ô tô và pin đó tại Mỹ hay chỉ nhập khẩu chúng từ Trung Quốc?" Ông Harto nói. "Các ưu đãi này giúp các nhà sản xuất ô tô có thể mở rộng quy mô và tìm ra giải pháp".

Ngay cả khi Quốc hội Mỹ bãi bỏ các khoản tín dụng hoặc ông Trump viết lại các quy tắc, một số giám đốc điều hành trong ngành vẫn kỳ vọng doanh số sẽ tăng tạm thời chứ không phải giảm vĩnh viễn.

Jim Cain, một giám đốc điều hành của G.M. và là người phát ngôn, cho biết hãng sản xuất ô tô đã bắt đầu đầu tư vào các nhà máy sản xuất xe điện và pin nhiều năm trước khi Đạo luật Giảm lạm phát có hiệu lực, một chiến lược hiện đang mang lại lợi nhuận.

Nam Nguyễn