Tổng Bí thư Tô Lâm thăm 'trái tim hành chính' ASEAN: Việt Nam-Indonesia đặt thêm những viên gạch nâng cao tầm vóc mái nhà chung

Hội nghị hẹp Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN diễn ra vào ngày 19/1 tại Malaysia, chính thức khởi động năm ASEAN 2025. (Nguồn: VGP)

Indonesia là một trong những quốc gia sáng lập ASEAN và có những đóng góp bền bỉ vào sự phát triển của Hiệp hội trong gần 6 thập kỷ qua. Indonesia cũng tích cực ủng hộ Việt Nam tham gia ASEAN 30 năm về trước. Đại sứ đánh giá như thế nào về vai trò của Indonesia trong ASEAN và sự phối hợp của hai nước trong việc xây dựng những “viên gạch vững chắc” cho ngôi nhà chung?

Indonesia vừa là một trong năm thành viên sáng lập, đồng thời là một trong những quốc gia đi đầu khởi xướng, thúc đẩy nhiều ý tưởng, sáng kiến quan trọng cho quá trình phát triển của ASEAN.

Nỗ lực hoàn tất mở rộng ASEAN, Hiệp ước Thân thiện và hợp tác ở Đông Nam Á (1976), Tuyên bố Hòa hợp ASEAN I (1976), II (2003) và III (2011), Hiến chương ASEAN (2007), Tuyên bố về Cộng đồng ASEAN trong Cộng đồng các quốc gia toàn cầu (2011), Tuyên bố về các nguyên tắc quan hệ cùng có lợi của EAS (2011), Quan điểm của ASEAN về Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương (2019) là một số dấu ấn quan trọng của Hiệp hội có đóng góp lớn của Indonesia.

Với vị thế là nền kinh tế lớn nhất Đông Nam Á, GDP chiếm 40% tổng GDP của các nước thành viên ASEAN, với dân số chiếm 41% tổng dân số Hiệp hội và diện tích lớn nhất ở Đông Nam Á, Indonesia có điều kiện, khả năng và luôn thể hiện cam kết mạnh mẽ đóng góp tăng cường hợp tác, liên kết khu vực và nâng cao vai trò trung tâm, vị thế quốc tế của khối.

Indonesia và Việt Nam duy trì quan hệ hợp tác, phối hợp hiệu quả trên cả bình diện song phương và đa phương, nhất là trong khuôn khổ ASEAN.

30 năm về trước, Indonesia đóng vai trò quan trọng ủng hộ và thúc đẩy việc Việt Nam trở thành thành viên của ASEAN, khởi đầu cho tiến trình mở rộng ASEAN-10. Với việc Việt Nam gia nhập ASEAN năm 1995, Lào và Myanmar năm 1997, Campuchia năm 1999, mốc mở rộng ASEAN-10 đã đưa các quốc gia trong khu vực xích lại gần nhau, từng bước hóa giải khác biệt, rào cản, đưa ASEAN trở thành một tổ chức mang tầm khu vực, mở ra không gian hòa bình, ổn định, phát triển cho các quốc gia ở Đông Nam Á.

Việt Nam và Indonesia chia sẻ nhiều quan điểm tương đồng về tầm quan trọng của việc gìn giữ, phát huy các giá trị nền tảng của ASEAN cũng như những định hướng phát triển lớn cho Hiệp hội. Hai nước đều đặt ASEAN là một trong những ưu tiên quan trọng trong chính sách đối ngoại của mình.

ASEAN đang ở giai đoạn bước ngoặt chuyển sang giai đoạn thực hiện Tầm nhìn mới đến 2045, trong bối cảnh tình hình khu vực, quốc tế diễn biến phức tạp, khó đoán định. ASEAN phải đối mặt với không ít thách thức đe dọa môi trường hòa bình, ổn định, tăng trưởng kinh tế cũng như vai trò trung tâm của mình.

Những xu thế phát triển mới theo hướng dựa vào tri thức, công nghệ, tăng trưởng xanh, bền vững… vừa mở ra cơ hội để chuyển đổi, bứt phá, vừa đặt các nước thành viên và ASEAN trước nguy cơ tụt hậu nếu không bắt kịp dòng chảy của thời đại.

Trên nền tảng quan hệ phối hợp tốt đẹp và vai trò, đóng góp của mỗi nước trong Cộng đồng, Việt Nam và Indonesia sẽ tiếp tục củng cố, bồi đắp nền móng mà ASEAN đã tạo dựng được gần 6 thập kỷ qua, đặt thêm những viên gạch mới nâng cao tầm vóc cho Hiệp hội, để ASEAN luôn là ngôi nhà chung vững chắc của 670 triệu người dân các quốc gia trong khu vực.

Ngày 25/2, nhân dịp Diễn đàn Tương lai ASEAN lần thứ hai, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn đã có cuộc gặp với Tổng thư ký ASEAN Kao Kim Hourn.

Trụ sở Ban thư ký ASEAN tại Jakarta, Indonesia có thể được xem là “trái tim” hành chính của ASEAN. Ban Thư ký có vai trò như thế nào trong việc đảm bảo các “mạch nối” nội bộ và giữa Hiệp hội với đối tác có thể vận hành thông suốt?

Ban thư ký ASEAN đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo các “kết nối” nội bộ trong ASEAN và giữa ASEAN với các đối tác bên ngoài hoạt động thông suốt. Chức năng của Ban Thư ký rất đa dạng và cần thiết cho sự gắn kết và hiệu quả của ASEAN.

Với vai trò Điều phối, Ban thư ký phối hợp chặt chẽ, hỗ trợ các quốc gia thành viên và các cơ quan chuyên ngành trên các lĩnh vực của ASEAN đảm bảo thực hiện đầy đủ, hiệu quả, đúng hạn các chính sách, quyết định và thỏa thuận của các Nhà lãnh đạo và các Bộ trưởng ASEAN.

Trong vai trò là đầu mối thông tin của ASEAN, Ban thư ký hỗ trợ lưu chiểu, quản lý thông tin, dữ liệu của ASEAN, tạo điều kiện thuận lợi cho việc trao đổi, chia sẻ thông tin thông suốt giữa các quốc gia thành viên, giữa các cơ quan chuyên ngành của ASEAN cũng như với các đối tác của Hiệp hội.

Ngoài ra, Ban thư ký cung cấp các phân tích, nghiên cứu và khuyến nghị cần thiết để hỗ trợ việc ra quyết định của các Nhà lãnh đạo và các cơ quan của ASEAN ở các cấp, đồng thời hỗ trợ việc chuẩn bị tài liệu, tổng hợp, lưu trữ thông tin phục vụ các cuộc họp nội bộ và giữa ASEAN với đối tác.

Là trung tâm của các kênh trao đổi, thông tin, hợp tác giữa ASEAN với các đối tác, Ban thư ký giữ liên lạc, lưu trữ, chia sẻ thông tin, hỗ trợ triển khai quan hệ đối ngoại của ASEAN với các đối tác, tổ chức khu vực và quốc tế.

Bên cạnh đó, Ban thư ký tiến hành tổ chức các chương trình đào tạo, hội thảo, khóa học, theo kế hoạch và định hướng đã được nhất trí trong ASEAN cũng như giữa ASEAN với các đối tác, để giúp nâng cao năng lực cho các thành viên trên các lĩnh vực.

Ban thư ký cũng chịu trách nhiệm theo dõi tiến độ và đánh giá hiệu quả thực thi các sáng kiến, chương trình, thỏa thuận hợp tác trong ASEAN, cung cấp thông tin cập nhật thường xuyên cho các quốc gia thành viên, để kịp thời tháo gỡ các vấn đề phát sinh.

Cùng với sự phát triển, lớn mạnh của ASEAN, sứ mệnh và trách nhiệm của Ban thư ký ngày càng được mở rộng: Hỗ trợ hàng trăm cơ chế hợp tác nội khối và giữa ASEAN với đối tác trên các lĩnh vực trải khắp ba trụ cột Cộng đồng Chính trị-An ninh, Kinh tế và Văn hóa-xã hội, phục vụ hàng trăm cuộc họp ở các cấp của ASEAN hàng năm; quản lý, lưu trữ kho dữ liệu thông tin toàn diện, đầy đủ nhất của ASEAN, duy trì mạng lưới kết nối các đầu mối thông tin của 10 nước thành viên và với hàng chục đối tác, tổ chức khu vực và quốc tế.

Ban thư ký thực sự đang vận hành đúng với hình ảnh một “trái tim hành chính” của ASEAN, hỗ trợ đảm bảo dòng chảy liên tục, thông suốt của một tổ chức khu vực năng động, hiệu quả.

Đại sứ, Trưởng phái đoàn Đại diện thường trực Việt Nam tại ASEAN Tôn Thị Ngọc Hương trong một cuộc họp tại Ban Thư ký ASEAN. (Ảnh: Phái đoàn)

Việt Nam vừa tổ chức thành công Diễn đàn Tương lai ASEAN 2025, một minh chứng cho thấy nỗ lực ngày càng tích cực, chủ động hơn của Việt Nam đối với sự phát triển của Hiệp hội. Trực tiếp làm việc trong “môi trường ASEAN”, Đại sứ cảm nhận như thế nào về dư luận trong bạn bè quốc tế về những nỗ lực, sáng kiến của Việt Nam đối với các chiến lược phát triển chung của Hiệp hội?

Diễn đàn Tương lai ASEAN được Thủ tướng Phạm Minh Chính công bố tại Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 43 năm 2023, qua hai lần tổ chức vào 23/4/2024 và 25-26/2/2025 đã thực sự trở thành một “thương hiệu” mang dấu ấn Việt Nam, trong chuỗi các sáng kiến, nỗ lực của chúng ta đóng góp cho tương lai phát triển vững bền của ASEAN, tổ chức mà Việt Nam đã gắn bó chặt chẽ suốt 3 thập kỷ.

Như nhận định của Tổng thư ký Kao Kim Hourn, người đã đồng hành với ý tưởng, đóng góp tích cực vào Diễn đàn ngay từ cuộc đầu, Diễn đàn Tương lai ASEAN đã trở thành một “sân chơi” mới, do ASEAN tạo dựng, chủ trì, để chủ động định hình tương lai của khu vực.

Khi Diễn đàn lần đầu được tổ chức năm 2024, một số nước thành viên, một số nước Đối tác còn thận trọng, pha chút tò mò về “sản phẩm” mới của Việt Nam. Sau khi tham dự các phiên thảo luận của Diễn đàn năm 2024, phản hồi của các nước rất tích cực, có pha chút ngạc nhiên về tư duy, ý tưởng của Việt Nam cũng như khả năng tổ chức một sự kiện đối thoại tầm cỡ vượt ngoài mong đợi như vậy.

Đến kỳ Diễn đàn 2025, sự ngạc nhiên, ngỡ ngàng của năm 2024 đã chuyển thành sự tin tưởng, tín nhiệm mà các đại biểu cả trong và ngoài ASEAN dành cho "thương hiệu" mới do Việt Nam gây dựng.

Thành công quan trọng nhất của Diễn đàn, qua các ý kiến của các đại biểu tham dự, chính là: khả năng (i) xây dựng nội dung nghị sự đúng và trúng với quan tâm chung của các nước thành viên, các đối tác của ASEAN trong và ngoài khu vực, gắn được ASEAN với tầm toàn cầu; (ii) quy tụ được các khách mời, diễn giả uy tín, đến từ các cấp, các lĩnh vực, các giới đa dạng trong ASEAN, bao gồm cả những chuyên gia am hiểu sâu về ASEAN và những chuyên gia giỏi trên các lĩnh vực có thể đóng góp ý kiến, “hiến kế” cho ASEAN và (iii) cam kết mạnh mẽ, nhất quán từ Lãnh đạo cấp cao của Việt Nam đầu tư cho Diễn đàn.

Trong bối cảnh ASEAN chuyển mình sang giai đoạn phát triển mới thực hiện Tầm nhìn Cộng đồng 2045, khi thế giới và khu vực vận hành theo những chiều hướng đan xen phức tạp, đầy bất định, cùng với nỗ lực của Việt Nam vươn mình vào kỷ nguyên mới, Diễn đàn sẽ tiếp tục củng cố và khẳng định chỗ đứng của mình như một diễn đàn đối thoại có uy tín ở khu vực.

Diễn đàn Tương lai ASEAN sẽ là “vườn ươm” cho các ý tưởng mới mẻ, sáng tạo, đồng thời là nơi để các ngành, các giới trong ASEAN cùng đối tác, bạn bè chung tay thiết kế con đường dẫn đến tương lai ổn định, phát triển và thịnh vượng của Cộng đồng.

Trân trọng cảm ơn Đại sứ!

Hà Phương