Tổng Bí thư Tô Lâm: Phải lựa chọn công nghệ hiện đại, không để chúng ta trở thành bãi rác công nghệ

Tổng Bí thư Tô Lâm phát biểu tại Phiên thảo luận Tổ 1

Sáng 15/2, trong chương trình Kỳ họp bất thường lần thứ 9, tại phiên thảo luận Tổ 1 (Đoàn đại biểu Quốc hội thành phố Hà Nội), Tổng Bí thư Tô Lâm khẳng định, dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về thí điểm một số chính sách để tháo gỡ vướng mắc trong hoạt động khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số thể hiện rõ tinh thần "vừa chạy vừa xếp hàng".

Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh, việc Quốc hội cho ý kiến dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về thí điểm một số chính sách để tháo gỡ vướng mắc trong hoạt động khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là nội dung rất quan trọng, rất gấp.

Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia đã được ban hành cuối năm 2024, nhưng để đi vào cuộc sống không thể chờ đợi sửa đổi các luật liên quan (dự kiến đến cuối năm 2025 mới hoàn thành), khi đó không còn ý nghĩa của tinh thần của Nghị quyết số 57 đã nêu. Đòi hỏi phải có một văn bản để khẩn trương đưa Nghị quyết 57 vào cuộc sống.

Quy trình sửa đổi Luật Khoa học và công nghệ và các luật liên quan mất nhiều thời gian, có thể mất cả năm. Vì vậy, dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về thí điểm một số chính sách để tháo gỡ vướng mắc trong hoạt động khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số đã được trình Quốc hội tại Kỳ họp bất thường này.

Tổng Bí thư Tô Lâm cho rằng, phạm vi của vấn đề này quá lớn, bởi động đến vấn đề nào của hoạt động khoa học, công nghệ, chuyển đổi số quốc gia cũng có khó khăn do các quy định hiện hành. Đây là bài học cho thấy thể chế là điểm nghẽn, nếu không gỡ được thể chế, thì đường lối, quan điểm của Đảng sẽ không đi vào cuộc sống. Nghị quyết thí điểm của Quốc hội đưa ra cũng vì mục tiêu khẩn trương tháo gỡ những vướng mắc trong hệ thống pháp luật.

Tổng Bí thư chỉ ra rằng, vấn đề phát triển khoa học, công nghệ ai cũng thấy giá trị, cần thiết nhưng vì sao không phát triển được? Vì nhiều khó khăn, nhiều vấn đề, sửa Luật Khoa học, công nghệ không cũng không được.

Thời gian qua không phát triển được là do vướng mắc trong hệ thống pháp luật, trong đó có các luật như Luật Khoa học và Công nghệ, Luật Đấu thầu, Luật Đầu tư công, Luật Doanh nghiệp, Luật Sở hữu trí tuệ... “Lựa chọn công nghệ phải chọn công nghệ hiện đại, tiên tiến, phải đi tắt đón đầu, nếu không sẽ tụt hậu so với thế giới. Nếu chỉ lựa chọn công nghệ, máy móc giá rẻ theo quy định của Luật Đấu thầu chúng ta sẽ trở thành bãi rác công nghệ”, Tổng Bí thư nhấn mạnh.

Lãnh đạo Đảng cho rằng, một số nền kinh tế vừa qua không phát triển được khoa học công nghệ vì đang mắc về vốn, đang lúng túng làm sao thu hồi vốn để cải tiến, ứng dụng khoa học công nghệ mới.

"Mình đi vào vết xe này nữa thì mình chết. Đấy là vấn đề của đấu thầu, tội của ông đấu thầu đẩy vào chuyện như vậy thì mình phải thoát ra", Tổng Bí thư nói.

Dẫn chứng những giải pháp Chính phủ đã và đang thực hiện như miễn thuế, giảm thuế đã đem lại kết quả là thu được nhiều thuế hơn vì miễn giảm thuế sẽ khuyến khích được phát triển; giảm lãi suất cho vay của ngân hàng, giúp nhiều người được vay, ngân hàng thu được nhiều lãi hơn. Từ ví dụ này, Tổng Bí thư đề nghị nghiên cứu các quy định về khuyến khích như thế nào để phát huy hiệu quả hoạt động khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.

Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh mục tiêu của Nghị quyết không chỉ là tháo gỡ vướng mắc, mà là khuyến khích. Khoa học là miền đất hoang vu, ai mà đi trúng sẽ thắng lợi. Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị đã nhận thấy điều đó và đã có những chủ trương chỉ đạo cụ thể.

"Nghị quyết của Quốc hội tập trung vào những vấn đề cơ bản, không quy định quá phức tạp, còn hệ thống pháp luật sẽ cần tiếp tục sửa đổi, đồng bộ, trước mắt là Luật Khoa học và công nghệ và các luật liên quan", Tổng Bí thư Tô Lâm yêu cầu.

Cũng theo Tổng Bí thư, quá trình đưa ra Nghị quyết 57 (Nghị quyết 57-NQ/TW về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia) được giới khoa học, nhân dân rất ủng hộ nhưng để đi vào cụ thể, trực tiếp thì phải có sự tham gia của tất cả tầng lớp nhân dân, nhà khoa học.

Hà Kim