Tôn vinh văn hóa từ nét vẽ doodle cổ xưa

Những bức tranh từ nét vẽ doodle cổ xưa gây tò mò cho người xem.

Triển lãm “Sao bốn cánh” không chỉ đánh dấu lần gặp gỡ đầu tiên của nghệ sĩ trẻ, mà còn đưa phong cách vẽ cổ xưa doodle đến gần hơn với công chúng yêu nghệ thuật.

Diễn ra tại Không gian nghệ thuật Mơ Art Space (Hoàn Kiếm, Hà Nội), Triển lãm “Sao bốn cánh” của họa sĩ 9X Hoàng Anh Trung với 55 tác phẩm từ gốm, đồ chơi tái chế, tới các bức tranh lớn nhỏ được thực hiện trong thời gian 3 năm. Không chỉ choáng ngợp trước những nét vẽ doodle cổ xưa, người xem còn được thấy những mảnh ký ức tuổi thơ, những câu chuyện dân gian rất đỗi quen thuộc trong văn hóa Việt.

Đơn độc tạo lập phong cách từ doodle

Theo nhà nghiên cứu nghệ thuật Nguyễn Lan Chi, Triển lãm “Sao bốn cánh” của Hoàng Anh Trung không chỉ tạo lập và định hình hệ sinh thái hình ảnh cá nhân, mà còn sáng tạo những thế giới và không gian đầy cảm xúc và ý nghĩa. Trong thế giới đó, mọi thứ đều mang dấu vết bàn tay nghệ sĩ, đường nét và màu sắc gợi vẻ kỳ diệu hồn nhiên, để thấy cái đẹp hiện hình từ những điều bình dị nhất.

Hoàng Anh Trung sinh năm 1997 tại Hà Nội, từng theo học tại Trường Đại học Kiến trúc, nhưng sau đó quyết định tìm kiếm một phương thức sáng tác tự do, bản năng hơn. Và doodle nhanh chóng trở thành con đường anh lựa chọn - một hình thức cho phép đón nhận sự bất toàn, thể hiện bản sắc cá nhân một cách trung thực qua từng nét vẽ.

Họa sĩ Hoàng Anh Trung cho biết, người xưa đã vẽ doodle ít nhất là từ thời Đông Sơn. Doodle cũng chính là khởi nguồn của tất cả các trường phái lớn nhỏ trên thế giới. Những nét nguệch ngoạc là điểm bắt đầu cho sự nâng kĩ thuật và đường nét ở cấp độ cao hơn mà từng nghệ sĩ đã lựa chọn theo đuổi.

“Khó khăn trong việc thực hiện có lẽ là thời điểm 5 năm trước. Khi đó doodle chưa thực sự được công nhận tại Việt Nam và thường nghệ sĩ vẽ doodle lại không qua trường lớp đào tạo nên rất khó có cơ hội tiếp cận với các nguồn tài nguyên chính thống và các cơ hội phát triển.

Đó là giai đoạn vô cùng đơn độc, và ở giai đoạn này tôi từng nhiều lần bỏ cuộc rồi lại cầm bút. Chỉ riêng việc tìm cách vẽ và xác lập phong cách cá nhân thôi cũng đã vắt kiệt sức lực”, họa sĩ Hoàng Anh Trung chia sẻ.

Có lẽ bởi chạm được vào phần bản năng, doodle đã trở thành cách nghệ sĩ giải phóng đứa trẻ trong mình, để được tự do khám phá mà không bị ràng buộc bởi bất kỳ giới hạn nào. Các tác phẩm của Hoàng Anh Trung thường lấy cảm hứng từ những gì tưởng chừng vụn vặt trong đời sống thường nhật – một nhân vật hoạt hình, vài mẩu truyện tranh cũ, các món ăn vặt tuổi thơ, hay họa tiết kiến trúc, di tích lịch sử, tranh Đông Hồ, trò chơi dân gian – tất cả trở thành chất liệu cho sáng tạo.

“Sao bốn cánh” là nơi những mảnh ký ức ấy có cơ hội hiện lên, không theo trình tự hay kịch bản, mà vận hành như những dòng suy nghĩ thoáng qua. Quan điểm sáng tác gắn liền với mỹ học đời thường, cùng với việc sử dụng doodle như công cụ chủ đạo đã đem đến những bức tranh tuyệt đẹp với chiều sâu và ẩn ý.

Không chỉ là hội họa, nghệ sĩ đã khéo léo chuyển tải giá trị văn hóa và tinh thần bản địa trong mỗi nét vẽ.

Những câu chuyện trong văn hóa dân gian

Đến với triển lãm đầu tay, Hoàng Anh Trung giới thiệu 55 tác phẩm từ gốm, đồ chơi tái chế, các bức tranh đủ kích cỡ lớn nhỏ được thực hiện trong vòng 3 năm trở lại đây. Ngoài ra, anh còn trình chiếu 7 tác phẩm digital theo phong cách biểu hiện, được sáng tác vào năm 2022.

Tất cả mọi thứ hiện diện trong bức tranh siêu màu sắc nhưng lại rất hài hòa, không hề thấy cảm giác của sự rời rạc. Mỗi bức tranh đều khiến người xem phải đứng lại, lướt từ trái sang phải, từ trên xuống dưới, đứng ra xa nhận diện toàn cảnh, tiến lại gần để thấy những chi tiết siêu nhỏ như thể được vẽ với ngòi bút li li 0,05 hoặc 0,1.

Ngôn ngữ thị giác từ những bức tranh doodle không khởi nguồn từ hệ thống ý niệm phức tạp, mà từ sự tỉ mỉ. Từ đó nhẹ nhàng phủ lên một lớp ánh sáng kỳ diệu, gợi lại cảm giác ngỡ ngàng khi nhìn thế giới bằng đôi mắt trong veo của trẻ thơ.

“Tôi muốn đem thế giới của mình ra cho mọi người cùng xem. Chúng ta sẽ dễ bắt gặp từng mảnh ký ức tuổi thơ, các câu chuyện trong văn hóa dân gian. Đó là một phần mà chúng ta thường vô tình đánh mất trong quá trình trưởng thành. Tôi hi vọng người xem có thể tìm thấy một phiên bản trẻ thơ khác bên trong mỗi người”, họa sĩ Hoàng Anh Trung chia sẻ.

Công chúng xem triển lãm thắc mắc tại sao lại chọn “Sao bốn cánh”? Họa sĩ cho rằng, sao bốn cánh là viết tắt của câu hỏi thường gặp nhất và cũng là tên của nhân vật dẫn người xem đi vào thế giới nghệ thuật. Để trả lời cho câu hỏi này, họa sĩ đã giấu câu chuyện ở đâu đó trong một số bức tranh như một trò chơi trốn tìm quen thuộc.

55 tác phẩm từ gốm, đồ chơi tái chế… còn tạo ra một thế giới đầy màu sắc của trẻ thơ.

Theo nhà nghiên cứu nghệ thuật Nguyễn Lan Chi, ““Sao bốn cánh” đánh dấu lần đầu tiên thế giới tưởng tượng của Hoàng Anh Trung đón nhận người xem trong không gian triển lãm.

Nhưng đây không phải một tuyên ngôn - một vũ trụ đã hoàn tất, đã thành hình, mà là một thể sống đang vận động, và những gì ta nhìn thấy chỉ là hình hài tạm thời - như một sinh thể luôn thay đổi. Triển lãm lần này không phải là lời khẳng định, mà là một cuộc hội thoại, một khoảnh khắc được giữ lại, trước khi chương kế tiếp bắt đầu”.

Trần Hòa