Tôn Đông Á 'xoay trục' về thị trường nội địa giữa làn sóng bảo hộ thép toàn cầu

Toàn cảnh ĐHĐCĐ thường niên 2025 tại Tôn Đông Á. Ảnh: GDA

Ngày 12/6, CTCP Tôn Đông Á (mã: GDA) đã tổ chức Đại hội đồng cổ đông thường niên 2025 trong bối cảnh ngành thép toàn cầu chịu nhiều áp lực từ các biện pháp phòng vệ thương mại và sự dịch chuyển dòng chảy thương mại.

Giảm phụ thuộc xuất khẩu, đẩy mạnh bán trong nước

Phát biểu tại đại hội, ông Nguyễn Thanh Trung – Chủ tịch HĐQT Tôn Đông Á nhận định, ngành thép thế giới đang bước vào giai đoạn tái định hình mạnh mẽ. Nhiều quốc gia, đặc biệt là Mỹ, châu Âu và các nước ASEAN, đồng loạt áp dụng các biện pháp phòng vệ thương mại nhằm bảo hộ sản xuất trong nước, khiến hoạt động xuất khẩu của doanh nghiệp Việt Nam gặp không ít trở ngại.

"Trước làn sóng rào cản thương mại này, Tôn Đông Á buộc phải chuyển mình, cơ cấu lại thị trường tiêu thụ và xác định đây là thời điểm then chốt để tái định hướng đầu tư, chuẩn bị cho chu kỳ phục hồi tiếp theo của ngành thép," ông Trung chia sẻ.

Đại diện GDA cho biết, thay vì tiếp tục dồn lực vào các thị trường truyền thống như Mỹ, EU hay Mexico – vốn đang siết chặt thương mại, Tôn Đông Á lựa chọn chiến lược tăng tỷ trọng tiêu thụ tại thị trường nội địa. Tính đến tháng 5, tỷ trọng tiêu thụ trong nước đã chiếm 70% tổng sản lượng của công ty. Mục tiêu năm 2025 là nâng tỷ trọng này lên trên 75%, qua đó giảm dần sự phụ thuộc vào xuất khẩu và gia tăng tính chủ động trong hoạt động kinh doanh.

Riêng trong tháng 5, tổng sản lượng tiêu thụ của Tôn Đông Á đạt 68.000 tấn, trong đó có khoảng 50.000 tấn tiêu thụ tại thị trường nội địa và 18.000 tấn xuất khẩu – phần lớn là các đơn hàng đã ký từ trước. Với đà tiêu thụ ổn định trong nước và sự chủ động trong điều tiết sản lượng, ban lãnh đạo công ty bày tỏ sự tự tin vào khả năng hoàn thành mục tiêu doanh số, sản lượng và lợi nhuận năm nay.

Mặc dù hoạt động xuất khẩu sang các thị trường lớn bị thu hẹp, công ty vẫn duy trì đơn hàng tại khu vực Đông Á và Đông Nam Á - những nơi vẫn còn dư địa tăng trưởng. Ngoài ra, xu hướng tái cấu trúc ngành trên phạm vi toàn cầu cũng được Tôn Đông Á xem là cơ hội để mở rộng ảnh hưởng tại các thị trường ngách, tận dụng lợi thế sản phẩm chuyên biệt.

Cũng tại đại hội, một trong những yếu tố được cổ đông quan tâm là ảnh hưởng từ việc thép cuộn cán nóng (HRC) nhập khẩu từ Trung Quốc bị Việt Nam áp thuế chống bán phá giá tạm thời kể từ đầu năm nay. Theo ông Trung, công ty đã chủ động dừng mua HRC từ Trung Quốc từ tháng 1/2025 - trước thời điểm chính sách thuế có hiệu lực.

Hiện tại, nguồn HRC của Tôn Đông Á đến từ các nhà cung ứng trong nước, Nhật Bản và một phần nhỏ từ các nước ASEAN, phù hợp với yêu cầu về chất lượng và định hướng sản phẩm. Đồng thời, công ty cũng đang giảm tồn kho để linh hoạt hơn trước biến động thị trường nguyên liệu và tỷ giá.

Ông Nguyễn Thanh Trung - Chủ tịch HĐQT Tôn Đông Á. Ảnh: GDA

Lên kế hoạch mở rộng sản xuất, kỳ vọng nhà máy mới đóng góp sản lượng từ 2027

Trước bối cảnh ngành thép toàn cầu đối mặt với nhiều thách thức, Tôn Đông Á vẫn giữ định hướng phát triển dài hạn, trong đó đáng chú ý là kế hoạch đầu tư xây dựng Nhà máy IV tại Bà Rịa - Vũng Tàu, với công suất thiết kế 1,2 triệu tấn/năm, lớn gấp rưỡi quy mô hiện hữu.

Lãnh đạo Tôn Đông Á cho biết, hiện doanh nghiệp đang hoàn tất các thủ tục pháp lý và dự kiến sẽ được cấp giấy phép xây dựng vào tháng 9/2025. Theo kế hoạch, thời gian triển khai từ khởi công đến khi ra sản phẩm đầu tiên dự kiến kéo dài khoảng 1,5 - 2 năm, tức vào khoảng quý 2/2027.

Dù thị trường đang trong giai đoạn khó khăn, Chủ tịch HĐQT Tôn Đông Á cho biết giai đoạn đầu của dự án sẽ triển khai với quy mô khoảng 300.000 tấn/năm. Công ty kỳ vọng đến thời điểm nhà máy vận hành, nhu cầu tiêu thụ thép – đặc biệt là thép lá mạ sẽ phục hồi. Đây là dòng sản phẩm có thế mạnh của Tôn Đông Á, được sử dụng rộng rãi trong các lĩnh vực như xây dựng, ô tô, sản phẩm đầu cuối và các dự án hạ tầng trọng điểm, trong đó có cao tốc Bắc - Nam.

"Chúng tôi xây dựng kế hoạch phát triển dài hạn trong khung thời gian 5 - 8 năm, nhưng đồng thời cũng linh hoạt điều chỉnh theo diễn biến thị trường để đảm bảo hiệu quả đầu tư," ông Trung chia sẻ.

Trước mắt, doanh nghiệp sẽ giãn tiến độ đầu tư khoảng một năm nhằm ưu tiên duy trì sự ổn định trong hoạt động sản xuất - kinh doanh giai đoạn hiện tại, đồng thời từng bước chuẩn bị cho chu kỳ phục hồi tiếp theo của ngành thép.

Chuẩn bị chuyển sang HoSE sau gần 2 năm

Năm 2025, Tôn Đông Á đặt mục tiêu doanh thu đạt 18.000 tỷ đồng và lợi nhuận sau thuế 300 tỷ đồng, lần lượt giảm 5% và 12% so với kết quả thực hiện năm 2024. Ban lãnh đạo đánh giá đây là mục tiêu "vừa sức" trong bối cảnh ngành thép vẫn chịu nhiều biến động và cạnh tranh ngày càng gay gắt.

Trả lời cổ đông về tình hình kinh doanh tại công ty, ông Nguyễn Thanh Trung cho biết, Tôn Đông Á ước tính lợi nhuận sau thuế 6 tháng đầu năm 2025 đạt khoảng 120 tỷ đồng. Theo Chủ tịch GDA, công ty sẽ chủ động điều chỉnh hoạt động kinh doanh và tăng tốc trong nửa cuối năm để hoàn thành mục tiêu cả năm.

Ngoài ra, công ty cũng đang xúc tiến mở rộng thị trường quốc tế. Dự kiến, nhà máy liên doanh tại Indonesia sẽ được khởi công và vận hành vào năm 2027 – một phần trong chiến lược mở rộng hiện diện khu vực và chủ động sản xuất tại các thị trường tiêu thụ trọng điểm.

Tại đại hội, cổ đông đã thông qua phương án phân phối lợi nhuận năm 2024. Theo đó, công ty trích khoảng 8% lợi nhuận sau thuế, tương đương hơn 26 tỷ đồng để bổ sung vào quỹ khen thưởng, phúc lợi cho người lao động.

Về cổ tức, doanh nghiệp dự kiến chia cổ tức năm 2024 với tổng tỷ lệ tối đa 40% mệnh giá, trong đó 10% bằng tiền mặt đã được tạm ứng theo nghị quyết HĐQT ngày 21/4/2025, phần còn lại 30% sẽ được thực hiện bằng cổ phiếu trong giai đoạn 2025 – 2026.

Đối với năm 2025, công ty dự kiến mức cổ tức tối đa 20% mệnh giá, chi trả bằng tiền mặt, cổ phiếu hoặc kết hợp cả hai, thời gian thực hiện rơi vào năm 2026 - 2027.

Đại hội lần này cũng thông qua phương án phát hành cổ phiếu cho cổ đông hiện hữu theo tỷ lệ 3:1, với giá chào bán không thấp hơn mệnh giá và được xác định theo giá thị trường hoặc giá trị sổ sách. Thời gian dự kiến trong giai đoạn 2025 - 2026, cổ phiếu phát hành sẽ bị hạn chế chuyển nhượng trong 6 tháng. Đồng thời, công ty sẽ phát hành cổ phiếu ESOP với tỷ lệ tối đa 3%, bị hạn chế chuyển nhượng trong 2 năm.

Một nội dung được nhiều cổ đông quan tâm là kế hoạch chuyển sàn. Đại hội đã thông qua chủ trương hủy đăng ký giao dịch trên UPCoM để chuyển sang niêm yết tại Sở Giao dịch Chứng khoán TP HCM (HOSE). Đây vốn là định hướng đã được đề ra từ thời điểm IPO giai đoạn 2021 - 2022, khi doanh thu công ty đạt mức kỷ lục 25.000 tỷ đồng và lợi nhuận sau thuế lên tới 1.200 tỷ đồng. Tuy nhiên, kế hoạch phải tạm hoãn vào năm 2022 do công ty bất ngờ ghi nhận khoản lỗ hơn 276 tỷ đồng, dẫn đến việc rút hồ sơ niêm yết và "chuyển hướng" sang UPCoM.

Cổ phiếu GDA chính thức giao dịch trên sàn UPCoM từ ngày 7/9/2023 với giá tham chiếu 30.000 đồng/cp, tương ứng vốn hóa gần 3.500 tỷ đồng. Gần 114,7 triệu cổ phiếu đã được HNX chấp thuận đăng ký giao dịch.

Sau gần hai năm "tạm trú" trên UPCoM, Tôn Đông Á tái khởi động kế hoạch niêm yết trên HOSE. Đại diện công ty cho biết việc trình cổ đông thông qua chủ trương niêm yết trong giai đoạn 2025 - 2026 là bước đi đầu tiên, trong khi thời điểm cụ thể sẽ được cân nhắc kỹ lưỡng dựa trên tư vấn chuyên môn và diễn biến thị trường tài chính.

Cuối đại hội, tất cả tờ trình đều được thông qua.

Thu Trang