Toan tính của Israel

Đám tang những người thiệt mạng vì thiết bị phát nổ ở Beirut vào tuần trước. Ảnh: New York Times.

Xung đột để đạt được hòa bình hiếm khi thành công, và thường đi kèm với lựa chọn: Tấn công phủ đầu để vô hiệu hóa các mối đe dọa đang hiện hữu, CNN nhận định.

Israel và Hezbollah đã mắc kẹt trong vòng lặp “ăn miếng trả miếng” gần một năm qua. Trong tuần qua, Israel quyết định sẽ hành động mạnh mẽ hơn. Theo một số báo cáo, Tel Aviv đang đi theo hướng “leo thang để hạ nhiệt” - răn đe đối thủ để đẩy họ vào một giải pháp ngoại giao.

Tuy nhiên, đây lại là một giải pháp cực kỳ mạo hiểm và có khả năng dẫn tới sai sót. Israel như muốn trấn an đồng minh Mỹ, rằng nước này vẫn muốn ngoại giao, trong lúc Washington nỗ lực đi theo con đường này nhưng gần như chưa có kết quả gì khả quan.

Càng gây ra nhiều thiệt hại cho Hezbollah, thì khả năng Israel thành công trong ngắn hạn càng cao. Song một cuộc chiến trên bộ toàn diện - giữa một Israel mệt mỏi, rệu rã với một Hezbollah dày dạn kinh nghiệm, tinh thần đang lên cao - sẽ là thảm họa với Israel. Kịch bản này chính xác là điều nhóm chiến binh này nhuần nhuyễn và chờ đợi.

Dẫu vậy, Israel hiện tại có vẻ như chưa cần thực hiện phương án này.

Hezbollah ở thế bí

Những diễn biến trong tuần qua cho thấy sự cách biệt về công nghệ giữa hai bên. Một bên phải dùng công nghệ từ hai thập niên trước để tránh gián điệp. Bên còn lại xâm nhập được vào chuỗi cung ứng của chính thiết bị đó, cấy thuốc nổ làm hàng trăm thành viên Hezbollah bị thương cùng lúc.

Mọi thứ là chưa đủ, khi chưa đầy 24 giờ sau, Israel còn tiêu diệt thêm nhiều thành viên nữa bằng cách kích nổ một loạt bộ đàm, thậm chí ngay tại đám tang của những người bị ám sát một ngày trước đó. Trong cơn hoảng loạn của Hezbollah, Israel đã phát hiện lỗ hổng, và tiếp tục không kích vào phía nam Beirut, khiến một chỉ huy cấp cao và hàng chục thành viên khác thiệt mạng.

Và trong suốt thời gian đó, Hezbollah vẫn liên tục bị tấn công ở phía nam Lebanon. Nhóm này đã thiệt hại đáng kể về mặt lực lượng, tinh thần lẫn trang thiết bị, trong khi quân Israel còn chưa xâm nhập trên bộ.

Đặc biệt, các cuộc tấn công này còn tác động về mặt tâm lý và chiến thuật. Hezbollah không rõ còn thành viên nào để liên lạc hay liên lạc bằng cách nào, và còn cần thời gian để đưa ra phản ứng thống nhất. Trong tương lai gần, họ có thể trỗi dậy và phản công dữ dội, nhưng Israel vẫn đang khai thác thành công sự hỗn loạn ban đầu.

Tòa dân cư tại Beirut sau cuộc không kích của Israel hôm 20/9. Ảnh: New York Times.

Vậy Israel đang muốn Hezbollah “hạ nhiệt” như thế nào? Có lẽ, nước này hy vọng Hezbollah cảm thấy đang tổn thất quá nhiều, hoặc rất lo sợ thương vong dân thường Lebanon, nên đồng ý rút lui về phía bắc sông Litani và nhượng bộ trước yêu cầu cho phép dân thường Israel trở về nhà ở biên giới phía bắc.

Thủ lĩnh Hassan Nasrallah - một người thận trọng - khó có khả năng bộc lộ hình ảnh yếu đuối như vậy sau những gì xảy ra vào tuần trước. Ông có thể thuyết phục những người ủng hộ bằng cách áp dụng “chiến lược kiên nhẫn”. Điều này đồng nghĩa vì hoàn cảnh, Hezbollah cần tạm thời kiềm chế và không phản ứng mạnh như một cách bảo vệ Lebanon trước tiên, sau đó âm thầm cho một cuộc chiến khác trong tương lai. Dù vậy, động thái nhượng bộ như vậy cũng không dễ dàng gì.

Trong khi đó, Israel lại đang nắm trong tay nhiều thông tin nội bộ của nhóm chiến binh này hơn so với những gì họ tuyên bố trước công chúng. Họ có thể đánh giá rằng ông Nasrallah cuối cùng sẽ phải lùi bước, vì điểm yếu của Hezbollah đã bị phơi bày, hoặc vị thủ lĩnh đang bị dồn vào chân tường và sẽ oanh tạc Israel bằng tên lửa. Khi đó, nếu xung đột lan rộng, Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu sẽ có cái cớ để bấu víu rằng Hezbollah là bên bắt đầu trước.

Xung đột liệu sẽ dừng lại nếu có bên chiến thắng?

Tuần qua là một thảm họa về mặt quân sự với Hezbollah. Israel có thể tự tin tiếp tục tấn công mạnh mẽ vào Hezbollah, khi đối thủ không thể phản công thực sự.

Hezbollah chắc chắn có tiềm lực bắn thêm tên lửa, nhưng họ không có nguồn cung vô tận. Liệu vị thủ lĩnh có nghĩ đây là thời điểm để bắn mạnh hơn nữa, hay các đồng minh của nhóm ở Iran đang muốn ông đợi đến một thời điểm khác?

Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu. Ảnh: New York Times.

Nếu Hezbollah tự nguyện rút lui, thì bạo lực vẫn có thể tiếp diễn, khi Israel vẫn tấn công hết mục tiêu này đến mục tiêu khác bằng lực lượng không quân vượt trội, mà không phải quá lo lắng Hezbollah sẽ gây tổn thất lớn cho các khu dân cư.

Việc dân thường Lebanon phải hứng chịu bạo lực từ Israel sẽ là con dao hai lưỡi: Nó làm hạ nhiệt cảm giác thù địch sẵn có với Israel, và kích động sự bất mãn với Hezbollah.

Có lẽ ông Netanyahu - người đưa ra các ý tưởng quân sự trong năm qua - nghĩ rằng ông có thể tấn công Hezbollah đến mức họ suy kiệt. Israel có thể gây ra rất nhiều thiệt hại, thay đổi hoàn toàn Hezbollah.

Tuy nhiên, xung đột chưa bao giờ chỉ dừng lại ở đó.

Hezbollah sẽ gây dựng lại, vì mục tiêu của họ dựa trên một địa điểm và người cụ thể: Lebanon và người Shia. Bài học mà phương Tây từ từ thấu hiểu ở Afghanistan có thể áp dụng tại đây. Sau khi tiêu diệt vô số chỉ huy cấp trung trong các cuộc không kích, trên bàn đàm phán sẽ chỉ còn lại những cá nhân mang trong mình sự tức giận và cực đoan.

Israel đang phô trương sự cứng rắn và có thể phải trả giá khi nhắm mắt làm ngơ trước thương vong của dân thường. Con đường phía trước với nước này vẫn mịt mù.

Nội các chiến tranh của Israel có thể không mấy quan tâm đến việc Hezbollah nhượng bộ hay tiếp tục tấn công. Tuy nhiên, những gì xảy ra trong quá khứ ở khu vực Trung Đông đã cho thấy bạo lực sẽ quay trở lại với bên khơi mào, thường theo cách bất ngờ và nghiêm trọng hơn, trong những thập niên tới.

Israel không kích Hezbollah dữ dội Bộ Y tế Lebanon ngày 23/9 cho biết ít nhất 492 người thiệt mạng và 1.645 người bị thương sau làn sóng không kích mới của Israel nhắm vào 1.300 mục tiêu của Hezbollah.

Phương Linh