Toàn cảnh 100 ngày cầm quyền của Tổng thống Mỹ Donald Trump

Ban hành hàng loạt chính sách kinh tế

Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 2/4 đã công bố quyết định áp thuế đối ứng, dao động từ 10% đến 49%, đối với hàng hóa nhập khẩu vào nền kinh tế lớn nhất thế giới. Ảnh: Reuters/TTXVN

Theo trang wtsp.com ngày 27/4, ông Trump đã cố gắng uốn nắn nền kinh tế Mỹ theo ý mình, nhưng có một lực lượng không dễ bị khuất phục, đó là thị trường tài chính.

Ông Trump nói rằng kết quả của các mức thuế mà ông áp dụng sẽ cuối cùng trở nên “đẹp đẽ”. Tuy nhiên, cho đến nay, đây là ba tháng khó khăn khi niềm tin tiêu dùng bị giảm sút, thị trường chứng khoán dao động mạnh và các nhà đầu tư mất niềm tin vào tính khả thi của các chính sách của ông. Thời điểm này đã trở thành thời kỳ lo âu thay vì thời kỳ vàng son thịnh vượng mà ông hứa hẹn.

Ông Trump đã thành công trong tái cấu trúc nền kinh tế thông qua quyền lực hành pháp. Ông đã áp thuế trị giá hàng trăm tỷ đô la lên hai đối tác thương mại lớn nhất của Mỹ là Mexico và Canada. Hàng hóa Trung Quốc đang bị đánh thuế tổng cộng 145%.

Các biện pháp thuế quan này đã làm gia tăng căng thẳng với Liên minh châu Âu (EU) và khiến Nhật Bản và Hàn Quốc vội vã đàm phán. Mặc dù có bằng chứng rõ ràng về sự vượt trội kinh tế của Mỹ, nhưng ông Trump lại tuyên bố rằng Mỹ đã bị lợi dụng về thương mại.

Tổng thống Trump nói rằng các mức thuế của ông sẽ tạo ra công việc trong các nhà máy trong nước, chi trả cho kế hoạch cắt giảm thuế thu nhập có thể vượt 5.000 tỷ USD trong 10 năm, bù cho 36.000 tỷ USD nợ quốc gia và cũng làm đòn bẩy để thương lượng lại các điều khoản thương mại có lợi cho Mỹ. Tuy nhiên, các mức thuế của ông có thể giảm thu nhập khả dụng của một hộ gia đình trung bình khoảng 4.900 USD.

Ông Trump đã sử dụng văn phòng của mình để đưa ra các thông báo đầu tư, nhưng cho đến nay, chúng chưa có tác động lớn đến nền kinh tế.

Bộ trưởng Thương mại Mỹ Howard Lutnick đã nói rằng ông Trump sẽ hoàn toàn chịu trách nhiệm về nền kinh tế trong ba tháng cuối năm nay, khi các chính sách của chính quyền đã hoàn toàn được triển khai.

Cải tổ bộ máy chính quyền Mỹ

Tỷ phú Elon Musk phát biểu tại New York, Mỹ. Ảnh: ANI/TTXVN

Tổng thống Trump cam kết sẽ đối phó với tình trạng lãng phí, gian lận và lạm dụng trong chính phủ. Ông đã chỉ định tỷ phú Elon Musk dẫn dắt nỗ lực này.

Tỷ phú Musk đã biến kế hoạch của mình về một Ban Hiệu quả Chính phủ (DOGE) thành một trong những phần gây tranh cãi và có tác động nhất trong 100 ngày đầu tiên của ông Trump.

Nhà tỷ phú này tiếp cận công việc với một phương châm của ông trùm công nghệ: phá vỡ mọi thứ, rồi xem xét những gì cần sửa chữa. Các cuộc sa thải diễn ra rộng rãi và không phân biệt. Các chương trình bị loại bỏ mà không có phân tích kỹ lưỡng.

Đội ngũ của ông Musk đã truy cập các cơ sở dữ liệu nhạy cảm và đào sâu vào các bộ phận ít được biết đến, chịu trách nhiệm quản lý lực lượng lao động chính phủ và tài sản liên bang.

Đảng Cộng hòa từ lâu đã muốn thu hẹp bộ máy quan liêu, nhưng ngay cả những nhân vật kỳ cựu trong các cuộc chiến ngân sách ở Mỹ cũng đã bị sốc trước tốc độ và quyết liệt trong công việc của ông Musk.

Ông Musk khó có thể hoàn thành các mục tiêu quy mô lớn của mình. Kế hoạch cắt giảm 1.000 tỷ USD ngân sách đã bị giảm xuống còn 150 tỷ USD.

Ông Trump và ông Musk khen ngợi lẫn nhau hết lời, nhưng thời gian của ông Musk trong chính quyền là có hạn và ông Trump đã bắt đầu nói về công việc của tỷ phú Musk ở thì quá khứ.

Trục xuất hàng loạt người di cư

Người di cư từ Mexico chờ lên xe buýt để được trung chuyển khỏi bang Texas, Mỹ. Ảnh tư liệu: AFP/TTXVN

Kiên quyết đối phó với di cư bất hợp pháp là khẩu hiệu trong chiến dịch tranh cử của ông Trump và đây là vấn đề ông nhận được sự ủng hộ mạnh mẽ nhất.

Ông đã thực hiện những chính sách di cư cứng rắn nhất trong lịch sử quốc gia, ngay cả khi những cuộc trục xuất hàng loạt mà ông hứa hẹn vẫn chưa thành hiện thực.

Ông Trump đã viện dẫn Đạo luật Kẻ thù Nước ngoài năm 1798 để trục xuất người nhập cư, đưa hàng trăm người bị cáo buộc là thành viên băng đảng Venezuela vào một nhà tù khổng lồ ở El Salvador, trái với lệnh của tòa án.

Chính quyền của ông đã từ chối tuân thủ lệnh của Tòa án Tối cao về việc đưa một người dân ở Maryland là Kilmar Abrego Garcia về Mỹ sau khi ông này bị trục xuất nhầm đến El Salvador.

Ông Trump đã điều quân đến biên giới Mỹ - Mexico và tạm thời trục xuất người nhập cư bằng các chuyến bay quân sự. Ông tuyên bố các băng đảng là tổ chức khủng bố nước ngoài và cấm người di cư đến biên giới phía Nam xin tị nạn tại Mỹ. Các quan chức đã biến một ứng dụng thời Tổng thống Joe Biden có tên CBP One thành một cơ chế khuyến khích người nhập cư tự rời Mỹ.

Chính quyền đã cam kết chấm dứt quyền công dân theo nơi sinh cho những người sinh ra ở Mỹ, trong khi đề xuất “thẻ vàng” để người nước ngoài mua quyền công dân Mỹ với giá 5 triệu USD.

Các quan chức Mỹ cũng đã tìm cách trục xuất người nhập cư từ nhiều quốc gia đã được cấp tình trạng pháp lý tạm thời. Họ đã hủy bỏ số an sinh xã hội mà một số người đã được cấp hợp pháp, chuyển họ vào danh sách những người đã chết.

Một cuộc khảo sát của Trung tâm Nghiên cứu Công vụ NORC và hãng tin AP cho thấy 46% người trưởng thành Mỹ tán thành cách xử lý vấn đề di cư của ông Trump, trong khi khoảng một nửa cho rằng ông đã “đi quá xa” khi trục xuất người nhập cư sống bất hợp pháp tại Mỹ.

Ra nhiều quyết sách về ngoại giao và quan hệ quốc tế

Tổng thống Mỹ Donald Trump (phải) và Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky tại Nhà Trắng, ngày 28/2/2025. Ảnh: AP/TTXVN

Tổng thống Trump đã bác bỏ trật tự thế giới sau Chiến tranh Thế giới thứ hai, điều đã hình thành nền tảng cho sự ổn định và an ninh toàn cầu.

Ông đã từ chối các liên minh lâu dài và ngụ ý sẽ giảm hiện diện của quân đội Mỹ tại châu Âu. Các đồng minh lâu năm như Đức và Pháp đã nói rằng họ không còn có thể phụ thuộc vào Mỹ nữa.

Ông Trump cũng đã cam kết kết thúc nhanh chóng các cuộc xung đột ở Ukraine và Gaza, nhưng cho đến nay, hiệu quả còn hạn chế.

Ông đã chỉ trích công khai Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky khi ông tới thăm Nhà Trắng. Ông Trump đã nhiều lần nói rằng Ukraine là nước khởi xướng xung đột với Nga.

Các hành động của ông đã khiến các đồng minh ở châu Âu, cùng với Canada, Nhật Bản và Hàn Quốc, nghi ngờ vào sự phụ thuộc vào Mỹ và liệu các cam kết lâu dài có còn hiệu lực hay không.

Ông Trump đã chỉ đạo Ngoại trưởng Marco Rubio cắt giảm mạnh mẽ về nhân sự và chương trình tại Bộ Ngoại giao. Ngoại trưởng Rubio đã thực hiện theo chỉ đạo và cho rằng một số người trong bộ này đã đi theo hướng cực đoan.

Tổng thống Trump cũng đã làm đảo lộn các tổ chức đa phương khác. Ông đã ngay lập tức rút Mỹ khỏi Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), hủy bỏ tham gia vào Hiệp định Khí hậu Paris về biến đổi khí hậu và có hành động phản đối Tòa án Hình sự Quốc tế.

Ông đã đóng cửa Cơ quan Phát triển Quốc tế Mỹ (USAID), tổ chức lâu nay được coi là một công cụ hiệu quả để cung cấp viện trợ nhân đạo và xây dựng lòng tin.

Cùng lúc đó, ông đã nhiều lần kêu gọi Mỹ mua đảo Greenland của Đan Mạch, kiểm soát lại quyền kiểm soát Kênh đào Panama và biến Canada thành tiểu bang thứ 51 của Mỹ.

Tỷ lệ ủng hộ sau 100 ngày

Tổng thống Mỹ Donald Trump phát biểu tại cuộc họp báo ở Nhà Trắng, Washington, D.C. Ảnh: THX/TTXVN

Vào ngày thứ 100 của nhiệm kỳ thứ hai, ông Trump có tỷ lệ ủng hộ thấp nhất so với bất kỳ tổng thống Mỹ nào trong 80 năm qua.

Theo một cuộc khảo sát mới của ABC/Washington Post do Langer Research Associates thực hiện với sự hỗ trợ của Ipsos, được hãng thông tấn nhà nước Ukraine (Ukrinform) đưa tin hôm 27/4, tỷ lệ ủng hộ công việc của ông Trump đã giảm từ 45% vào tháng 2 xuống còn 39% hiện nay. Con số này gần tương đương với mức trung bình (40%) của ông Trump trong nhiệm kỳ đầu tiên. Mức độ ủng hộ hiện tại của ông Trump là thấp nhất sau 100 ngày nhậm chức kể từ thời Tổng thống Harry Truman.

Cụ thể, 39% người tham gia khảo sát cho biết họ ủng hộ hiệu suất làm việc của ông Trump với tư cách là tổng thống, trong khi 55% bày tỏ không đồng tình.

Ở một khía cạnh khác, 83% cử tri đảng Cộng hòa cho biết họ ủng hộ công việc của ông Trump, trong khi 93% cử tri Dân chủ và 60% những người độc lập cho biết họ không ủng hộ.

Trong số những người đã bỏ phiếu cho ông Trump vào tháng 11/2024, chỉ 6% hối tiếc về quyết định đó, trong khi 94% khẳng định đó là lựa chọn đúng đắn.

Điều đáng lo ngại nhất đối với ông Trump là mức độ bi quan về nền kinh tế khi có tới 72% người tham gia khảo sát tin rằng chính sách kinh tế của ông Trump rất có khả năng hoặc phần nào có khả năng gây ra suy thoái kinh tế trong ngắn hạn. Ngoài ra, 73% cho rằng nền kinh tế đang ở tình trạng tồi tệ và 53% cho rằng tình hình kinh tế đã xấu đi kể từ khi ông Trump nhậm chức.

Về vấn đề thuế quan toàn cầu, 64% người tham gia khảo sát cho biết họ không đồng tình với việc áp dụng thuế; đối với nền kinh tế nói chung và quan hệ của Mỹ với các quốc gia khác, 61% cho biết họ không đồng tình.

Ngoài ra, 49% so với 34% người tham gia khảo sát cho rằng ông Trump đã làm suy yếu thay vì củng cố vai trò lãnh đạo của Mỹ trên thế giới. Mặc dù đây vẫn là một chỉ số tiêu cực, nhưng kết quả này vẫn tốt hơn kết quả của người tiền nhiệm Joe Biden (48%, 23%) về cùng chủ đề vào năm 2022.

Thùy Dương/Báo Tin tức và Dân tộc