Tỉnh táo trước 'đề xuất hồ đồ' trưng cầu ý dân về sáp nhập tỉnh

Kèm theo “đề xuất” này, liên quan đến việc sáp nhập tỉnh còn là những bình luận sặc mùi chống phá, kiểu như “việc của dân sao chính quyền cứ ôm lấy”, “liệu có thiếu dân chủ”. Những luận điệu này còn tuyệt đối hóa đến mức cực đoan việc trưng cầu ý dân, coi đây là thứ công cụ vạn năng, là cây đũa thần để quản lý.

Phụ họa cho những luận điệu này, không ít tài khoản mạng xã hội đưa ra những bình luận gây chia rẽ, kỳ thị vùng miền, địa phương. Một số đối tượng tung những bình luận này đã bị xử lý.

Có thể thấy gì về động cơ, những “đề xuất” này đang được các thế lực thù địch tung ra để tranh thủ “chọc gậy bánh xe” và xa hơn là chống phá Đảng, Nhà nước, chia rẽ Đảng, Nhà nước và Nhân dân.

Pháp luật Việt Nam đã quy định rõ về trưng cầu ý dân

Trên thế giới, việc trưng cầu ý dân được xem là một cuộc bỏ phiếu trực tiếp, trong đó toàn bộ các cử tri được yêu cầu chấp nhận hay phủ quyết một đề xuất đặc biệt liên quan đến các chủ trương lớn hay đơn giản chỉ là một chính sách riêng của Chính phủ. Ở đây nội dung, cách thức tiến hành phụ thuộc vào thể chế chính trị của các quốc gia tiến hành việc trưng cầu. Cùng đó quy định phạm vi trưng cầu ý dân ở cấp nào là phụ thuộc vào điều kiện chính trị, xã hội, kinh tế của mỗi nước.

Như vậy có thể thấy rõ một điều là không thể có một kịch bản chung về áp dụng hoạt động trưng cầu ý dân. Cũng như càng không thể coi đây là công cụ mang tính rập khuôn cho mọi quốc gia.

Ở Việt Nam, theo Điều 70 của Hiến pháp năm 2013, Quốc hội là cơ quan có quyền quyết định trưng cầu ý dân. Điều 74 Hiến pháp năm 2013 quy định Ủy ban Thường vụ Quốc hội là cơ quan tổ chức trưng cầu ý dân theo quyết định của Quốc hội.

Cụ thể hóa các quy định của Hiến pháp năm 2013, Quốc hội khóa XIII đã ban hành Luật Trưng cầu ý dân (Luật số: 96/2015/QH13). Theo đó Điều 3 của Luật nêu rõ, trưng cầu ý dân là việc Nhà nước tổ chức để cử tri cả nước trực tiếp biểu quyết bằng hình thức bỏ phiếu quyết định những vấn đề quan trọng của đất nước theo quy định của Luật này.

Các vấn đề trưng cầu ý dân được quy định tại điều 6 của Luật. Theo đó, Quốc hội xem xét, quyết định trưng cầu ý dân về các vấn đề: Toàn văn Hiến pháp hoặc một số nội dung quan trọng của Hiến pháp; vấn đề đặc biệt quan trọng về chủ quyền, lãnh thổ quốc gia, về quốc phòng, an ninh, đối ngoại có ảnh hưởng trực tiếp đến lợi ích của quốc gia; vấn đề đặc biệt quan trọng về kinh tế - xã hội có ảnh hưởng lớn đến sự phát triển của đất nước; vấn đề đặc biệt quan trọng khác của đất nước.

Như vậy có thể thấy rõ, pháp luật Việt Nam đã quy định hết sức rõ ràng thẩm quyền, quy trình, nội dung về trưng cầu dân ý. Việc tung luận điệu Việt Nam “không quan tâm đến việc trưng cầu ý dân” là hết sức hồ đồ, thậm chí là xằng bậy nhằm đánh tráo khái niệm, tạo dư địa để tiến hành các bước chống phá tiếp theo.

Về nội dung sáp nhập tỉnh nói riêng và đơn vị hành chính nói chung đã được quy định rõ tại Luật Tổ chức chính quyền địa phương qua các lần sửa đổi, bổ sung. Trong đó tại điều 10 của Luật Tổ chức chính quyền địa phương 2025 (Luật số: 65/2025/QH15, có hiệu lực từ 1/3/2025) đã quy định trình tự, thủ tục thành lập, giải thể, nhập, chia đơn vị hành chính, điều chỉnh địa giới và đổi tên đơn vị hành chính.

Pháp luật Việt Nam đã có những quy định rõ về điều chỉnh địa giới hành chính. Ảnh minh họa.

Theo đó Chính phủ tổ chức xây dựng đề án thành lập, giải thể, nhập, chia đơn vị hành chính, điều chỉnh địa giới và đổi tên đơn vị hành chính cấp tỉnh trình Quốc hội; Ủy ban nhân dân cấp tỉnh tổ chức xây dựng đề án thành lập, giải thể, nhập, chia đơn vị hành chính, điều chỉnh địa giới và đổi tên đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã trình Chính phủ để trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Cũng theo Điều 10, Đề án thành lập, giải thể, nhập, chia đơn vị hành chính, điều chỉnh địa giới và đổi tên đơn vị hành chính phải được lấy ý kiến Nhân dân ở những đơn vị hành chính cấp xã chịu ảnh hưởng trực tiếp. Ủy ban nhân dân cấp tỉnh chịu trách nhiệm tổ chức lấy ý kiến Nhân dân về chủ trương thành lập, giải thể, nhập, chia đơn vị hành chính, điều chỉnh địa giới và đổi tên đơn vị hành chính bằng các hình thức phù hợp theo quy định của Chính phủ.

Sau khi có kết quả lấy ý kiến Nhân dân, cơ quan xây dựng đề án có trách nhiệm hoàn thiện đề án và gửi Hội đồng nhân dân cấp tỉnh, cấp huyện, cấp xã ở các đơn vị hành chính có liên quan để xem xét, cho ý kiến về việc thành lập, giải thể, nhập, chia đơn vị hành chính, điều chỉnh địa giới và đổi tên đơn vị hành chính.

Như vậy có thể hoàn toàn đã rõ rằng, việc sáp nhập tỉnh cũng như điều chỉnh các vấn đề liên quan đến địa giới hành chính ở Việt Nam đã được pháp luật minh định một cách rõ ràng, rõ cả về quy trình tiến hành của các cơ quan chính quyền cùng sự tham gia lấy ý kiến của Nhân dân, đặc biệt là tại các địa phương chịu ảnh hưởng trực tiếp. Đó là điều không thể phủ nhận.

Càng không phải đợi đến, cần đến có những “đề xuất, gợi ý” về trưng cầu ý dân. Kịch bản của các luận điệu này, vẫn như thường thấy, là một khi thực tế không “đúng”, không hợp “khẩu vị” của các “đề xuất, gợi ý” đó, các thế lực thù địch, phản động lập tức quay ra xuyên tạc bất chấp thực tế Việt Nam cũng như tung các luận điệu nhằm gây chia rẽ Đảng, Nhà nước, Nhân dân Việt Nam.

Bác bỏ luận điệu sai trái

Còn về những luận điệu không “trưng cầu ý dân” là thiếu dân chủ, cần khẳng định, việc phát huy quyền làm chủ của Nhân dân, thực hiện dân chủ nhân dân là một thành tựu nổi bật của Việt Nam trong những năm qua.

Nhà nước Việt Nam là Nhà nước của Nhân dân, do Nhân dân, vì Nhân dân do Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo. Nhà nước đó có chức năng thể chế hóa quan điểm, chủ trương, đường lối của Đảng thành các văn bản quy phạm pháp luật đầy đủ và thống nhất. Nhân dân làm chủ thông qua các cơ quan đại diện và làm chủ trực tiếp qua cơ chế “dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, giám sát, dân thụ hưởng”.

Cần khẳng định, các quy định pháp luật cho phép thực hiện ngày càng tốt hơn dân chủ ở cơ sở cũng như chất lượng hoạt động dân chủ trực tiếp. Cùng đó việc tổ chức hoạt động lấy ý kiến Nhân dân cũng như hoạt động phản biện xã hội có hệ thống, chặt chẽ đã mang lại kết quả tích cực, phát huy và mở rộng dân chủ, đạt đồng thuận xã hội với các chủ trương của Đảng và Nhà nước.

Thực tế đó hoàn toàn bác bỏ luận điệu “không trưng cầu ý dân về sáp nhập tỉnh là không có dân chủ”.

Việc tung những luận điệu như vậy trên thực tế còn là sự can thiệp có chủ ý vào công việc nội bộ của Việt Nam, tiếp tục những mưu đồ đen tối của những thế lực không muốn thấy một nước Việt Nam ổn định và phát triển thịnh vượng.

Việc sáp nhập tỉnh cũng như điều chỉnh các vấn đề liên quan đến địa giới hành chính ở Việt Nam đã được pháp luật minh định một cách rõ ràng, rõ cả về quy trình tiến hành của các cơ quan chính quyền cùng sự tham gia lấy ý kiến của Nhân dân, đặc biệt là tại các địa phương chịu ảnh hưởng trực tiếp.

Quang Lộc