Tinh chỉnh chính sách liệu có tạo bước đột phá trong lĩnh vực giáo dục?

Tiếp thu đa chiều, cân nhắc kỹ lưỡng

Dự thảo Luật Nhà giáo đã nhận được sự quan tâm sâu sắc từ các đại biểu Quốc hội, với hàng loạt ý kiến mong muốn văn bản này được hoàn thiện để trở nên cụ thể, chi tiết, thực tế, khả thi, mạnh mẽ, bao quát, công bằng và bình đẳng hơn. Nhiều đại biểu đề xuất bổ sung, làm rõ các nội dung và khuyến nghị cần mạnh dạn hơn trong việc xây dựng quy định. Tuy nhiên, ý kiến của đại biểu Lê Xuân Thân đề nghị giảm bớt số lượng điều khoản đã tạo điểm nhấn đáng chú ý trong phiên thảo luận.

Giải trình làm rõ kiến nghị của các đại biểu, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn, đại diện Ban soạn thảo, nhấn mạnh rằng, dự thảo đã trải qua quá trình xây dựng cẩn trọng. Từ 96 điều khoản ban đầu, dự thảo được tinh giản xuống còn 46 điều, tuân thủ tinh thần chỉ quy định những nội dung thuộc thẩm quyền của Quốc hội, để lại các vấn đề chi tiết cho Chính phủ hướng dẫn. Sự cắt giảm này thể hiện sự phối hợp chặt chẽ với Ủy ban Văn hóa và Xã hội, nhằm tạo ra một văn bản pháp luật gọn gàng, tránh chồng chéo. Đối với đề xuất giảm thêm điều khoản, Ban soạn thảo kêu gọi các đại biểu cân nhắc kỹ lưỡng, nhưng cam kết sẽ tiếp tục nghiên cứu ý kiến của đại biểu Lê Xuân Thân và các đề xuất khác để đảm bảo chất lượng dự thảo.

Các ý kiến mong muốn dự thảo cụ thể và chi tiết hơn sẽ được xem xét để đưa vào các nghị định, thông tư và văn bản hướng dẫn sau khi luật được thông qua. Ban soạn thảo đánh giá rằng nhiều nội dung chi tiết phù hợp hơn khi quy định trong các văn bản dưới luật, đảm bảo tính linh hoạt và khả thi trong triển khai. Cách tiếp cận này thể hiện sự cẩn trọng và nỗ lực cân bằng giữa yêu cầu lập pháp và thực tiễn giáo dục.

Tại phiên thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh ghi nhận sự đồng thuận cao từ các đại biểu, với 25 ý kiến phát biểu trực tiếp, 2 ý kiến tranh luận và 2 ý kiến gửi bằng văn bản. Các ý kiến mang tính xây dựng với lập luận sâu sắc, ngắn gọn, dựa trên cơ sở thực tiễn. Không khí thảo luận dân chủ, sôi nổi và tâm huyết đã tạo nền tảng vững chắc để Ban soạn thảo và cơ quan thẩm tra tiếp tục hoàn thiện dự thảo, cả về nội dung lẫn kỹ thuật lập pháp.

Tuyển dụng linh hoạt, hỗ trợ công bằng

Chính sách tuyển dụng giáo viên là tâm điểm thảo luận. Dự thảo quy định cơ quan quản lý giáo dục chủ trì tuyển dụng giáo viên cho các cơ sở giáo dục công lập, nhằm mở rộng phạm vi tuyển dụng, tránh tình trạng giáo viên phải thi tuyển ở nhiều nơi nếu không đạt ở một cơ sở. Quy định này giúp tối ưu hóa việc sử dụng biên chế trong phạm vi cấp tỉnh, đồng thời tạo điều kiện để các sở giáo dục tổ chức hội đồng tuyển dụng, xây dựng đề thi và các nội dung liên quan một cách hiệu quả hơn so với các hội đồng quy mô nhỏ tại từng trường.

Để đáp ứng tinh thần phân cấp và phân quyền, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn nhấn mạnh rằng, nơi sử dụng lao động nên có quyền tuyển dụng. Tuy nhiên, điều này khó áp dụng cho các cơ sở giáo dục mầm non và tiểu học, nơi số lượng giáo viên hạn chế và việc tổ chức hội đồng tuyển dụng theo tiêu chuẩn viên chức gặp nhiều thách thức. Do đó, dự thảo cho phép phân cấp tuyển dụng cho các cơ sở giáo dục đủ điều kiện, như các trường trung học phổ thông, tạo sự linh hoạt cho cả cơ quan quản lý giáo dục và các trường học.

Về phạm vi điều chỉnh, dự thảo làm rõ rằng Luật Nhà giáo chỉ áp dụng cho những người làm nghề nhà giáo chuyên nghiệp, đạt chuẩn theo quy định. Các đối tượng khác, như nhân viên trường học hoặc người tham gia hoạt động giáo dục, sẽ được điều chỉnh bởi Luật Giáo dục hoặc các văn bản pháp luật liên quan. Ban soạn thảo đồng tình với ý kiến cần huy động các cá nhân có kinh nghiệm, kỹ năng và chuyên môn tham gia hướng dẫn thực hành cho học sinh, sinh viên tại các doanh nghiệp hoặc xưởng thực hành, nhưng khẳng định họ không thuộc phạm vi của Luật Nhà giáo. Quy định này giúp xác định rõ đối tượng thụ hưởng, tránh nhầm lẫn trong áp dụng luật.

Chính sách hỗ trợ nhà giáo cũng được thảo luận sôi nổi. Một số ý kiến đề nghị không khuyến khích các địa phương ban hành thêm chính sách hỗ trợ để đảm bảo công bằng, đặc biệt cho các tỉnh vùng sâu, vùng xa. Ban soạn thảo cho rằng, các địa phương có điều kiện, như Thành phố Hồ Chí Minh, nên được khuyến khích sử dụng nguồn lực để hỗ trợ giáo viên, qua đó cải thiện đời sống và giảm tình trạng nghỉ việc. Tuy nhiên, công bằng không đồng nghĩa với việc tất cả đều khó khăn như nhau. Nhà nước cần tiếp tục ưu tiên chính sách cho giáo viên ở các vùng đồng bào dân tộc thiểu số và khu vực khó khăn, nơi đã có nhiều chính sách hỗ trợ nhưng vẫn cần bổ sung thêm để thu hút nhân tài.

Các ý kiến góp ý về kỹ thuật lập pháp và nội dung chi tiết sẽ được Ban soan thảo phối hợp với Ủy ban Văn hóa và Xã hội để điều chỉnh trước khi Quốc hội thông qua. Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cũng lưu ý rằng, dự thảo Luật Nhà giáo nằm trong hệ thống cải cách pháp luật giáo dục, với việc sửa đổi đồng bộ các luật như Luật Giáo dục, Luật Giáo dục đại học và Luật Giáo dục nghề nghiệp. Những nội dung thảo luận hôm nay sẽ được tiếp tục xem xét trong các dự án luật này, đảm bảo tính đồng bộ và toàn diện.

Dương Công Chiến