Tình báo Israel thu giữ 2.500 tài liệu mật của Syria liên quan đến điệp viên lừng danh Eli Cohen

Tài liệu mà Mossad thu được từ Syria về điệp viên Eli Cohen. Ảnh: Văn phòng Báo chí chính phủ Israel (GOP).

Theo thông cáo của Mossad, các tài liệu này được chính quyền Syria lưu trữ tại một địa điểm tuyệt mật, được bảo vệ nghiêm ngặt. Sau khi chế độ của Tổng thống Assad Al Assad bị sụp đổ vào các ngày 7-8/12/2023, Mossad mới có thể xác định vị trí và lên kế hoạch tiếp cận số tài liệu nói trên.

Bên trong kho tài liệu, Mossad phát hiện nhiều vật dụng cá nhân của Eli Cohen bao gồm: hộ chiếu giả do Mossad cấp, chìa khóa căn hộ nơi ông từng sống, cùng các bức điện tín và nhiệm vụ được giao từ cơ quan tình báo Israel.

Video các hồ sơ tài liệu mà Mossad thu được từ Syria về điệp viên Eli Cohen. Nguồn: Văn phòng Báo chí chính phủ Israel (GOP).

Đặc biệt, một bản gốc di chúc và thông điệp cuối cùng do Eli Cohen viết trước khi bị hành quyết cũng được tìm thấy – tài liệu mà trước đó công chúng chỉ biết đến qua bản sao nội dung.

Các tài liệu còn ghi lại hoạt động theo dõi của tình báo Syria đối với Cohen, trong thời gian ông có các cuộc gặp cấp cao với nhiều quan chức hàng đầu của Syria. Ngoài ra, còn có các băng cassette ghi âm liên quan đến các hoạt động tình báo của ông.

Đáng chú ý, hồ sơ cũng bao gồm thông tin chi tiết về chiến dịch vận động quốc tế mà vợ ông, bà Nadia Cohen, từng thực hiện nhằm kêu gọi các nhà lãnh đạo thế giới – bao gồm cả giới chức Syria – tha mạng cho chồng mình.

Tài liệu mà Mossad thu được từ Syria về điệp viên Eli Cohen. Ảnh: Văn phòng Báo chí chính phủ Israel (GOP).

Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu và Giám đốc Mossad David Barnea đã có cuộc gặp với bà Nadia Cohen để cập nhật về phát hiện mới, đồng thời tái khẳng định cam kết sẽ tiếp tục tìm kiếm hài cốt của Eli Cohen – điều đến nay vẫn chưa thực hiện được, dù toàn bộ hồ sơ tình báo Syria về ông đã nằm trong tay Mossad. Lý do vì sao hài cốt chưa được tìm thấy vẫn là một ẩn số. Những tiết lộ mới được công bố đúng dịp kỷ niệm 60 năm ngày mất của Eli Cohen.

Eli Cohen bị bắt như thế nào?

Vào tháng 12/2022, Mossad lần đầu công bố chi tiết về cách Eli Cohen bị bắt vào năm 1965. Theo Giám đốc David Barnea, bức điện cuối cùng mà Cohen gửi về trụ sở vào ngày 19/1/1965 đã bị tình báo Syria đánh chặn.

Trong điện, Eli Cohen thông báo rằng Tổng thống Syria khi đó, Amin al-Hafez, đã triệu tập cuộc họp khẩn với bộ chỉ huy quân đội vào lúc 17h – chỉ vài giờ trước khi ông bị bắt giữ.

Từ lâu đã tồn tại tranh cãi về việc liệu Cohen có bị bắt do áp lực từ Mossad khiến ông phải gửi quá nhiều thông tin, hay do chính ông quá mạo hiểm trong hoạt động tình báo. Tuy nhiên, Barnea khẳng định: “Không ai phải chịu trách nhiệm. Đôi khi, ngay cả điệp viên xuất sắc nhất – và Eli Cohen là một huyền thoại – cũng có thể bị bắt bởi hệ thống phản gián kiên trì của đối phương”.

Tài liệu mà Mossad thu được từ Syria về điệp viên Eli Cohen. Ảnh: Văn phòng Báo chí chính phủ Israel (GOP).

Cohen từng được huấn luyện kỹ lưỡng và sống tại Argentina để xây dựng vỏ bọc là một doanh nhân gốc Syria. Trong thời gian hoạt động ở Damascus, ông kết thân với nhiều quan chức cấp cao, tổ chức tiệc xa hoa.... Tất cả là nhằm thu thập thông tin tình báo.

Dù có những ý kiến trái chiều trong giới sử học, nhiều người cho rằng thông tin mà Cohen cung cấp đã góp phần quan trọng vào chiến thắng vang dội của Israel trong cuộc Chiến tranh Sáu ngày năm 1967. Tuy nhiên, kể từ sau cuộc đảo chính nội bộ năm 1963, một số quan chức Syria đã bắt đầu nghi ngờ về ông. Đồng thời, Syria khi đó cũng tiếp nhận thiết bị mới do Liên Xô cung cấp, có khả năng phát hiện tín hiệu phát sóng bí mật – yếu tố được cho là góp phần dẫn đến việc Cohen bị lộ.

Bất chấp những tiết lộ mới từ Mossad, tranh cãi quanh việc Cohen có thực sự muốn quay trở lại Syria vào năm 1964 vẫn còn bỏ ngỏ – thời điểm mà ông cuối cùng đã bị bắt.

Thanh Bình (P/v TTXVN tại Israel)