Tiểu đoàn Bộ binh 501 chiến đấu và trưởng thành

Chiến sĩ trẻ Tiểu đoàn Bộ binh 501 trong lễ tuyên thệ chiến sĩ mới. Ảnh: HỮU HIỆP

Khi mới tành lập, Tiểu đoàn Bộ binh 501 có 02 Tiểu đội chiến đấu là Tiểu đội 1 và Tiểu đội 2, cùng 01 Tổ Trinh sát và 01 Tổ Quân y. Mỗi cán bộ, chiến sĩ của Tiểu đoàn được đặt tên mới tương ứng với khẩu hiệu hành động.

Các chiến sĩ Tổ Trinh sát được đặt tên là “Phải - Sinh - Tử - Bất - Ly”; chiến sĩ Tổ Quân y có tên “Tận - Tụy - Phục - Vụ”. Trong khi đó, cán bộ, chiến sĩ Tiểu đội Bộ binh 1 có tên là “Quyết - Tâm - Chiến - Đấu - Thực - Hiện - Dân - Cày - Có - Ruộng”; cán bộ, chiến sĩ Tiểu đội Bộ binh 2 được đặt tên “Tích - Cực - Tiến - Lên - Xây - Dựng - Xã - Hội - Chủ - Nghĩa”. Đến tháng 7/1959, Tiểu đội 3 và Tiểu đội 4 tiếp tục được thành lập và từng cán bộ, chiến sĩ cũng có tên được ghép thành khẩu hiệu “Hòa - Bình - Thống - Nhất - Độc - Lập - Dân - Chủ - Giàu - Mạnh” và “Phát - Hỏa - Xung - Phong - Để - Giải - Quyết - Trận - Địa - Nhanh”. Trong quá trình chiến đấu, Tiểu đoàn Bộ binh 501 không ngừng xây dựng, củng cố lực lượng, hoàn chỉnh về tổ chức, biên chế. Đến 06/1964, Ban Chỉ huy Tỉnh đội Trà Vinh (Bộ CHQS tỉnh ngày nay) khi đó tổ chức thành lập Tiểu đoàn Bộ binh 501 hoàn chỉnh với 03 Đại đội Bộ binh C501a, C501b và C501c, lấy phiên hiệu là Tiểu đoàn Bộ binh 501 cho đến ngày nay.

Tiểu đoàn Bộ binh 501 gắn liền với những chặng đường lịch sử chiến đấu gian khổ, hy sinh và chiến thắng vẻ vang trên quê hương Trà Vinh giàu truyền thống cách mạng. Từ khi thành lập đến khi miền Nam được giải phóng, thống nhất đất nước, Tiểu đoàn Bộ binh 501 đã tham gia chiến đấu trên 600 trận đánh lớn nhỏ. Trong đó, phải kể đến trận phục kích đoạn giáp ranh 02 xã Châu Điền và Phong Phú, huyện Cầu Kè, tháng 10/1964. Đại đội Bộ binh 501 và Đại đội Đặc công 513 đưa quân bố trí phục kích trên đoạn giáp ranh xã Châu Điền và xã Phong Thạnh, huyện Cầu Kè. Tiểu đoàn địch hành quân bằng xe GMC từ Chi khu Cầu Kè lọt vào ổ phục kích của bộ đội, chiếc xe đi đầu bị Đại đội Đặc công 513 đánh nổ tiêu diệt. Trận chiến đấu kéo dài từ lúc 09 giờ đến 12 giờ, địch bị thiệt hại nặng nề phải rút quân. Ta tiêu diệt 01 đại đội địch, bắn rơi một máy bay khu trục, đánh tan xác 03 xe GMC, thu hơn 20 súng.

Ấp La Ghi, xã Long Vĩnh, địa phương nơi thành lập Tiểu đoàn Bộ binh 501.

Từ tháng 10 - 11/1964, thực hiện chủ trương đẩy mạnh phá ấp chiến lược, tiêu diệt đồn bót, mở rộng vùng giải phóng khu vực các xã, như: Long Hiệp, Đôn Châu, (huyện Trà Cú trước đây), Nhị Trường, Ngũ Lạc, (huyện Cầu Ngang trước đây). Nhận được chỉ đạo, Tiểu đoàn Bộ binh 501 phối thuộc cùng 01 Tiểu đoàn của Trung đoàn 25 Quân khu tiến công tiêu diệt Đồn Ba Cụm, xã Long Hiệp, thu toàn bộ vũ khí.

Ngoài ra, khi các Đại đội Bộ binh C501a, C501b và C501c được thành lập, tiểu đoàn có Ban Chỉ huy, quân số được tổ chức biên chế cơ bản đầy đủ, Tiểu đoàn Bộ binh 501 đã mở màng chiến dịch ven Sông Hậu. Lực lượng của Tiểu đoàn đã hỗ trợ đắc lực cho địa phương quân huyện Cầu Kè và lực lượng du kích địa phương giải phóng các xã trong huyện. Các lực lượng chủ lực địch đưa quân cứu viện thì bị bộ đội các lực lượng và du kích địa phương đánh bật.

Tuy mở một đợt hoạt động ngắn nhưng Tiểu đoàn Bộ binh 501 đã góp phần giải phóng hàng loạt ấp, xã tạo vùng giải phóng rộng lớn ven Sông Hậu, tạo thuận lợi cho cách mạng cơ động lực lượng, xây dựng căn cứ. Khí thế chiến thắng trên chiến trường các xã thuộc huyện Cầu Kè đã tạo thêm niềm tin, động lực cho các địa phương ở các huyện Cầu Ngang, Trà Cú vùng lên tự giải phóng. Lực lượng của Tiểu đoàn Bộ binh 501 còn là nòng cốt, chủ lực của tỉnh trong cuộc tổng công kích mùa Xuân Mậu Thân 1968 và trong cuộc Tổng tiến công, nổi dậy mùa Xuân năm 1975 giải phóng tỉnh Trà Vinh, góp phần giải phóng miền Nam thống nhất đất nước.

Đại tá Nguyễn Ngọc Giao, nguyên Phó Chỉ huy trưởng, Tham mưu trưởng Bộ CHQS tỉnh, Trưởng Ban Liên lạc Tiểu đoàn Bộ binh 501 cho biết, trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, Tiểu đoàn Bộ binh 501 là lực lượng nòng cốt của lực lượng vũ trang tỉnh Trà Vinh. Nhiều cán bộ, chiến sĩ đã tôi luyện, thử thách trong chiến đấu, huấn luyện, công tác, đã chứng tỏ được bản lĩnh chính trị vững vàng, lãnh đạo chỉ huy tài năng, gan dạ, sáng tạo, được cấp trên tin tưởng, quần chúng hết lòng tin yêu, che chở. Tiểu đoàn luôn nêu cao tinh thần “quyết chiến, quyết thắng”, “từ Nhân dân mà ra, vì Nhân dân mà chiến đấu” của Quân đội nhân dân Việt Nam anh hùng lập nên nhiều chiến công vang dội.

Trong giai đoạn hiện nay, Tiểu đoàn Bộ binh 501 là đơn vị chiến đấu của lực lượng vũ trang tỉnh, thực hiện nhiệm vụ xây dựng lực lượng, tổ chức huấn luyện, diễn tập, sẵn sàng chiến đấu; phòng, chống thiên tai, thực hiện nhiệm vụ huấn luyện chiến sĩ mới, tham gia thực hiện các phong trào hành động cách mạng của địa phương, như: công tác vận động quần chúng, xây dựng nông thôn mới…

Trung tá Nguyễn Phước Khôi, Chính trị viên Tiểu đoàn Bộ binh 501 cho biết, phát huy truyền thống anh hùng của Tiểu đoàn, từng cán bộ, chiến sĩ đều nỗ lực học tập, rèn luyện để có bản lĩnh chính trị vững vàng, có trình độ chuyên môn, nghiệp vụ giỏi, sẵn sàng chiến đấu cao, hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao để xứng đáng với truyền thống anh hùng của đơn vị.

Bài, ảnh: THANH NHÃ