Tiết kiệm nước trong nông nghiệp: Chiến lược ứng phó biến đổi khí hậu

Công nghệ tưới tiên tiến lan rộng trên đồng ruộng

Trước đây, phần lớn diện tích cây trồng ở Lâm Đồng được tưới theo phương thức truyền thống, tưới tràn hoặc phun mưa. Theo đánh giá của ngành nông nghiệp, các phương thức này gây thất thoát từ 30 - 40% lượng nước, đồng thời, làm rửa trôi phân bón, tăng chi phí và xói mòn đất. Những năm gần đây, người dân trên địa bàn tỉnh đã áp dụng các mô hình tưới nhỏ giọt, tưới tiên tiến kết hợp bón phân, tưới tự động điều khiển qua điện thoại.

Việc đầu tư công nghệ tưới tiết kiệm nước đang trở thành giải pháp chiến lược để bảo đảm sản xuất, thích ứng biến đổi khí hậu

Để chủ động nguồn nước tưới, anh Phan Viết Cường, ở xã Nhân Cơ đã đầu tư lắp đặt hệ thống tưới nhỏ giọt tự động cho hơn 500 cây sầu riêng monthong. Vườn của anh nằm trên mái đồi thoai thoải nên hệ thống được thiết kế phù hợp địa hình, có thể điều chỉnh van tưới cho từng khu vực, mỗi lần tưới được khoảng 1 ha.

Anh Cường chia sẻ, sầu riêng là cây trồng rất nhạy cảm với thời tiết, cần duy trì độ ẩm thường xuyên, nhất là giai đoạn ra hoa và nuôi quả. Nhờ hệ thống tưới nhỏ giọt kết hợp bón phân, thuốc qua đường nước, tôi vừa bảo đảm cây được cung cấp đủ dinh dưỡng, vừa giảm đáng kể chi phí và nhân công. Hiện, vườn sầu riêng của tôi đã được cấp mã vùng trồng xuất khẩu và đang sản xuất theo quy trình VietGAP.

Trên địa bàn tỉnh có nhiều nông dân đã mạnh dạn đầu tư hệ thống tưới tiết kiệm để nâng cao hiệu quả sản xuất. Chỉ với hệ thống ống dẫn nhỏ giọt, tưới tiên tiến, người trồng cà phê có thể tưới tới 1 ha trong 1 lần tưới, thay vì mất cả ngày như trước. Ở các vùng chuyên canh rau, hoa, ngày càng nhiều trang trại ứng dụng hệ thống tưới, bón phân tự động, giúp cây trồng phát triển đồng đều, năng suất và chất lượng nông sản vượt trội.

Hướng tới nền nông nghiệp tiết kiệm và bền vững

Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường, toàn tỉnh hiện có hơn 97.202 ha cây trồng áp dụng hệ thống tưới tiết kiệm gồm: cà phê, rau, hoa, cây ăn trái. Những mô hình này giúp tiết kiệm từ 30 - 50% lượng nước, giảm chi phí nhân công 20 - 30%, đồng thời, nâng năng suất mùa vụ từ 10 - 25%. Tưới tiết kiệm nước được xem là công cụ quản lý sản xuất hiệu quả. Các hệ thống hiện đại tích hợp cảm biến độ ẩm, nhiệt độ, cho phép người trồng chủ động điều chỉnh lượng nước, phân bón phù hợp từng giai đoạn sinh trưởng của cây trồng. Điều này giúp hạn chế lãng phí, bảo vệ môi trường sản xuất, đồng thời, cải thiện sức khỏe đất và giảm ô nhiễm nguồn nước ngầm.

Tỉnh Lâm Đồng đã và đang quy hoạch tài nguyên nước, xây dựng hồ chứa mới, cải tạo kênh mương nội đồng. Người nông dân đang từng bước áp dụng kiến thức, tiếp cận vốn và công nghệ tưới phù hợp với quy mô hộ. Biến đổi khí hậu dự báo ngày càng cực đoan, nhu cầu nước cho sinh hoạt và sản xuất ngày càng lớn. Việc chủ động đầu tư hệ thống tưới tiết kiệm không chỉ giúp người dân ứng phó với hạn hán, mà còn góp phần thực hiện mục tiêu phát triển nông nghiệp xanh, thông minh, bền vững của Lâm Đồng.

Đến năm 2030, tỉnh Lâm Đồng xây dựng mục tiêu 100% diện tích cây trồng chủ lực của tỉnh được tưới bằng công nghệ tiên tiến, tiết kiệm nước; tối thiểu 50% diện tích sử dụng hệ thống tưới tự động, điều khiển bằng cảm biến. Đồng thời, gắn với các dự án “tưới bằng năng lượng tái tạo” sẽ được nhân rộng, kết hợp với cấp mã vùng trồng, truy xuất nguồn gốc sản phẩm để nông sản Lâm Đồng vươn ra thị trường quốc tế.

Đầu tư tiết kiệm nước không chỉ giúp người dân vượt qua mùa khô hạn, mà còn là bước đi tất yếu để kiến tạo nền nông nghiệp hiện đại, có khả năng chống chịu và phát triển bền vững ứng phó với biến đổi khí hậu.

Đức Hùng .