Tiếp tục rót vốn hàng ngàn tỷ cho ngân hàng chính sách?

Ngày 24/6, Quốc hội nghe tờ trình về việc xử lý nguồn thu hồi nợ của các chương trình tín dụng chính sách do ngân sách nhà nước cấp đã hết thời gian thực hiện tại Ngân hàng Chính sách xã hội.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết, từ năm 2008 đến 2017, ngân sách nhà nước đã cấp cho Ngân hàng Chính sách xã hội tổng số tiền 6.068,961 tỷ đồng để cho vay đối với hộ đồng bào dân tộc thiểu số, cho vay nhà ở, cho vay hỗ trợ các huyện nghèo đẩy mạnh xuất khẩu lao động.

Theo báo cáo của Ngân hàng Chính sách xã hội, đến 30/4/2025 đã thu hồi được hơn 3 nghìn tỷ đồng và dư nợ còn lại tiếp tục phải thu hồi hơn 2.900 tỷ đồng, dự kiến phải đến năm 2035 mới thu xong.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng.

Theo ông Thắng, việc triển khai các chương trình nêu trên đã giúp gần 1,1 triệu hộ nghèo, cận nghèo, các đối tượng chính sách khác tiếp cận được nguồn vốn; hơn 11 nghìn người được vay vốn đi xuất khẩu lao động, gần 700 nghìn lượt khách hàng được vay vốn chương trình nhà ở xã hội…

Hiện tỷ lệ nợ quá hạn của NHCSXH khoảng 2,68%, được trích lập dự phòng đầy đủ nên “không để xảy ra thất thoát vốn”, nhưng con số gần 3 nghìn tỷ đồng chậm trả vẫn đặt ra câu hỏi về hiệu quả giám sát và trách nhiệm thu hồi của cả ngân hàng lẫn chính quyền địa phương.

Tuy nhiên ông Thắng cho rằng tỷ lệ nợ xấu các khoản vay này hiện là 2,68%, đã được trích lập dự phòng rủi ro. Vì thế, ngay cả trường hợp không thu hồi và mất toàn bộ số nợ xấu, khoản tiền này cũng đã được trích lập dự phòng rủi ro.

"Chúng ta yên tâm vì hiện dư nợ quá hạn của Ngân hàng Chính sách rất thấp", ông Thắng nói, và cho biết thêm rằng các khoản vay của Ngân hàng Chính sách được chính quyền địa phương giám sát chặt chẽ.

Chưa kể, việc tiếp tục chương trình cho vay nhà ở xã hội, hỗ trợ hộ nghèo sẽ càng có ý nghĩa khi tới đây các địa phương triển khai mô hình chính quyền hai cấp, bỏ cấp huyện.

Theo Ngân hàng Chính sách xã hội, nhu cầu vốn vay của chương trình đến hết năm 2025 là tương đối lớn, khoảng trên 31 nghìn tỷ đồng. Từ đó, ngân hàng này kiến nghị cho phép sử dụng nguồn vốn đã thu hồi và tiếp tục thu hồi trong thời gian tới để cho vay chương trình nhà ở xã hội.

Nhấn mạnh sự cần thiết, cấp bách của chương trình này, Chính phủ đề xuất cho phép Ngân hàng Chính sách xã hội tiếp tục sử dụng toàn bộ số tiền đã cấp cho 10 chương trình tín dụng chính sách (hơn 6 nghìn tỷ đồng) để cho vay các chương trình tín dụng tại ngân hàng này.

Đề xuất này vấp phải băn khoăn, nếu vẫn chưa thu hồi xong nợ gốc cũ, việc tái cấp vốn sẽ gia tăng rủi ro chồng chất, nhất là khi nhu cầu vốn cho vay đến hết năm 2025 ước tính lên tới 31 nghìn tỷ đồng.

Thẩm tra nội dung trên, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi kiến nghị Quốc hội cho phép Ngân hàng Chính sách xã hội được tiếp tục sử dụng toàn bộ số tiền 6.068,961 tỷ đồng ngân sách nhà nước đã cấp cho các chương trình tín dụng chính sách để cho vay các chương trình tín dụng theo đề nghị của Chính phủ.

Ủy ban Kinh tế và Tài chính cũng kiến nghị Chính phủ chịu trách nhiệm về tính chính xác của số liệu và chỉ đạo các cơ quan, đơn vị liên quan tiếp tục thu hồi đầy đủ các khoản cho vay chưa thu hồi theo quy định pháp luật để thực hiện cho vay các chương trình tín dụng chính sách.

Đồng thời, đề nghị Chính phủ chỉ đạo Ngân hàng Chính sách xã hội quản lý, sử dụng, cho vay đúng quy định, đảm bảo thực hiện được mục tiêu của các chương trình cho vay, không để xảy ra trục lợi chính sách, thất thoát, lãng phí, tiêu cực.

Việc siết chặt giám sát tại địa phương, kiểm soát chặt các khoản vay và xử lý nghiêm tình trạng chây ì thu hồi là cần thiết, nhằm tránh tình trạng “vay, cấp vốn, tái vay” mà không thực sự cải thiện đời sống hộ nghèo, đồng thời bảo đảm sử dụng hiệu quả nguồn vốn nhà nước.

Thanh Hoa